Οκτώ εστίες κινδύνου - Εκτιμήσεις και προειδοποιήσεις του Δημοσιονομικού Συμβουλίου

Το 2022 εξελίχθηκε για την κυπριακή οικονομία πολύ καλύτερα από τις αρχικές εκτιμήσεις και ειδικά αν ληφθεί υπόψη το σοκ που προκάλεσαν η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και η πυροδότηση του πληθωρισμού που έφερε απότομα το τέλος της μακράς περιόδου χαμηλών επιτοκίων. Οι εκτιμήσεις για το 2023, βασιζόμενες και στη δυναμική του 2022, δείχνουν προς μια θετική προοπτική, αλλά η συσσώρευση εξωγενών δυνητικών κινδύνων αυξάνουν τις προκλήσεις.

«Οι κίνδυνοι για επιδείνωση της εικόνας της οικονομίας παραμένουν υψηλοί», υπογραμμίζει το Δημοσιονομικό Συμβούλιο στην έκθεσή του για το 2022, και περιγράφει οκτώ εστίες κινδύνων που μπορούν να φέρουν ανατροπές:

1ον Ανάπτυξη στη διεθνή οικονομία και στην ευρωζώνη: Η οικονομική ανάπτυξη στις ανεπτυγμένες χώρες κινείται δυσμενώς, οι ΗΠΑ ενδέχεται να βρίσκονται ήδη σε ύφεση και καταγράφονται ρωγμές στην ανάπτυξη άλλων σημαντικών οικονομικά κρατών, όπως είναι η Κίνα.

Οι εκτιμήσεις για την ανάπτυξη στην ευρωζώνη κινούνται πολύ χαμηλότερα από το βασικό σενάριο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, το οποίο θέτει την ανάπτυξη της ευρωζώνης στο 0,9%. Οι υποθέσεις εργασίας του βασικού σεναρίου της ΕΚΤ έχουν μερικώς ανατραπεί ήδη, και πως το αρνητικό σενάριο το οποίο προβλέπει ανάπτυξη της τάξης του -0,9% είναι πλέον ορατό. Ως εκ τούτου, το Συμβούλιο αναμένει η εξωτερική ζήτηση να δεχτεί πιέσεις μέσα στο 2023.

2ον Νομισματική πολιτική: Οι εκτιμήσεις για μείωση των πληθωριστικών τάσεων για το 2023 στηρίζονται στην υπόθεση εργασίας πως η νομισματική πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας θα αποφέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Ωστόσο, η επιτυχία της νομισματικής πολιτικής δεν εξαρτάται μόνο από τα απόλυτα επίπεδα επιτοκίων στην ευρωζώνη, αλλά και από τα συγκριτικά επιτόκια σε σχέση με άλλες οικονομίες, και δη των ΗΠΑ.

Αγορές και αναλυτές εκτιμούν, βάσει δηλώσεων και πρακτικών από τις σχετικές συνεδριάσεις, πως η νομισματική αρχή των ΗΠΑ θα ξεπεράσει το όριο του 4,0%-4,25% στα βασικά της επιτόκια, γεγονός που καθιστά εξαιρετικά πιθανή τη συνέχιση της κούρσας επιτοκίων μεταξύ ευρωζώνης και ΗΠΑ.

Με τη σειρά της, η εκτίμηση πως η οικονομία μας θα διαβεί το 2023 με υψηλότερα επιτόκια συνεπάγεται δυνητική πιστωτική συρρίκνωση και μείωση της συνολικής εγχώριας ζήτησης στην Κύπρο, με έντονη δε την επίδραση στον κλάδο των κατασκευών, ο οποίος δέχεται πιέσεις τόσο στην προσφορά όσο και στη ζήτηση.

«Θεωρούμε πως η υφεσιακή δυναμική που δημιουργείται από τη νομισματική πολιτική της ευρωζώνης θα πρέπει να μας οδηγήσει σε εκτιμήσεις για σημαντική μείωση της ιδιωτικής κατανάλωσης και της συνολικής ζήτησης, ενώ και η αναμενόμενη πιστωτική συρρίκνωση θα πρέπει να αποτελέσει μήνυμα για γενναία συγκράτηση δαπανών», προειδοποιεί το Δημοσιονομικό Συμβούλιο.

