Σοβαρές καταγγελίες Τ. Κουνούδη - Εταιρείες μούφα απορροφούν κονδύλια του Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας

Της Κατερίνας Ηλιάδη
kateliadi@politis-news.com

*Η Ελεγκτική Υπηρεσία διερευνά καταγγελίες για το ΙδΕΚ, μία εξ αυτών αφορά φωτογραφική προκήρυξη προγράμματος δέκα εκατομμυρίων ευρώ

*«Το φαινόμενο αυτό (εταιρείες-φαντάσματα) εμφανίστηκε τα τελευταία χρόνια και αυξάνεται ραγδαία, λόγω του χαμηλού εταιρικού φορολογικού συντελεστή της χώρας μας και των φορολογικών κίνητρων και φοροαπαλλαγών για φυσικά πρόσωπα

*«Οι συγκεκριμένες εταιρείες δεν έχουν πραγματική οικονομική δραστηριότητα, δηλαδή να ενδιαφέρονται για την ανάπτυξη και εμπορία προϊόντων και υπηρεσιών - ασχολούνται με την εξασφάλιση χρηματοδοτήσεων από ευρωπαϊκά και κυπριακά ερευνητικά προγράμματα και μόνον»

*«Ως μία μικρή χώρα με περιορισμένο προϋπολογισμό και τόσες ανάγκες, δεν έχουμε την πολυτέλεια να δημιουργούμε συνθήκες για προσέλκυση τέτοιων εταιρειών οι οποίες βρίσκονται και στο μικροσκόπιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης»

*«Λειτουργοί του ΙδΕΚ, σε ελέγχους διαπιστώσαν ότι [..] τα γραφεία της εταιρείας δεν στοιχειοθετούσαν πραγματική δραστηριότητα, ή ακόμη υπάρχουν περιπτώσεις που αρνήθηκαν την πρόσβαση στις εγκαταστάσεις για έλεγχο με διάφορες προφάσεις»

*«Στην πραγματικότητα, έχουν αγοράσει ανενεργή εταιρεία που συστάθηκε πριν χρόνια [..] Είναι σημαντικό να ελέγχεται η ημερομηνία αγοράς της εταιρείας από τους σημερινούς ιδιοκτήτες και η δραστηριότητα της εταιρείας αυτής πριν από αυτή την αγορά»

*«Το ΙδΕΚ να ελέγξει τις περιπτώσεις ξένων εταιρειών, που μέσω κυπριακών παραρτημάτων ή διασυνδεμένων εταιρειών, εξασφαλίζουν πολύ μεγάλα ποσά εκατομμυρίων από την ΕΕ και το Ίδρυμα»

*«Είναι αδύνατον οι πραγματικές κυπριακές μικρομεσαίες εταιρείες [..] να ανταγωνιστούν εταιρείες οι οποίες έχουν πίσω τους πραγματικά ‘‘εργοστάσια’’ συγγραφής προτάσεων ερευνητικών έργων»

*«Λεφτά του Κύπριου φορολογούμενου διοχετεύονται στις εταιρείες αυτές, οι οποίες δεν έχουν καμία σχέση με την κυπριακή οικονομία. Τα έργα υλοποιούνται εκτός Κύπρου, τα κονδύλια μεταφέρονται εκτός Κύπρου, τα αποτελέσματα αξιοποιούνται εκτός Κύπρου, χωρίς το παραμικρό όφελος για την κυπριακή οικονομία»

