Στον αέρα η εκταμίευση της πρώτης δόσης ύψους 97,7 εκατ. ευρώ από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Ανάκαμψης

Η εκπλήρωση των προαπαιτούμενων για την εκταμίευση των πόρων που αναλογούν στην Κύπρο από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Ανάκαμψης για τη χρηματοδότηση των επενδύσεων και των μεταρρυθμίσεων του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΣΑΑ) ήταν εξαρχής ένα απαιτητικό εγχείρημα. Αριθμός προαπαιτούμενων αφορά την έγκριση νομοθεσιών, συνεπώς απαιτείται διακομματική συναίνεση.

Η επίτευξη της διακομματικής συναίνεσης και η εκταμίευση των χρημάτων τίθεται σε δοκιμασία με το «καλημέρα», καθώς εξακολουθεί να βρίσκεται στον αέρα το προαπαιτούμενο που αφορά τις εταιρείες που αγόρασαν μη εξυπηρετούμενα δάνεια από τις τράπεζες, με αντικείμενο της διαφοράς την προστασία των εγγυητών.

Σημειώνεται ότι ο κανονισμός του μηχανισμού ανάκαμψης απαιτεί την ολοκλήρωση των σχετικών συμφωνηθέντων οροσήμων και στόχων για την υποβολή στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή αιτήματος για την καταβολή της χρηματοδοτικής συνεισφοράς.

Από τα 14 ορόσημα του ΣΑΑ, που αποτελούν προαπαιτούμενα για την εκταμίευση της πρώτης δόσης ύψους 97,7 εκατ. ευρώ, τα πλείστα έχουν εκπληρωθεί (μεταξύ των οποίων η μεταρρύθμιση στη δημόσια υπηρεσία) ή είναι κοντά στην εκπλήρωση (όπως η βελτίωση του νομικού και θεσμικού πλαισίου για την καταπολέμηση της διαφθοράς), αλλά έχει προκύψει ένας σημαντικός σκόπελος στο προαπαιτούμενο που αφορά την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Τα δύο νομοσχέδια που υποβλήθηκαν δίνουν στις εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων και στους διαχειριστές δανείων πρόσβαση στα δεδομένα που τηρούνται στο σύστημα Άρτεμις και στο Κτηματολόγιο. Σκοπός του ορόσημου είναι η βελτίωση του περιβάλλοντος για τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, με τις εταιρείες να αποκτούν δικαιώματα που έχουν οι τράπεζες.



Οι ενστάσεις

Από την πρώτη στιγμή που έγινε γνωστό το περιεχόμενο των δύο νομοσχεδίων εκφράστηκαν ισχυρές ενστάσεις από οργανώσεις δανειοληπτών και κόμματα, ειδικά σε ό,τι αφορά τον χειρισμό των συνδεδεμένων προσώπων με τους δανειολήπτες και τους εγγυητές.

Μεσολάβησε μία περίοδος διαβουλεύσεων και εξέτασης εναλλακτικών ορισμών από το ΥΠΟΙΚ σε συνεργασία με τη Νομική Υπηρεσία, ενώ στη διαδικασία ενεπλάκη και ο Χρηματοοικονομικός Επίτροπος, Παύλος Ιωάννου. Την περασμένη εβδομάδα το ΥΠΟΙΚ διαβίβασε στα μέλη της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών νέες εκδοχές των επίμαχων νομοσχεδίων, τα οποία θα εξεταστούν σήμερα. Υπόμνημα έχει στείλει και ο Χρηματοοικονομικός Επίτροπος. Η πρώτη ανάγνωση των νομοσχεδίων δεν φαίνεται να ικανοποιεί την πλειοψηφία των κομμάτων. Η λύση που δόθηκε για τα συνδεδεμένα πρόσωπα φαίνεται να είναι ικανοποιητική, αλλά οι ενστάσεις παραμένουν για τους εγγυητές, με αίτημα την ισχυρότερη προστασία τους (αν όχι και την πλήρη απαλλαγή τους).



Ειδικότερα, το ΥΠΟΙΚ εισηγείται:

Να παραμείνει ως έχει ο ορισμός του όρου «διαχειριστής» και να μην υιοθετηθεί ο ορισμός που προβλέπει η Οδηγία (ΕΕ) 2021/2167 για τους διαχειριστές πιστώσεων και τους αγοραστές πιστώσεων. Ο ορισμός της οδηγίας είναι πιο γενικός, ενώ αυτός του ΥΠΟΙΚ πιο αναλυτικός. Σύμφωνα με το ΥΠΟΙΚ, τόσο εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων όσο και πιστωτικά ιδρύματα, έχουν ήδη προβεί σε εξωτερική ανάθεση της διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων τους σε διαχειριστή πιστώσεων. Το ΥΠΟΙΚ προειδοποιεί ότι υιοθέτηση του ορισμού της Οδηγίας σε αυτό το στάδιο χωρίς να δοθεί η απαραίτητη περίοδος προσαρμογής στις απαιτήσεις της Οδηγίας θα δημιουργήσει διατάραξη της εύρυθμης λειτουργίας της αγοράς, λαμβανομένου υπόψη ότι οι επιμέρους συμφωνίες ανάθεσης και τα επιχειρηματικά τους μοντέλα περιλαμβάνουν τις λειτουργίες του διαχειριστή όπως προτάθηκαν με το νομοσχέδιο.

