Ενισχύει το απόρρητο των δικηγόρων το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο

Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ), με απόφασή του ενισχύει το επαγγελματικό απόρρητο των δικηγόρων, αλλά την ίδια ώρα η ευρωπαϊκή νομοθεσία για την καταπολέμηση του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού δέχεται άλλο ένα πλήγμα.

Το ΔΕΕ, εκδικάζοντας ερώτημα βελγικού δικαστηρίου, έκρινε ότι η επιβαλλόμενη στους δικηγόρους υποχρέωση ενημέρωσης των άλλων εμπλεκόμενων ενδιαμέσων για την ύπαρξη σχεδίων επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού δεν είναι αναγκαία και προσβάλλει το δικαίωμα σεβασμού της επικοινωνίας με τον πελάτη τους.

Οδηγία του 2011 σχετικά με τη διοικητική συνεργασία στον τομέα της φορολογίας προβλέπει ότι όλοι όσοι εμπλέκονται σε δυνητικά επιθετικούς διασυνοριακούς φορολογικούς σχεδιασμούς (ρυθμίσεις δυνάμενες να οδηγήσουν σε φοροαποφυγή και φοροδιαφυγή) υποχρεούνται να τις δηλώνουν στις αρμόδιες φορολογικές αρχές. Η εν λόγω υποχρέωση αφορά όλους όσοι εμπλέκονται στην κατάρτιση, την προώθηση στην αγορά, την οργάνωση ή τη διαχείριση των ανωτέρω σχεδιασμών. Αφορούν επίσης και όλους όσους παρέχουν συνδρομή ή συμβουλές και, αν δεν υπάρχουν τέτοια πρόσωπα, τον ίδιο τον φορολογούμενο.

Το φλαμανδικό διάταγμα για την εφαρμογή της επίμαχης Οδηγίας προβλέπει ότι όταν ο δικηγόρος ο οποίος εμπλέκεται σε διασυνοριακό φορολογικό σχεδιασμό δεσμεύεται από το επαγγελματικό απόρρητο, υποχρεούται να ενημερώσει τους άλλους ενδιαμέσους για την αδυναμία του να υποβάλει ο ίδιος τις σχετικές πληροφορίες. Δύο επαγγελματικές οργανώσεις δικηγόρων προσέφυγαν ενώπιον του βελγικού Συνταγματικού Δικαστηρίου. Υποστηρίζουν ότι είναι αδύνατον να τηρηθεί η υποχρέωση ενημέρωσης των άλλων ενδιαμέσων χωρίς να παραβιασθεί το επαγγελματικό απόρρητο από το οποίο δεσμεύονται οι δικηγόροι. Το βελγικό δικαστήριο απηύθυνε ερώτημα στο ΔΕΕ, το οποίο τάχθηκε υπέρ των δικηγορικών ενώσεων.

Το ΔΕΕ υπενθυμίζει κατ’ αρχάς ότι το άρθρο 7 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης προστατεύει την εμπιστευτικότητα οποιασδήποτε αλληλογραφίας μεταξύ ιδιωτών και παρέχει αυξημένη προστασία στην επικοινωνία μεταξύ των δικηγόρων και των πελατών τους.

Περαιτέρω σημειώνει ότι η ανωτέρω ειδική προστασία του επαγγελματικού απορρήτου των δικαιολογείται από την ανάθεση στους δικηγόρους μιας θεμελιώδους αποστολής σε μια δημοκρατική κοινωνία, ήτοι της υπεράσπισης των πολιτών. Για την εκπλήρωση τής εν λόγω αποστολής απαιτείται να έχει κάθε πολίτης τη δυνατότητα να απευθύνεται ελεύθερα στον δικηγόρο του. Το επαγγελματικό απόρρητο καλύπτει επίσης την παροχή νομικών συμβουλών, και δη, τόσο ως προς το περιεχόμενο όσο και ως προς την ύπαρξή της. Η υποχρέωση γνωστοποιήσεως της κοινοτικής Οδηγίας συνεπάγεται επέμβαση στο δικαίωμα σεβασμού της επικοινωνίας μεταξύ των δικηγόρων και των πελατών τους. Επίσης, το ΔΕΕ εκτιμά ότι η υποχρέωση γνωστοποιήσεως δεν είναι αναγκαία για την επίτευξη του σκοπού της Οδηγίας.

Οι επιπτώσεις στην Κύπρο

Ο Κυπριακός Σύνδεσμος Εταιρειών Διεθνών Δραστηριοτήτων (CIBA), με τη συνδρομή των νομικών του συμβούλων, Δικηγορικού Γραφείου Λ. ΠΑΠΑΦΙΛΙΠΠΟΥ & ΣΙΑ ΔΕΠΕ, έχει ήδη απευθύνει γραπτό αίτημα προς το Υπουργείο Οικονομικών για άμεση τροποποίηση, κατόπιν λήψης νομικής συμβουλής από τη Νομική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας και διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους φορείς, της κυπριακής νομοθεσίας, ούτως ώστε να συνάδει με την πιο πάνω απόφαση του ΔΕΕ.

Πρόσθετα, εστάλη ενημέρωση προς την πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων, καθώς και προς την πρόεδρο και τα μέλη της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών.

Ο CIBA καλεί τη Βουλή των Αντιπροσώπων να συγκαλέσει έκτακτη σύσκεψη για το θέμα.