Στο χώρο των επιχειρήσεων που ενδιαφέρονται για έρευνα και καινοτομία, υπάρχει σε εξέλιξη, εδώ και καιρό, μια συζήτηση για το «ποιος αξιολογεί και ελέγχει τι ακριβώς και πως στο ΙδΕΚ», στο Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας το οποίο διαχειρίζεται εκατομμύρια ευρώ (150 εκατομμύρια ευρώ για την επταετία 2021 – 2027), και «τι αποτέλεσμα έχουν αυτά τα προγράμματα, ποια τα οφέλη για τη χώρα μας, τι έργο παράγουν στην πραγματικότητα, ποιος πιστοποιεί τις ‘‘επιτυχίες’’». Η συζήτηση άνοιξε και μπήκε στο δημόσιο διάλογο με αφορμή ανάρτηση στο Χ/Twitter, την περασμένη Τετάρτη (13/9/2023), του προέδρου του Κυπριακού Συνδέσμου Επιχειρήσεων Έρευνας και Καινοτομίας (ΚΣΕΕΚ), Τάσου Κουνούδη, ο οποίος έγραψε ότι ο Σύνδεσμος έχει ενημερωθεί από τα μέλη του ότι στο 6 εκατομμυρίων ευρώ πρόγραμμα Έρευνας στις Επιχειρήσεις, του @ResearchCy, έχει διεισδύσει μεγάλος αριθμός ‘‘κυπριακών’’ εταιρειών ξένων συμφερόντων, οι οποίες έχουν δημιουργηθεί καθαρά για φορολογικούς σκοπούς. Στην ίδια ανάρτηση, σημειώνεται ότι ενημερώθηκε σχετικά ο γενικός διευθυντής του ΙδΕΚ, Θεόδωρος Λουκαΐδης, και αναμένεται από το ίδρυμα και τους αρμόδιους φορείς, ενδελεχής έρευνα για το κατά πόσον πληρούνται τα κριτήρια τής προκήρυξης, και ειδικά η συμμετοχή εταιρειών με πραγματική οικονομική δραστηριότητα, με υπηρεσίες και προϊόντα στην Κύπρο. «Φαινόμενα εταιρειών φαντασμάτων που το @ResearchCy αδυνατεί να ελέγξει πρέπει άμεσα να σταματήσουν και να διασφαλιστούν επιτέλους τα χρήματα των Κυπρίων φορολογουμένων. Τα προσωπικά KPIs (Key performance Indicators) οποιουδήποτε δημόσιου λειτουργού δεν είναι πάνω από την πραγματική οικονομία του τόπου μας» καταλήγει ο κ. Κουνούδης, ο οποίος αναπτύσσει περισσότερο το θέμα στη συνέντευξή του που δημοσιεύει σήμερα ο «Πολίτης».

Έρευνα από Οδυσσέα

Σημειώνεται ότι η Ελεγκτική Υπηρεσία, ερωτηθείσα σχετικά από την εφημερίδα μας, απάντησε ότι έχουν φθάσει κοντά της διάφορες καταγγελίες τις οποίες και διερευνά – μια από τις πρόσφατες καταγγελίες αφορά ισχυρισμό για φωτογραφικό πρότζεκτ δέκα εκατομμυρίων ευρώ, που προκήρυξε το ΙδΕΚ. «Είμαστε στη φάση της διερεύνησης και, ναι, υπάρχουν κατ’ αρχήν ευρήματα, που δικαιολογούν τη συνέχιση της έρευνας τής καταγγελίας». Σημειώνεται πως άλλη καταγγελία στην Ελεγκτική Υπηρεσία αφορά στο κατά πόσον γίνονται οι ορθοί έλεγχοι (τεχνικοί, νομικοί, οικονομικοί κλπ) και τηρούνται οι οδηγίες/αποφάσεις της ΕΕ σε σχέση και με το πως κατανέμονται τα ευρωπαϊκά κονδύλια.

Υπαρκτό πρόβλημα

Κε Κουνούδη, ποιο ακριβώς είναι το πρόβλημα στο ΙδΕΚ;

