Οι κυοφορούμενες νέες ρυθμίσεις για ΜΕΔ και ο θεσμός του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου - Ποιοι οι κίνδυνοι

Συγκλίνουσες πληροφορίες από κυβερνητικές, κομματικές και τραπεζικές πηγές αναφέρουν ότι ο θεσμός του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου θα αποτελέσει βασικό συστατικό στοιχείο της λύσης που επεξεργάζεται η κυβέρνηση για να κλείσει το ζήτημα των εκποιήσεων με τρόπο που δεν θα δημιουργεί νέα προβλήματα.

Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της ΔΗΠΑ, Αλέκος Τρυφωνίδης, μιλώντας στον «Πολίτη 107,6» επιβεβαίωσε ότι τα συγκυβερνώντα κόμματα προωθούν πρόταση νόμου για τη διεύρυνση των εξουσιών του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου. Η βασική ιδέα είναι ο Ενιαίος Φορέας Εξώδικης Επίλυσης Διαφορών Χρηματοοικονομικής Φύσης (όπως είναι η ονομασία του φορέα που προΐσταται ο Χρηματοοικονομικός επίτροπος) να λειτουργεί ως εξωδικαστικός μηχανισμός επίλυσης διαφορών μεταξύ δανειοληπτών και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Σήμερα οι αποφάσεις του φορέα δεν είναι δεσμευτικές, αλλά σε γενικές γραμμές εφαρμόζονται.

Η παρέμβαση που προωθείται από τα τρία κόμματα ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ, ΔΗΠΑ προβλέπει μεγαλύτερο προϋπολογισμό, περισσότερο προσωπικό και συγκρότηση διευρυμένης επιτροπής λειτουργίας του φορέα.

Πρόκειται, όμως, για ένα εγχείρημα που απαιτεί προσοχή, ειδικά για τα μηνύματα εφησυχασμού που μπορεί να στείλει στους δανειολήπτες. Για έναν περίεργο λόγο υπάρχει η αίσθηση στην κυπριακή κοινωνία ότι ο Χρηματοοικονομικός Επίτροπος αποτελεί έναν μηχανισμό προστασίας των δανειοληπτών. Πρόκειται για μια εσφαλμένη προσέγγιση. Πρόκειται για έναν μηχανισμό διαμεσολάβησης που έχει ως στόχο να προστατεύσει τα συμφέροντα και των δύο πλευρών και σε κάθε περίπτωση κινείται με βάση τον νόμο.

Ο θεσμός έχει εντοπίσει υπερχρεώσεις, έχει μεσολαβήσει για αποκοπή εκποιήσεων, αλλά την ίδια ώρα ο πρώην επίτροπος Παύλος Ιωάννου (η θέση του επικεφαλής παραμένει κενή μετά τη λήξη της θητείας του τον Ιούλιο) έχει καλέσει τους δανειολήπτες με ΜΕΔ να συνεργαστούν με τους πιστωτές τους και να μην αφήνουν τον χρόνο να περνά. Στις πλείστες περιπτώσεις στις οποίες παρενέβη οι δανειολήπτες (κυρίως ευάλωτοι) δεν είχαν ανταποκριθεί στις αλλεπάλληλες οχλήσεις από τράπεζες και εταιρείες εξαγοράς και διαχείρισης πιστώσεων και έτρεχαν την τελευταία στιγμή να βρουν λύση.

Οι εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων ανταποκρίνονταν σε λογικές κρούσεις για αναστολές και ο κ. Ιωάννου είχε εκφράσει επανειλημμένα τις ευχαριστίες του για τον χρόνο που έδιναν στους δανειολήπτες. Απόδειξη ότι το σύστημα μπορεί να δουλέψει αν υπάρχει καλή προαίρεση από όλες τις πλευρές για να βρεθεί λύση.

Στο σημείο αυτό προκύπτει ένα ερώτημα: χρειαζόμαστε νέες ρυθμίσεις; Ο μεταβατικός ανώτατος εκτελεστικός διευθυντής της Ελληνικής, Ανδρέας Ρούβας, εξήγησε την περασμένη εβδομάδα ότι πρέπει να αφεθεί να δουλέψει το υφιστάμενο πλαίσιο το οποίο παρέχει εργαλεία και στις δύο πλευρές.