Καταληκτική ημερομηνία μεταφοράς της Οδηγίας στο εθνικό δίκαιο είναι η 30^η Δεκεμβρίου 2023. Τυχόν περιορισμοί που τίθενται από την Οδηγία θα υιοθετηθούν πλήρως εν ευθέτω χρόνο και σύμφωνα με τα χρονοδιαγράμματα που έχουν καθοριστεί από τη Γενική Γραμματεία Ευρωπαϊκών Υποθέσεων του Υπουργείου Εξωτερικών, τα οποία προβλέπουν κατάθεση του εναρμονιστικού νομοσχεδίου που θα συνταχθεί για τον σκοπό αυτό στη Νομική Υπηρεσία μέχρι τις 9 Ιανουαρίου 2023.



Οι εγγυητές

• Οι διαχειριστές πιστωτικών διευκολύνσεων και οι εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων να μην έχουν πρόσβαση σε στοιχεία τα οποία τηρούνται στη βάση δεδομένων ΑΡΤΕΜΙΣ και αφορούν:

α) πάροχο εξασφάλισης ή/και συνδεδεμένο με τον δανειολήπτη χωρίς τη ρητή συγκατάθεση του επηρεαζόμενου προσώπου

β) εγγυητή, σε σχέση με τη σύμβαση εγγύησης του οποίου έχει εκδοθεί τελεσίδικη δικαστική απόφαση σύμφωνα με την οποία: ακυρώνεται η σύμβαση εγγύησης, η οποία περιλαμβάνει καταχρηστικές ρήτρες σύμφωνα με τις διατάξεις του περί Καταχρηστικών Ρητρών σε Καταναλωτικές Συμβάσεις Νόμου ή ο εγγυητής απαλλάσσεται από τις συμβατικές του υποχρεώσεις σύμφωνα με τις διατάξεις του περί της Προστασίας Ορισμένης Κατηγορίας Εγγυητών Νόμου.

Η απαλλαγή των εγγυητών περνά από τα δικαστήρια, ρύθμιση που διατηρεί τις ενστάσεις κομμάτων. Τη μη συμφωνία επιβεβαιώνει στο υπόμνημά του και ο Χρηματοοικονομικός Επίτροπος, με τον κ. Ιωάννου να τάσσεται υπέρ μιας γενικότερης ρύθμισης.

«Η εν λόγω προτεινόμενη τροποποίηση δεν διασφαλίζει τα δικαιώματα των εγγυητών (…) Στο πλαίσιο αυτό, ενδεχομένως, να είναι χρήσιμο η επιδιωκόμενη προστασία των εγγυητών να προκύπτει από γενικότερη διατύπωση, η οποία θα μπορούσε να περιλαμβάνει τα εξής: δεν επιτρέπεται οι εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων και οι εταιρείες διαχείρισης να έχουν πρόσβαση στις περιπτώσεις εκείνες που η εγγυητική σύμβαση παραβιάζει τις πρόνοιες σχετικά με τις καταχρηστικές ρήτρες στον περί Προστασίας του Καταναλωτή Νόμο του 2021 και/ή τις διατάξεις του περί Προστασίας Ορισμένης Κατηγορίας Εγγυητών Νόμου του 2003».

Η διατύπωση αυτή αφαιρεί τη δικαστική διαδικασία. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Χρηματοοικονομικός Επίτροπος έχει εκδόσει αποφάσεις για απαλλαγή εγγυητών.



Η παράμετρος ΚΕΔΙΠΕΣ

Στο θέμα των εγγυητών υπάρχει και μία άλλη παράμετρος που αφορά την ΚΕΔΙΠΕΣ. Η διοίκηση του φορέα έχει εκφραστεί ανοιχτά κατά την παροχής πρόσθετων απαλλαγών στους εγγυητές, καθώς εκτιμά ότι θα αποδυναμωθεί η ικανότητα μεγιστοποίησης της ανάκτησης της κρατικής βοήθειας. Σε μια τέτοια περίπτωση θα υπάρξει εμπλοκή και με τη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η οποία απαιτεί να εισπραχθούν όσο το δυνατό περισσότερα χρήματα από τα ΜΕΔ και τα ακίνητα του πρώην Συνεργατισμού.

Επιπλέον, το ΥΠΟΙΚ προειδοποιεί ότι την ΚΕΔΙΠΕΣ θα επηρεάσει και τυχόν άμεση υιοθέτηση του ορισμού της Οδηγίας, ενδεχόμενο «που συνεπάγεται αδυναμία αποτελεσματικού τρόπου διαχείρισης των περιουσιακών στοιχείων αυτής από τη διαχειρίστρια εταιρεία ένεκα των σχετικών δεσμεύσεων, γεγονός που θα επιφέρει σημαντικές ζημιές στην ΚΕΔΙΠΕΣ και κατ‘ επέκταση θα επηρεάσει την ανάκτηση της κρατικής ενίσχυσης που δόθηκε», σύμφωνα με το σημείωμα που εστάλη στους βουλευτές.