Το ΙδΕΚ είναι ένας πολύ σημαντικός οργανισμός αφού διαχειρίζεται τα χρήματα των φορολογουμένων, που επενδύονται σε έργα για την υποστήριξη και προώθηση της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας στην Κύπρο, με βασικό στόχο την ανάπτυξη τής κυπριακής οικονομίας. Από το 1996 που ιδρύθηκε, έχει συμβάλει θετικά στην ανάπτυξη του οικοσυστήματος έρευνας και καινοτομίας. Γι αυτό τον λόγο είχε και έχει την υποστήριξη του συνδέσμου μας, του Κυπριακού Συνδέσμου Έρευνας και Καινοτομίας που ιδρύθηκε το 2010 και με παρεμβάσεις και εισηγήσεις του έχει συμβάλει σημαντικά στην επίλυση προβλημάτων και στην ανάπτυξη και εξέλιξη του Ιδρύματος. Μια προσεκτική ανάγνωσή της ανακοίνωσης του ΙδΕΚ, της 13^ης Σεπτεμβρίου (2023) αναδεικνύει παραδοχή του Ιδρύματος ότι αυτό το φαινόμενο (εταιρείες-φαντάσματα) είναι υπαρκτό. Γι αυτό άλλωστε το ΙδΕΚ από «τον Δεκέμβριο του 2021 έχει εισάγει αυστηρότερα κριτήρια και όρους συμμετοχής». Δυστυχώς, το φαινόμενο αυτό εμφανίστηκε τα τελευταία χρόνια και αυξάνεται ραγδαία, λόγω του χαμηλού εταιρικού φορολογικού συντελεστή της χώρας μας και των φορολογικών κίνητρων και φοροαπαλλαγών για φυσικά πρόσωπα. Οι συγκεκριμένες εταιρείες δεν έχουν πραγματική οικονομική δραστηριότητα, δηλαδή να ενδιαφέρονται για την ανάπτυξη και εμπορία προϊόντων και υπηρεσιών, αλλά ασχολούνται με την εξασφάλιση χρηματοδοτήσεων από ευρωπαϊκά και κυπριακά ερευνητικά προγράμματα και μόνον. Τα κονδύλια του ΙδΕΚ πρέπει να στοχεύουν την ανάπτυξη τεχνολογιών σε όλα τα τεχνολογικά επίπεδα ωριμότητας με απώτερο σκοπό τη δημιουργία προϊόντων, τα οποία με την εμπορευματοποίηση τους να αποφέρουν έσοδα στην πραγματική οικονομία του τόπου μας. Ως μία μικρή χώρα με περιορισμένο προϋπολογισμό και τόσες ανάγκες, δεν έχουμε την πολυτέλεια να δημιουργούμε συνθήκες για προσέλκυση τέτοιων εταιρειών οι οποίες βρίσκονται και στο μικροσκόπιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί, ώστε τα χρήματα του Κύπριου φορολογουμένου να επενδύονται σε Κύπριους επιχειρηματίες, Κύπριους επιστήμονες ή σε αυτούς που πραγματικά έρχονται στην Κύπρο για να ζήσουν, να επενδύσουν, να εργοδοτήσουν Κύπριους και να συμβάλουν στην ανάπτυξη του τόπου μας. Στο ΙδΕΚ έχει πρόσφατα διοριστεί ένα νέο και αρκετά ικανό διοικητικό συμβούλιο, όπως και νέος επικεφαλής επιστήμονας, ο οποίος προεδρεύει του ΔΣ, οι οποίοι έχουν κληρονομήσει το πρόβλημα. Πιστεύουμε και αναμένουμε ότι θα δράσουν άμεσα, αφού είναι ένα θέμα το οποίο θέσαμε αρκετές φορές μέχρι σήμερα στο ΙδΕΚ και στον γενικό διευθυντή, Θεόδωρο Λουκαΐδη, χωρίς καμία ουσιαστική λύση.

Αρπακτή

Τι ακριβώς συμβαίνει με τις ‘‘κυπριακές’’ εταιρείες ξένων συμφερόντων, στις οποίες κάνετε αναφορά στο tweet σας;

Μιλάμε για εταιρείες που εμπίπτουν στην κατηγορία που ανέφερα προηγουμένως, αυτές δηλαδή που δεν έχουν πραγματική οικονομική δραστηριότητα στην Κύπρο, βασίζονται μόνο σε χορηγίες και προγράμματα από ΕΕ και Κυπριακή Δημοκρατία, και συστάθηκαν στην Κύπρο ως ‘‘κυπριακές’’ αποκλειστικά για να εκμεταλλευτούν τη συμμετοχή τους σε προγράμματα και το ευνοϊκό φορολογικό μας σύστημα.

Είναι εύκολο να δημιουργηθεί μια τέτοια εταιρεία και να ζητήσει και χρηματοδότηση από το ΙδΕΚ;

