Τι αλλάζει στην επιδότηση του αυξημένου κόστους της ενέργειας

Ιδιαίτερα διαφωτιστική για το μέλλον των δημοσιονομικών μέτρων στήριξης της οικονομίας από τις πληθωριστικές πιέσεις που ασκούν οι τιμές της ενέργειας είναι η δήλωση του Eurogroup για τα σχέδια προϋπολογισμών των κρατών μελών το 2023. Οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης αποφάσισαν να τερματιστεί η οριζόντια στήριξη μέσω επιδότησης των τιμών της ενέργειας -την οποία ακολουθεί και η Κύπρος στο ηλεκτρικό ρεύμα- και να ακολουθηθεί ένα νέο μοντέλο επιδοτήσεων δύο επιπέδων.

Ειδικότερα, επιχειρήσεις και νοικοκυριά θα λαμβάνουν ένα βασικό πακέτο ενεργειακών υπηρεσιών σε επιδοτούμενη τιμή έως ένα συγκεκριμένο όριο κατανάλωσης και αν το ξεπερνούν, θα χρεώνονται με τις ισχύουσες τιμές της αγοράς.

«Η Ευρωομάδα συμφωνεί με την εκτίμηση της επιτροπής ότι όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να αποσύρουν σταδιακά τα (οριζόντια) μέτρα, καθώς οι πιέσεις στις τιμές της ενέργειας μειώνονται. Εν προκειμένω, πολλά από τα μέτρα στήριξης που ισχύουν σήμερα πρόκειται να λήξουν στις αρχές του επόμενου έτους», αναφέρει η δήλωση του Eurogroup.

«Θα συνεχίσουμε», προστίθεται, «να συντονίζουμε την αντίδραση της δημοσιονομικής μας πολιτικής σε σχέση με τη στήριξη της ενέργειας στη ζώνη του ευρώ και θα συζητήσουμε περαιτέρω μια κοινή προσέγγιση για τα νοικοκυριά, συμπεριλαμβανομένου του προβληματισμού σχετικά με τους κατάλληλους τρόπους για τη λήξη της στήριξης, στις προσεχείς συνεδριάσεις μας, αξιοποιώντας τη συμβολή της επιτροπής και την εμπειρία των μελών της ζώνης του ευρώ».

Η ανάλυση

Το Eurogroup σημειώνει ότι ο δημοσιονομικός προσανατολισμός της ζώνης του ευρώ προβλέπεται να είναι σαφώς επεκτατικός το 2022 και σε γενικές γραμμές ουδέτερος το 2023, σύμφωνα με την επιτροπή, αλλά θα γίνει επεκτατικός εάν θεσπιστούν πρόσθετα μέτρα στήριξης της ενέργειας ή παραταθούν τα υφιστάμενα μέτρα καθ' όλη τη διάρκεια του 2023.

«Η ευρεία δημοσιονομική τόνωση της συνολικής ζήτησης το 2023 δεν δικαιολογείται, ενώ η εστίαση θα πρέπει να δοθεί αντίθετα στην προστασία των ευάλωτων νοικοκυριών και επιχειρήσεων, διατηρώντας παράλληλα την ευελιξία να προσαρμοστούν στην ταχέως εξελισσόμενη κατάσταση, εάν χρειαστεί. Συμφωνούμε ότι οι δημοσιονομικές πολιτικές θα πρέπει να στοχεύουν στη διατήρηση της βιωσιμότητας του χρέους, καθώς και στην αύξηση του αναπτυξιακού δυναμικού με βιώσιμο τρόπο, διευκολύνοντας έτσι και το έργο της νομισματικής πολιτικής να διασφαλίσει την έγκαιρη επιστροφή του πληθωρισμού στον μεσοπρόθεσμο στόχο της ΕΚΤ του 2%», τονίζεται.

Δεδομένης της επείγουσας ανάγκης αντίδρασης στο σοκ των τιμών της ενέργειας και του πληθωρισμού, ελήφθησαν έκτακτα μέτρα που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν εύκολα και γρήγορα. Το άμεσο δημοσιονομικό κόστος των μέτρων το 2022 εκτιμάται σε 1,3% του ΑΕΠ στη ζώνη του ευρώ. Πολλά από αυτά τα μέτρα ήταν ευρείας βάσης και επικεντρώθηκαν στις τιμές της ενέργειας, αντί να είναι στοχευμένα και να αφορούν τα εισοδήματα. Το 2023, το κόστος εκτιμάται στο 0,9% του ΑΕΠ στη ζώνη του ευρώ και θα μπορούσε να αυξηθεί σημαντικά, εάν τα ήδη ανακοινωθέντα μέτρα διατηρηθούν σε ισχύ για ολόκληρο το έτος.

Περισσότερη στόχευση

Μελλοντικά, στο πλαίσιο της αντίδρασης για τον μετριασμό των επιπτώσεων των υψηλών τιμών της ενέργειας, οι ΥΠΟΙΚ της Ευρώζωνης δηλώνουν ότι θα εργαστούν ώστε τα μέτρα να είναι πιο αποτελεσματικά και καλύτερα συντονισμένα.

«Το 2023 θα εξετάσουμε τα μέτρα μας για να διασφαλίσουμε ότι είναι στοχευμένα και επικεντρωμένα στα ευάλωτα νοικοκυριά και στις βιώσιμες επιχειρήσεις που είναι προσωρινά εκτεθειμένες. Θα μπορούσε να διερευνηθεί ένα καλά βαθμονομημένο μοντέλο ενεργειακής τιμολόγησης δύο επιπέδων και άλλα συστήματα που επιτυγχάνουν παρόμοιους στόχους, λαμβάνοντας υπόψη τα εθνικά χαρακτηριστικά».

Παράλληλα, τα μέτρα θα πρέπει να στηρίξουν περαιτέρω τη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης από τη Ρωσία και να επιταχύνουν την απαλλαγή της οικονομίας από τον άνθρακα.