Οι εναλλακτικές για το φυσικό αέριο

Η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί σε ό,τι αφορά την πορεία των έργων στο Βασιλικό για έλευση του φυσικού αερίου και οι αλλεπάλληλες καθυστερήσεις, άρχισαν εδώ και καιρό να κτυπούν καμπανάκι σε παράγοντες της αγοράς ενέργειας, οι οποίοι δεν κρύβουν την ανησυχία τους.

Ωστόσο, οι ίδιοι παράγοντες ανάφεραν στον «Π» ότι υπάρχουν λύσεις στο ζήτημα με εναλλακτικές προτάσεις. Και όλα αυτά έρχονται σε μια χρονική περίοδο όπου ήδη η αύξηση των τιμών των πρώτων υλών τρίζει τα δόντια της στη διεθνή οικονομία.

Υπενθυμίζεται πως η κινεζική πλευρά, που ανέλαβε την κατασκευή των υποδομών υποδοχής του φυσικού αερίου στο Βασιλικό, λόγω της ανόδου των τιμών στις πρώτες ύλες ζήτησε πρόσφατα αποζημιώσεις, με την Κυπριακή Δημοκρατία να φτάνει σε έναν διακανονισμό για να δοθούν επιπλέον 25 εκατ. ευρώ. Όμως, δεν είναι λίγοι αυτοί που ανησυχούν ότι λόγω της στρατιωτικής εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία και των κυρώσεων ένθεν και ένθεν, οι πρώτες ύλες θα συνεχίσουν την ανοδική τους πορεία.

Ο «Π» μίλησε με φορείς της αγοράς και εξηγούν πώς το γειτονικό μας Ισραήλ, το οποίο για χρόνια είχε αρκετά υψηλές τιμές ενέργειας, κατάφερε να μειώσει τις τιμές ηλεκτρισμού, με αποτέλεσμα σήμερα οι Ισραηλινοί πολίτες να απολαμβάνουν έναν αρκετά φθηνό ηλεκτρισμό. Παράλληλα, οι ίδιοι φορείς προτείνουν λύσεις για το πώς η Κύπρος θα μπορούσε να ακολουθήσει ένα διαφοροποιημένο μοντέλο ενεργειακής ασφάλειας μέσω δύο επιλογών που παραμένουν ακόμα στο τραπέζι.

Τι έκανε το Ισραήλ

Όπως εξήγησαν στην εφημερίδα ειδικοί, το ισραηλινό κράτος, λόγω της μονοπωλιακής πολιτικής που ακολουθούσαν οι ενεργειακές εταιρείες που δραστηριοποιούνταν στη χώρα και ανέβαζαν το κόστος ηλεκτρισμού στα ύψη, έσπασε αυτό το μονοπώλιο και έβαλε και άλλες εταιρείες στο παιγνίδι, όπως είναι η ελληνικών συμφερόντων εταιρεία Energean.

Δηλαδή, ακριβώς το αντίθετο από αυτό που κάναμε εμείς σε ό,τι αφορά το κοίτασμα «Αφροδίτη» μέσω εξωπραγματικών σεναρίων για εξαγωγές στην Ευρώπη με αγωγούς.

Το Ισραήλ μέσω ρήτρας ανάγκασε τις εταιρείες ενέργειας ώστε πρώτα να προμηθεύσουν την εσωτερική αγορά και εάν υπάρχουν επαρκείς ποσότητες μετά να προχωρήσουν σε εξαγωγές. Αυτή τη στιγμή το Ισραήλ και οι πολίτες του απολαμβάνουν φθηνό ηλεκτρικό ρεύμα, αναβαθμίστηκε η βιομηχανία του και έτρεξε το ΑΕΠ της χώρας με υψηλό ρυθμό ανάπτυξης.

Μετά τις πολιτικές του ισραηλινού κράτους, η Energean μέτρησε τα κουκιά της και έκανε τους υπολογισμούς της και ως εκ τούτου είδε πως μπορούσε να προμηθεύσει πέραν του ίδιου του Ισραήλ και την Κύπρο με τα κοιτάσματα που έχει στο Karish και το Tanin. Στη συνέχεια η εταιρεία έκανε αίτηση στην ΡΑΕΚ για να ξεκινήσει τη διαδικασία ώστε να φέρει το φυσικό αέριο.

«Όμως, εκείνη τη χρονική περίοδο η Energean είχε απλά διαβεβαιώσεις ότι μπορεί να εκμεταλλευτεί το φυσικό αέριο για εξαγωγές. Μετά που έλαβε τις διαβεβαιώσεις υπέβαλε πρόταση στις κυπριακές αρχές για να φέρει το αέριο με FPSO από το Karin και το Karish», ανάφερε στον «Π» πηγή της αγοράς.

Τότε, η ίδια πηγή σημείωσε πως θα ερχόταν το φυσικό αέριο για πώληση γύρω στα 5,5 δολάρια. Αυτή τη στιγμή είναι γύρω στα 30 δολάρια στην spot market της Ανατολικής Μεσογείου.