Είναι πολύ εύκολο να δημιουργηθεί μία τέτοια εταιρεία, αφού η χώρα μας έχει ένα πολύ καλό και σχετικά γρήγορο μηχανισμό εγγραφής εταιρειών. Και τούτο είναι πολύ σημαντικό, γιατί με αυτό τον τρόπο προσελκύουμε σημαντικές επενδύσεις από εταιρείες με πραγματική δραστηριότητα και πραγματικό όφελος στην οικονομία μας. Δυστυχώς, υπάρχουν και οι εξαιρέσεις που αναφέρουμε. Έχει αποδειχθεί ότι με τα κριτήρια συμμετοχής και τους μηχανισμούς ελέγχους που υπάρχουν σήμερα, τέτοιες εταιρείες έχουν πάρει χρηματοδότηση, δημιουργώντας αρκετά προβλήματα στο ίδιο το ΙδΕΚ, αλλά και διασπάθιση δημόσιου χρήματος. Σύμφωνα με την πρόσφατη ανακοίνωση του ΙδΕΚ, το οποίο παραδέχεται το φαινόμενο, αναφέρεται ότι το ίδρυμα «έχει προχωρήσει σε τερματισμούς χρηματοδοτούμενων έργων, διακοπή συμβολαίων χρηματοδότησης, μη καταβολή χρηματοδότησης, νομικές διαδικασίες ανάκτησης χρηματοδότησης που είχε καταβάλει, αλλά και σε επιβολή κυρώσεων αποκλεισμού φορέων από τα προγράμματά του». Οπότε καταλαβαίνετε ότι ο φορολογούμενος καλείται να επωμιστεί όλα τα έξοδα για ανάκτηση των χρήματών του από το ΙδΕΚ, μέσα από μακροχρόνιες και κοστοβόρες διαδικασίες. Αυτό δεν θα συνέβαινε εάν γινόταν σωστός έλεγχος πριν την υπογραφή συμβολαίων και εισαγωγή αυστηρότερων κριτηρίων, όπως προτείναμε πολλές φορές στο παρελθόν και ζητάμε ξανά, δημόσια πλέον, σήμερα.

Ένα παράδειγμα;

Για παράδειγμα, μία εταιρεία μπορεί να συμμετέχει εάν είναι νόμιμα εγκατεστημένη, δραστηριοποιείται στις περιοχές που ελέγχει η Κυπριακή Δημοκρατία, και η δραστηριοποίηση αποδεικνύεται μέσω συγκεκριμένων προϋποθέσεων, όπως είναι η εργοδότηση υπαλλήλων, δραστηριότητα για κάποια χρόνια στην Κύπρο, πραγματική οικονομική δραστηριότητα που τεκμηριώνεται μέσω των ελεγμένων οικονομικών καταστάσεων, τιμολογίων και άλλων στοιχείων. Και ενώ μπορεί να φαίνεται ότι τα κριτήρια είναι αυστηρά, εκ του αποτελέσματος το ΙδΕΚ αδυνατεί να τα ελέγξει, αφού εμφανίζονται τα φαινόμενα τα οποία αναφέρονται στην ανακοίνωση του.

Μαγικά τρικ…

Αδυνατεί το ΙδΕΚ να ελέγξει αυτές τις εταιρείες - φαντάσματα ή ενδεχομένως κάποιες να μην θέλει να τις ελέγξει;

Πιστεύουμε ότι το ΙδΕΚ θέλει να ελέγξει την κατάσταση και γι αυτό, όπως αναφέρει στην ανακοίνωση του από τον Δεκέμβριο του 2021, έβαλε αυστηρότερα κριτήρια. Όμως, δεν είναι μόνο τα κριτήρια που θα σταματήσουν το φαινόμενο, αλλά ο σωστός έλεγχος που απ’ ότι φαίνεται δεν γίνεται. Ας πάρουμε ως παράδειγμα την πραγματική δραστηριότητα. Στο πρόγραμμα έρευνα για επιχειρήσεις, κριτήριο συμμετοχής είναι ότι δεν μπορούν να συμμετέχουν νεοσύστατες επιχειρήσεις, εκτός εάν έχουν διαθέσει στην αγορά τουλάχιστον ένα προϊόν/υπηρεσία, τα τελευταία δυο έτη, και μπορούν να τεκμηριώσουν πωλήσεις και κύκλο εργασιών μέσα από ελεγμένες οικονομικές καταστάσεις. Καλούμε το ΙδΕΚ να διεξάγει ενδελεχή έρευνα πριν την υπογραφή οποιουδήποτε συμβολαίου για περιπτώσεις εταιρειών που:

(α) Φαίνονται να δραστηριοποιούνται στην Κύπρο για χρόνια, οπότε δεν εμπίπτουν στην κατηγορία των νεοσύστατων για να αποκλείονται, αλλά στην πραγματικότητα οι ιδιοκτήτες τους έχουν αγοράσει ανενεργή εταιρεία που συστάθηκε πριν χρόνια, περισσότερα από δύο, για να αποφύγουν τον συγκεκριμένο όρο αποκλεισμού. Είναι σημαντικό να ελέγχεται η ημερομηνία αγοράς της εταιρείας από τους σημερινούς ιδιοκτήτες και η δραστηριότητα της εταιρείας αυτής πριν από αυτή την αγορά.

