Οι δανειολήπτες στη μέγγενη των αυξανόμενων επιτοκίων

Παρά το γεγονός ότι οι κυπριακές συστημικές τράπεζες δεν φαίνεται να είναι εκτεθειμένες στην ελβετική τράπεζα Credit Suisse, η οποία ως γνωστόν έλαβε στήριξη 54 δισ. ευρώ για ενίσχυση της ρευστότητάς της, τα κυπριακά νοικοκυριά φαίνεται να είναι εκτεθειμένα στη μέγγενη των συνεχών επιτοκιακών ανατιμήσεων της Ευρωπαικής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ).

Και αυτό γιατί σύμφωνα με τα στοιχεία τα οποία δημοσιεύει η ΕΚΤ στο τέλος Ιανουαρίου του 2023, τα στεγαστικά δάνεια στην Κύπρο με κυμαινόμενο επιτόκιο επί του συνόλου των δανείων για την κατηγορία αυτή ανέρχονταν στο 82%. Το ποσοστό αυτό αποτελεί ένα από τα πιο υψηλά ποσοστά ανάμεσα στις χώρες της ευρωζώνης, εγείροντας ανησυχίες για μια ενδεχόμενη νέα άνοδο των μη εξυπηρετούμενων δανείων στην οικονομία. Στο γεγονός ότι τα περισσότερα στεγαστικά δάνεια στην Κύπρο είναι με κυμαινόμενο επιτόκιο αναφέρθηκε και ο καθηγητής Οικονομικών και κοσμήτορας της Σχολής Οικονομικών Επιστημών και Διοίκησης του Πανεπιστημίου Κύπρου, Σωφρόνης Κληρίδης, μιλώντας χθες στην εκπομπή του Alpha «Πρωινή Ενημέρωση». Όπως ο κ. Κληρίδης υπέδειξε, πρέπει να παρακολουθούμε την αύξηση των επιτοκίων με προσοχή, γιατί οι αυξήσεις αυτές μεταφέρονται αυτόματα στους δανειζόμενους και στις δόσεις τους.

Τραπεζικές πηγές οι οποίες μίλησαν στον «Π» επιβεβαίωσαν το γεγονός πως η πλειοψηφία των στεγαστικών δανείων στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα είναι με κυμαινόμενο επιτόκιο. «Σίγουρα όσοι έχουν δανειακές συμβάσεις με κυμαινόμενο επιτόκιο είναι πιο εκτεθειμένοι στην άνοδο των επιτοκίων και πρέπει οι δανειολήπτες να γνωρίζουν το περιεχόμενο της δανειακής τους σύμβασης», ανέφεραν οι ίδιες πηγές. Σημειώνεται πως με βάση τα στοιχεία από την ΕΚΤ, ο μέσος όρος των στεγαστικών δανείων στην ευρωζώνη τα οποία είναι συνδεδεμένα με κυμαινόμενο επιτόκιο ανέρχεται στο 68%. Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, όλα δείχνουν πως η πίεση από την άνοδο των επιτοκίων μεταφέρεται αυτή τη στιγμή στους δανειολήπτες, οι οποίοι το τελευταίο χρονικό διάστημα βλέπουν τις δόσεις των δανείων τους να αυξάνονται σημαντικά. Το μήνυμα πάντως είναι ξεκάθαρο: οι δανειολήπτες των οποίων τα στεγαστικά δάνεια είναι με κυμαινόμενο επιτόκιο είναι και οι πιο εκτεθειμένοι συγκριτικά με αυτούς οι οποίοι έχουν τη δανειακή σύμβασή τους με σταθερό.

Ωστόσο, αξίζει να σημειώσουμε πως με βάση εγχώριες τραπεζικές πηγές, η κατάσταση είναι υπό έλεγχο μέχρι αυτή τη στιγμή, όμως χρειάζεται αρκετή προσοχή για να μην υπάρξει εκτροχιασμός. Ενδεικτικές ήταν και οι πρόσφατες δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών, Μάκη Κεραυνού, ο οποίος συνέστησε ψυχραιμία σε ό,τι αφορά τις διεθνείς εξελίξεις και τόνισε ότι δεν πρέπει να συγκρίνεται η σημερινή κρίση των αγορών με την οικονομική κρίση του 2013. Πάντως, η ΕΚΤ ξεκαθάρισε στην πρόσφατη ανακοίνωσή της πως είναι έτοιμη, αν χρειαστεί, να ενισχύσει με επιπλέον ρευστότητα το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα.

Νέα κατάρρευση;

Στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, η νέα τράπεζα η οποία αντιμετωπίζει προβλήματα ρευστότητας, από την περασμένη Πέμπτη, είναι η αμερικανική τράπεζα First Republic, η οποία εξυπηρετεί κυρίως εύπορους πελάτες και η οποία βρίσκεται τώρα στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, καθώς εκφράζονται φόβοι ότι θα είναι η επόμενη στο ντόμινο των καταρρεύσεων στις ΗΠΑ. Η First Republic ιδρύθηκε το 1985, εδρεύει στο Σαν Φρανσίσκο και είναι η 14η τράπεζα των ΗΠΑ όσον αφορά το ενεργητικό της. Πάντως, το Υπουργείο Οικονομικών, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα και ο Ομοσπονδιακός Οργανισμός Ασφάλισης Καταθέσεων (FDIC), σε κοινή ανακοίνωσή τους ανάφεραν πως έντεκα τράπεζες έχουν καταθέσει 30 δισ. δολάρια στην τράπεζα. Ωστόσο, παρά την κατάθεση των 30 δισ. δολαρίων, η μετοχή της τράπεζας συνέχισε την πτωτική της πορεία.