3ον Πόλεμος στην Ουκρανία και τιμές εμπορευμάτων: Ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν δείχνει αποκλιμάκωση, αντίθετα οι τελευταίες εξελίξεις καταδεικνύουν πως πρέπει να αναμένεται τουλάχιστον συνέχιση της υφιστάμενης έντασης στην Ευρώπη. Οι αναταραχές που προκαλεί, περιλαμβανομένης της αναστάτωσης σε αγορές όπως των λιπασμάτων, μετάλλων και εμπορευμάτων, δεν αναμένεται να αντιστραφούν, ενώ και οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας δεν αναμένεται πως θα μειωθούν, αλλά αντίθετα θα εντατικοποιηθούν.

4ον Διεθνές εμπόριο και ναυσιπλοΐα: Οι αλυσίδες τροφοδοσίας συνεχίζουν να καταγράφουν επιδείνωση ως προς τα κόστη, τις καθυστερήσεις και γενικότερα τις αναταραχές, με επίκεντρο τη ναυσιπλοΐα. Η μείωση του όγκου του εμπορίου στην Ασία, περιλαμβανομένων και μειωμένων εξαγωγών από την Κίνα, συνηγορούν στην εκτίμηση πως δεν πρέπει να αναμένεται ταχεία επαναφορά των αλυσίδων εφοδιασμού μέσα στους αμέσως επόμενους μήνες, ή τουλάχιστον πριν από το φθινόπωρο του 2023.

5ον Επιδράσεις βάσης: Το Δημοσιονομικό Συμβούλιο δεν θεωρεί, βάσει εμπειρικής ανάλυσης των ιστορικών δεδομένων, πως στον υπολογισμό του πληθωρισμού λειτουργούν ανασταλτικά οι επιδράσεις βάσης. Ως εκ τούτου, δεν υπολογίζει πως η πληθωριστική πίεση του 2022 λειτουργεί αυτόνομα ως ανασταλτικός παράγοντας στις εκτιμήσεις του πληθωρισμού για το 2023. Αντίθετα, πιο πιθανή είναι η επίδραση βάσης στην οικονομική ανάπτυξη και δη σε τομείς όπως οι υπηρεσίες.

6ον Ενέργεια: Οι πληθωριστικές τάσεις που ασκούνται από τον τομέα της ενέργειας θα είναι μειωμένες μέσα στο 2023 λόγω και της συγκράτησης των τιμών στις διεθνείς αγορές. Αυτή η σταθερότητα αναμένεται πως θα συμβάλει στη συγκράτηση του πληθωρισμού μέσα στο 2023, έστω και αν δεν αναμένεται πως ο ΟΠΕΚ θα επιτρέψει περαιτέρω αποκλιμάκωση των τιμών. Αντίθετα, οι ανάγκες για επιτάχυνση των επενδυτικών δαπανών για την πράσινη μετάβαση και την ενεργειακή αυτονομία καθίστανται πιο επείγουσες, ενώ και η πολιτική πίεση για τέτοιες αποφάσεις βάσει υποχρεώσεων της Δημοκρατίας επίσης αυξάνεται.

7ον Γεωπολιτική αστάθεια: Ο κίνδυνος για κοινωνική και πολιτική αναταραχή στην ευρύτερη περιοχή της Κύπρου παραμένει υψηλός. Το Δημοσιονομικό Συμβούλιο διατηρεί την πρόβλεψή του για αναταραχές στη Μέση Ανατολή και τη Βόρειο Αφρική. Ταυτόχρονα, οι οικονομικές εξελίξεις στην Κίνα αποτελούν αντικείμενο συνεχούς ανάλυσης. Σημειώνεται επίσης η αυξανόμενη γεωπολιτική αστάθεια που πηγάζει από τη συμπεριφορά της Τουρκίας, η οποία αποτελεί σημαντικό οικονομικό ρίσκο.

8ον Νομισματική ισοτιμία: Τα οφέλη ανταγωνιστικότητας που προκύπτουν από την ισοτιμία του ευρώ δεν μπορούν να αξιοποιηθούν πλήρως λόγω δομικών χαρακτηριστικών της κυπριακής οικονομίας, η οποία εδράζεται σε μεγάλο βαθμό στην εξαγωγή υπηρεσιών. Έτσι, τόσο ο όγκος όσο και η τιμολόγηση δεν μπορούν εύκολα να προσαρμοστούν με σκοπό την εκμετάλλευση των ευκαιριών της παρούσας συγκυρίας, όπως συμβαίνει με προϊόντα βιομηχανικής και μεταποιητικής παραγωγής. Ως εκ τούτου, συνιστάται ιδιαίτερη προσοχή στο εμπορικό ισοζύγιο και στο ισοζύγιο πληρωμών μέσα στο 2023.