(β) Να ελέγχεται σωστά η πραγματική δραστηριότητα και ο όρος ότι έχουν διαθέσει στην αγορά τουλάχιστον ένα προϊόν/υπηρεσία, τα τελευταία δύο έτη μέσα από τις οικονομικές καταστάσεις, τιμολόγια και άλλα έγγραφα. Σήμερα το ΙδΕΚ είναι ικανοποιημένο εάν δει στις οικονομικές καταστάσεις απλώς κάποια έσοδα. Αυτό όμως δεν αποδεικνύει πραγματική οικονομική δραστηριότητα, αφού οι συγκεκριμένες εταιρείες, για παραπλάνηση, απλώς δείχνουν ως έσοδα τις χορηγίες από άλλα ερευνητικά προγράμματα. Αυτό σε καμία περίπτωση δεν τεκμηριώνει ότι έχει διαθέσει στο εμπόριο προϊόν ή υπηρεσία. Καλούμε λοιπόν το ΙδΕΚ να ζητά αποδεικτικά πωλήσεων και τιμολόγια υπηρεσιών και πωλήσεων των προϊόντων στα οποία έχει καταβληθεί και ο ΦΠΑ. Μόνο έτσι μπορεί να τεκμηριωθεί πραγματική οικονομική δραστηριότητα που να ικανοποιεί το συγκεκριμένο κριτήριο και να αποφευχθούν προσπάθειες παραπλάνησης του ΙδΕΚ.

Εικονικοί έλεγχοι;

Πού είναι η έδρα αυτών των εταιρειών; Έχουν γραφεία και προσωπικό στην Κύπρο; Μένουν στη χώρα μας τα χρήματα των χορηγιών;

Ο χώρος που δραστηριοποιείται μία εταιρεία είναι πολύ σημαντικός, αφού μιλάμε για εταιρείες που διεξάγουν δραστηριότητες έρευνας και καινοτομίας που προϋποθέτει την απαραίτητη υλικοτεχνική ερευνητική υποδομή. Μας έχουν αναφερθεί περιπτώσεις που λειτουργοί του ΙδΕΚ, σε ελέγχους διαπιστώσαν ότι δεν υπάρχει αυτή η υποδομή ή τα γραφεία της εταιρείας δεν στοιχειοθετούσαν πραγματική δραστηριότητα, ή ακόμη υπάρχουν περιπτώσεις που αρνήθηκαν την πρόσβαση στις εγκαταστάσεις για έλεγχο με διάφορες προφάσεις. Αυτά συνέβησαν σε έργα τα οποία έτυχαν χρηματοδότησης, οπότε είναι εξαιρετικά σημαντικό να γίνεται ο κατάλληλος έλεγχος πριν την υπογραφή συμβολαίων. Δηλαδή, εάν η εταιρεία έχει πραγματικές εγκαταστάσεις στην Κύπρο, που να στοιχειοθετούν την εργοδότηση του αριθμού των υπαλλήλων που δηλώνουν. Αυτό μπορεί πολύ εύκολα να γίνει με έλεγχο των πρόσφατων λογαριασμών νερού, ρεύματος και σταθερού τηλεφώνου, που να έχουν ύψος που να αποδεικνύει ότι η συγκεκριμένη εταιρεία λειτουργεί με υπαλλήλους στο συγκεκριμένο υποστατικό. Αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο, είναι συνήθης πρακτική που χρησιμοποιούν πολλοί οργανισμοί για πιστοποίηση πραγματικής δραστηριότητας, όπως οι τράπεζες. Το θέμα των υπαλλήλων επίσης πρέπει να ελέγχεται σωστά. Να σημειώσουμε ότι η Κύπρος έχει ένα από τους πιο ευνοϊκούς φορολογικούς συντελεστές για φυσικά πρόσωπα με 19,5 χιλιάδες ευρώ αφορολόγητο εισόδημα. Μας έχει καταγγελθεί ότι οι υπάρχουν εταιρείες που εκμεταλλεύονται το συγκεκριμένο σύστημα, εργοδοτώντας υπαλλήλους ως φορολογικούς κατοίκους Κύπρου, πληρώνοντας κοινωνικές ασφαλίσεις, αλλά η μόνιμη διαμονή τους είναι το εξωτερικό. Οπότε τα χρήματα του Κύπριου φορολογούμενου πολίτη ξοδεύονται σε οικονομίες άλλων χωρών, ενώ στην Κύπρο δεν πληρώνουν ουσιαστικά φόρο γιατί είναι κάτω από το όριο του φορολογουμένου. Καλούμε, λοιπόν, το ΙδΕΚ να ελέγξει, εκεί που υπάρχει υποψία, και τη μόνιμη διαμονή των ερευνητών, αφού συνήθης τακτική είναι η δηλωμένη Κυπριακή διεύθυνση όλων να είναι η ίδια, ενώ η πραγματική στο εξωτερικό.