Ο αγωγός από τα κοιτάσματα της Energean προς την Κύπρο θα κατασκευάζονταν σε συνεργασία με την VTTI, η οποία είχε και έχει την τεχνογνωσία για τέτοιες υποδομές. Η VTTI ήταν πρόθυμη στο να συνεπενδύσει στον αγωγό που θα έφερνε το φυσικό αέριο από τα κοιτάσματα Karish και Tanin προς το Βασιλικό. Η επένδυση θα ήταν περίπου 300 εκατ. ευρώ.

Τώρα το έργο στο Βασιλικό, αναφέρουν ειδικοί, θα στοιχίσει 400 εκατ. ευρώ. Οι εταιρείες υπέβαλαν το αίτημα στην ΡΑΕΚ αλλά, όπως μας ανέφερε πηγή της αγοράς, η ΡΑΕΚ προέβαλλε συνέχεια εμπόδια. Τελικά, η Energean αποφάσισε να κάνει αγωγή στο δικαστήριο εναντίον της ΡΑΕΚ και αυτή τη στιγμή η αγωγή εκκρεμεί.

«Το σχέδιο θα ήταν να έρθει φυσικό αέριο στην Κύπρο μέχρι το καλοκαίρι του 2022. Τελικά, οι παρεμβάσεις, αλλά και τα εμπόδια, έπιασαν τόπο», σημείωσε η ίδια πηγή.

Σε επικοινωνία του «Π» με την ελληνική εταιρεία Energean, και θέτοντας το ερώτημα εάν η πρόταση της εταιρείας προς την κυπριακή κυβέρνηση παραμένει στο τραπέζι, πηγή από την εταιρεία μας υπέδειξε πως η πρόταση της εταιρείας είναι σε ισχύ, αλλά όλα εξαρτώνται από την κυπριακή κυβέρνηση. Αξίζει να σημειώσουμε σε αυτό το σημείο πως η Energean έχει πάρει επιπλέον άδεια για γεωτρήσεις σε άλλα κοιτάσματα του Ισραήλ και υπολογίζεται ότι υπάρχει αρκετό αέριο 100 με 120 bcm. Οπότε, η εταιρεία μαζί με το Karish και Tanin και με νέες ανακαλύψεις, θα μπορεί να καλύψει άνετα τις ανάγκες της Κύπρου.

«Να αδράξουμε την ευκαιρία»

Σε ερώτημα της εφημερίδας προς παράγοντες της αγοράς ενέργειας και στο ενδεχόμενο να ακυρωθεί η συμφωνία για έλευση του LNG με τους Κινέζους σε περίπτωση που η κινεζική πλευρά ζητήσει αποζημιώσεις, οι ίδιες πηγές ανέφεραν πως σε ένα με δύο χρόνια θα μπορέσουμε να αποσβέσουμε αυτά που ζητούν οι Κινέζοι, αφού είναι τέτοια η διαφορά στην τιμή πώλησης.

Συγκεκριμένα, οι ίδιες πηγές υπέδειξαν πως θα μας πωλούν το φυσικό αέριο στα 30 δολάρια mbtu, ενώ η Energean στα 6 δολάρια ανά mbtu. «Οι τιμές της Ανατολικής Μεσογείου δεν είναι οι τιμές της Ευρώπης στην πτυχή του φυσικού αερίου. Οι τιμές της Ανατολικής Μεσογείου είναι αυτές που πωλούνται στο Ισραήλ, γύρω στα 6 με 7 δολάρια ανά mbtu», υπέδειξε πηγή της αγοράς. Η ίδια πηγή συνέχισε αναφέροντας πως «η λύση της Energean είναι μια πολύ καλή λύση αυτή τη στιγμή, την οποία η κυβέρνηση θα πρέπει να αδράξει αμέσως». Γιατί, όπως υπέδειξε η ίδια πηγή, αν το έργο με τους Κινέζους προχωρήσει και στοιχίσει 400 εκατ. ευρώ, τότε θα τα φορτώσουν στην ΑΗΚ και επομένως στους φορολογούμενους για να κάνουν την απόσβεση.

Δεύτερη επιλογή

Ακόμα μια άλλη επιλογή, όπως μας ανέφεραν αρμόδιοι της αγοράς, είναι η πρόταση της νορβηγικής Hoegh για μεταφορά φυσικού αερίου μέσω FSRU. Η εταιρεία είχε κάνει πρόταση πριν κάποιο χρονικό διάστημα για μια βραχυπρόθεσμη σύμβαση, ωστόσο και αυτή η πρόταση προσέκρουσε σε διάφορα κωλύματα.

Σημειώνεται ότι η Hoegh είχε υπογράψει ένα πενταετές συμβόλαιο και στην περίπτωση της Αιγύπτου, ωστόσο η χώρα μετά την ανακάλυψη του μεγάλου κοιτάσματος φυσικού αερίου «Ζορ» μπόρεσε και εκμεταλλεύτηκε τα δικά της κοιτάσματα για εσωτερική κατανάλωση.

Ειδικοί της αγοράς ενέργειας ανέφεραν στον «Π» ότι και οι δύο λύσεις θα πρέπει να εφαρμοστούν (τόσο της Hoegh όσο και της Energean) ώστε να έχει η Κύπρος ενεργειακή της ασφάλεια.