«Είμαστε ήδη εκεί που πρέπει να είμαστε. Δεν υπάρχει μαγικό ραβδί για τη μείωση των ΜΕΔ. Βασικό εργαλείο είναι η συνεργασία των πελατών, κάτι που δεν συμβαίνει πάντα και χρειάζεται πίεση. Με τις οριζόντιες αναστολές εκποιήσεων δημιουργείται ένας σημαντικός ηθικός κίνδυνος. Δεν χρειάζονται νέες ρυθμίσεις, οτιδήποτε πρόσθετο ενθαρρύνει τους στρατηγικούς κακοπληρωτές και στέλνει λάθος μηνύματα. Πρέπει να κλείσει αυτή η συζήτηση», είπε ο κ. Ρούβας και χαρακτήρισε το ζήτημα καρκίνωμα στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της Κύπρου.

Οι καλές πρακτικές

Ο «Π» είχε γράψει ότι η μεταρρύθμιση του θεσμού του Χρηματοοικονομικού Επίτροπου, για να συνάδει με καλές πρακτικές που εφαρμόζονται σε άλλες χώρες, βρίσκεται στα πλάνα της κυβέρνησης, αλλά σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.

Από μια επισκόπηση του «Π» για το τι ισχύει σε άλλες χώρες της ΕΕ προκύπτουν τα εξής για τον θεσμό της διαμεσολάβησης και τον ρόλο της στην αντιμετώπιση των διαφορών που σχετίζονται με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια:

^1ον Διαφορές αναδιάρθρωσης δανείων: Οι δανειολήπτες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην αποπληρωμή των δανείων τους μπορεί να συνεργαστούν με τον χρηματοοικονομικό διαμεσολαβητή για να διαπραγματευτούν πιθανή αναδιάρθρωση των δανείων τους με τον δανειστή τους. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει συζητήσεις σχετικά με την προσαρμογή των όρων αποπληρωμής ή των επιτοκίων.

^2ον Διαφορές είσπραξης οφειλών: Σε περιπτώσεις όπου οι τράπεζες καταβάλλουν προσπάθειες είσπραξης οφειλών κατά δανειοληπτών με μη εξυπηρετούμενα δάνεια, ενδέχεται να προκύψουν συγκρούσεις σχετικά με τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται ή την ακρίβεια του ποσού της οφειλής. Ο διαμεσολαβητής μπορεί να παρέμβει για να μεσολαβήσει σε τέτοιες διαφορές.

^3ον Επικοινωνία και διαφάνεια: Ο χρηματοοικονομικός διαμεσολαβητής διευκολύνει την επικοινωνία μεταξύ δανειστών και δανειοληπτών σχετικά με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερη κατανόηση και διαφάνεια σχετικά με τις επιλογές αποπληρωμής, αποφεύγοντας τις δικαστικές διαμάχες και τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις και στα δύο μέρη.

^4ον Καταγγελίες κατά δανειστών: Οι δανειολήπτες μπορούν να υποβάλουν καταγγελίες κατά των δανειστών για αθέμιτες πρακτικές, ακατάλληλο χειρισμό των αθετήσεων δανείων ή ανακριβείς αναφορές των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Ο διαμεσολαβητής μπορεί να διερευνήσει τέτοιες καταγγελίες και να επιτύχει λύσεις.

5ον Επίλυση και διαπραγμάτευση: Ο ρόλος του διαμεσολαβητή στις διαφορές που σχετίζονται με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια μπορεί να συμβάλει στην έγκαιρη επίλυση χωρίς να καταφεύγει σε χρονοβόρες νομικές διαδικασίες, προς όφελος και των δύο μερών και της σταθερότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Οι δικαστικές διαδικασίες μπορούν να είναι μακρές, πολύπλοκες και δαπανηρές, κάτι που ισχύει σε υπερθετικό βαθμό στην Κύπρο. Ο χρηματοοικονομικός διαμεσολαβητής θα μπορούσε να εξοικονομήσει χρόνο και κόστος για όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, προσφέροντας μια ταχύτερη και πιο οικονομική λύση. Μια αποτελεσματική επίλυση διαφορών μειώνει τον κίνδυνο για επιπλέον διαμάχες και βελτιώνει τις σχέσεις μεταξύ των δύο πλευρών.