Πνευματικά δικαιώματα

Οι εργασίες αυτών των εταιρειών μπορούν να μεταφερθούν στο εξωτερικό;

Αυτό είναι πολύ πιθανό αλλά και τραγικό για το ΙδΕΚ, γιατί τα ερευνητικά αποτελέσματα τα οποία χρηματοδότησε με χρήματα του Κύπριου φορολογουμένου για ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας, μπορεί να μεταφερθούν σε άλλη χώρα προς όφελος της οικονομίας της. Σημαντικό είναι το ΙδΕΚ να ελέγξει τις περιπτώσεις ξένων εταιρειών, που μέσω κυπριακών παραρτημάτων ή διασυνδεμένων εταιρειών, εξασφαλίζουν πολύ μεγάλα ποσά εκατομμυρίων από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΙδΕΚ. Τί θα γίνει με τα προϊόντα πνευματικής ιδιοκτησίας και τα ερευνητικά αποτελέσματα, εάν μία μέρα οι ιδιοκτήτες απλώς μεταφέρουν την έδρα στην χώρα της μητρικής εταιρείας;

Από ποιες χώρες κυρίως μας έρχονται αυτές οι εταιρείες;

Από χώρες οι οποίες δεν έχουν τόσο ευνοϊκό φορολογικό σύστημα.

Διαφάνεια

Υπάρχει διαφάνεια; Ποιες επιχειρήσεις πήραν προγράμματα από το ΙδΕΚ κλπ;

Υπάρχει κατάλογος με τις επιτυχούσες εταιρείες αναρτημένος από το ΙδΕΚ στον ιστοχώρο του. Αυτό που ζητήσαμε επανειλημμένα είναι η δημοσιοποίηση του καταλόγου με τους αξιολογητές των προτάσεων. Αυτός δημοσιευόταν στο παρελθόν, αλλά όχι τα τελευταία χρόνια. Είναι σημαντικό να είναι ο κατάλογος αναρτημένος για σκοπούς διαφάνειας αλλά και εμπιστοσύνης στο όλο σύστημα επιλογής αξιολογητών, την καταλληλότητα τους και την απουσία σύγκρουσης συμφερόντων με εταιρείες αυτής της μορφής. Ελπίζουμε ότι το νέο ΔΣ θα ικανοποιήσει το αίτημα μας.

‘‘Εργοστάσια’’ συγγραφής προτάσεων

Γιατί δεν καταφέρνουν οι κυπριακές εταιρείες να ανταγωνιστούν αυτές τις εταιρείες;

Είναι αδύνατον οι πραγματικές κυπριακές μικρομεσαίες εταιρείες -με τους περιορισμένους πόρους που σχεδιάζουν, αναπτύσσουν και εξάγουν καινοτόμα προϊόντα- να ανταγωνιστούν εταιρείες οι οποίες έχουν πίσω τους πραγματικά ‘‘εργοστάσια’’ συγγραφής προτάσεων ερευνητικών έργων, που απλώς τα διοχετεύουν στην Κύπρο μέσω των εταιρειών αυτών για φορολογικούς σκοπούς. Μας έχει αναφερθεί περίπτωση άγνωστης εταιρείας που κατέθεσε πέραν των πέντε προτάσεων σε πρόγραμμα, πράγμα αδύνατον για πραγματική κυπριακή εταιρεία, λόγω του χρόνου και των απαιτήσεων σε πόρους για συγγραφή και κατάθεση τόσων προτάσεων σε τόσο περιορισμένο χρόνο.

Εκατομμύρια φεύγουν εκτός

Όλη αυτή η ιστορία πώς σας επηρεάζει;

Ο ΚΣΕΕΚ εκπροσωπεί 45 κυπριακές επιχειρήσεις έρευνας και καινοτομίας, με σημαντικές επενδύσεις σε υποδομές, που εργοδοτούν πέραν των 500 ερευνητών και επιστημόνων με πέραν των 500 εκατομμυρίων ευρώ συνεισφορά στην κυπριακή οικονομία. Εταιρείες με προϊόντα και εξαγωγές με σημαντική συμβολή στην οικονομία μας και πολλές βραβεύσεις παγκοσμίως. Ως φορολογούμενοι επιχειρηματίες, που δραστηριοποιούμαστε στον τομέα, αλλά και ως πολίτες, προβληματιζόμαστε έντονα από αυτό το φαινόμενο, το οποίο διογκώνεται με αποτέλεσμα να μειώνει την πιθανότητα των νέων Κύπριων επιστημόνων που τολμήσαν να επιχειρήσουν, να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση. Ως Κύπριοι φορολογούμενοι απαιτούμε για κάθε σεντ που ξοδεύεται, να διασφαλίζεται ότι επενδύεται για την πραγματική ανάπτυξη της οικονομίας του τόπου μας. Μας ανησυχεί το φαινόμενο να δημιουργούνται εταιρείες στην Κύπρο, οι οποίες δεν εργοδοτούν κόσμο στη χώρα μας και δεν δραστηριοποιούνται εδώ, να υποβάλουν προτάσεις στο ΙδΕΚ και να κερδίζουν έργα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα λεφτά του Κύπριου φορολογούμενου να διοχετεύονται στις εταιρείες αυτές, οι οποίες δεν έχουν καμία σχέση με την κυπριακή οικονομία. Τα έργα υλοποιούνται εκτός Κύπρου, τα κονδύλια μεταφέρονται εκτός Κύπρου, τα αποτελέσματα αξιοποιούνται εκτός Κύπρου, χωρίς το παραμικρό όφελος για την κυπριακή οικονομία. Το θέμα είναι σοβαρό, αλλά υπάρχουν λύσεις τις οποίες προτείνουμε. Έχουμε εμπιστοσύνη στο νέο ΔΣ του Ιδρύματος και αναμένουμε ότι θα δράσει αμέσως, ώστε να ελέγχει ενδελεχώς όλους τους πιθανούς δικαιούχους πριν την υπογραφή συμβολαίων.

_____________________________________

*«Τον Δεκέμβριο του 2021 το ΙδΕΚ προχώρησε στην εισαγωγή αυστηρότερων κριτηρίων και όρων συμμετοχής στα προγράμματά του»

*«Το ΙδΕΚ έχει προχωρήσει σε τερματισμούς χρηματοδοτούμενων έργων, διακοπή συμβολαίων χρηματοδότησης, μη καταβολή χρηματοδότησης, νομικές διαδικασίες ανάκτησης χρηματοδότησης που είχε καταβάλει, αλλά και σε επιβολή κυρώσεων αποκλεισμού φορέων από τα προγράμματά του»

*«Καλούμε εκ νέου, όποιον έχει σχετικά στοιχεία ή πληροφορίες να προχωρήσει σε επίσημη καταγγελία εγγράφως και ονομαστικά»

ΙδΕΚ: Όποιος έχει στοιχεία, να μας τα καταγγείλει

Σε σχέση με ισχυρισμούς που διατυπώθηκαν σε Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, σύμφωνα με τους οποίους, εταιρείες ξένων συμφερόντων που έχουν εγγραφεί στην Κύπρο καθαρά για φορολογικούς σκοπούς, λαμβάνουν χρηματοδότηση από τα Προγράμματα του Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας, το ΙδΕΚ διευκρίνισε, με ανακοίνωση του (13/9/2023) τα εξής: «Τον Δεκέμβριο του 2021 το ΙδΕΚ προχώρησε στην εισαγωγή αυστηρότερων κριτηρίων και όρων συμμετοχής στα προγράμματά του. Μια από τις κύριες αλλαγές ήταν ότι για να θεωρείται έγκυρη η συμμετοχή φορέων θα πρέπει να είναι νόμιμα εγκατεστημένοι και να δραστηριοποιούνται στις περιοχές που ελέγχει η Κυπριακή Δημοκρατία, σε αντίθεση με τον όρο που ίσχυε από το 2016 μέχρι το 2021, βάσει του οποίου ήταν αρκετό να είχαν την έδρα τους στις περιοχές δικαιοδοσίας της ΚΔ. Η «δραστηριοποίηση» φορέων τεκμηριώνεται με την ικανοποίηση συγκεκριμένων προϋποθέσεων που περιγράφονται στα έγγραφα κανονισμών του ΙδΕΚ. Οι κανονισμοί συμμετοχής συμμορφώνονται με το υφιστάμενο νομικό και κανονιστικό πλαίσιο, και έχουν εγκριθεί από τις αρμόδιες Αρχές του Κράτους».

Οι έλεγχοι

«Το ΙδΕΚ διενεργεί διοικητικούς ελέγχους συμπεριλαμβανομένων ελέγχων υπόστασης των φορέων που συμμετέχουν στα έργα και ελέγχους πραγματικών δικαιούχων, χρησιμοποιώντας πληροφορίες από τον Έφορο Εταιρειών και τα συστήματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, και σε συνεργασία με το Γενικό Λογιστήριο του κράτους. Ελέγχει επίσης τη διευθέτηση των φορολογικών τους υποχρεώσεων, αλλά και των υποχρεώσεων τους προς την Υπηρεσία Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Επιπρόσθετα, διενεργεί επιτόπιους ελέγχους των φορέων που χρηματοδοτούνται καθώς επίσης και εκτεταμένους οικονομικούς/λογιστικούς ελέγχους των δαπανών. Στο πλαίσιο των πιο πάνω ελέγχων, όπου προκύπτει υποψία μη συμμόρφωσης με τους κανονισμούς ή/και απάτης, το ΙδΕΚ προχωρεί σε πιο ενδελεχείς διαδικασίες ελέγχου σε συνεργασία με τις αρμόδιες Αρχές του Κράτους, προβαίνοντας ταυτόχρονα σε σχετικές καταγγελίες στις αρμόδιες Αρχές οι οποίες έχουν την ευθύνη διερεύνησης τους».

Λαμβάνονται μέτρα

«Το διοικητικό συμβούλιο τού Ιδρύματος εξετάζει θέματα σχετικά με τα πιο πάνω και λαμβάνει, όπου τεκμηριώνεται, σχετικές αποφάσεις. Σε αυτό το πλαίσιο, το ΙδΕΚ έχει προχωρήσει σε τερματισμούς χρηματοδοτούμενων έργων, διακοπή συμβολαίων χρηματοδότησης, μη καταβολή χρηματοδότησης, νομικές διαδικασίες ανάκτησης χρηματοδότησης που είχε καταβάλει, αλλά και σε επιβολή κυρώσεων αποκλεισμού φορέων από τα προγράμματά του. Το ΙδΕΚ συνεργάζεται με τις αρμόδιες Αρχές του κράτους, από τις οποίες αναμένει τις απαραίτητες εγκρίσεις για υιοθέτηση επιπρόσθετων διαδικασιών ελέγχου. Το ΙδΕΚ παρακολουθεί την έκδοση σχετικών κανονισμών ή/και νομοθεσιών και διασφαλίζει την άμεση συμμόρφωση τους».

Να γίνουν καταγγελίες

«Τόσο το ΙδΕΚ όσο και αρμόδια υπουργεία, κάλεσαν στο παρελθόν άτομα που προέβαλαν τους συγκεκριμένους ισχυρισμούς, να προβούν σε επίσημη καταγγελία ούτως ώστε να μπορούν να διερευνηθούν. Δυστυχώς, μέχρι σήμερα, δεν το έχουν πράξει. Καλούμε εκ νέου, όποιον έχει σχετικά στοιχεία ή πληροφορίες να προχωρήσει σε επίσημη καταγγελία εγγράφως και ονομαστικά».