Mea culpa για τις ΑΠΕ και το δίκτυο της ΑΗΚ - Ο υπουργός Οικονομικών Κωνσταντίνος Πετρίδης στον «Π»

Ο υπουργός Οικονομικών Κωνσταντίνος Πετρίδης προειδοποιεί ότι μπορεί να τεθούν σε κίνδυνο οι εκταμιεύσεις των επόμενων δόσεων από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Ανάκαμψης λόγω των εκποιήσεων και απαντά στην κριτική που δέχεται η κυβέρνηση, λέγοντας ότι οι ευάλωτοι προστατεύτηκαν στην πράξη καθώς δεν έχει γίνει εκποίηση πρώτης κατοικίας ευάλωτων δανειοληπτών.

Σε ό,τι αφορά τις ΑΠΕ, μιλά για mea culpa από την πλευρά της κυβέρνησης, καθώς μέχρι σήμερα θα έπρεπε να ήταν πιο ανεπτυγμένο το δίκτυο διανομής της ΑΗΚ, όπως προβλέπει το στρατηγικό πλάνο, για να μπορεί να διαχειριστεί μεγαλύτερα φορτία από ΑΠΕ.

Εκποιήσεις. Υπάρχει πρόβλημα με την εκταμίευση της επόμενης δόσης;

Φαίνεται ότι ενδεχομένως θα υπάρξει πρόβλημα με την επόμενη δόση, όχι την πρώτη που αναμένεται να καταβληθεί αρχές Δεκεμβρίου. H ΕΕ θεωρεί ότι είναι πολύ σημαντικό να διαφυλάξουμε την εφαρμογή ενός αξιόπιστου πλαισίου εκποιήσεων. Πρόσθετα, θεωρεί ότι δεν δικαιολογείται, καθώς πλέον δεν έχουμε μια προσωρινή ρύθμιση, που εφαρμόστηκε αρχικά λόγω της πανδημίας, αλλά μια μόνιμη και επικίνδυνη για τον τραπεζικό τομέα κατάσταση εφόσον εμπεδώνεται μια κουλτούρα αθέτησης των υποχρεώσεων των δανειοληπτών, αφού με την παράταση συμπληρώνουμε 15 μήνες σε καθεστώς αναστολής εκποιήσεων. Δεν μπορούν να κατανοήσουν τη λογική, ούτε πως χωρίς κοινωνικά ή εισοδηματικά κριτήρια γίνεται μια τέτοια αναστολή, και μάλιστα τόσο ευρεία, αφού περιλαμβάνονται και τα πλείστα αγροτεμάχια, όπως και τα επαγγελματικά υποστατικά, ανεξαρτήτως αξίας ή ύψους δανείου κ.λπ.

Το θέμα των εκποιήσεων και πώς θα διαχειριστούμε την προστασία της πρώτης κατοικίας των ευάλωτων δανειοληπτών το συζητάμε σχεδόν μία δεκαετία. Δεν υπάρχει και μια ευθύνη της κυβέρνησης για τον αργό ρυθμό εφαρμογής λύσεων, όπως το σχέδιο «Εστία» ή το σχέδιο «Ενοίκιο έναντι Δόσης»; Το σχέδιο «Εστία», για παράδειγμα, εξαγγέλθηκε από τον Νίκο Αναστασιάδη πριν από πέντε χρόνια, στις προηγούμενες προεδρικές εκλογές, και ακόμη δεν έχουμε φτάσει στη λύση του προβλήματος.

Θα μου επιτρέψετε να απαντήσω με μια ερώτηση: Πόσοι πραγματικά ευάλωτοι έχασαν την πρώτη κατοικία τους λόγω εκποίησης; Η απάντηση είναι κανένας. Παρά την κινδυνολογία, παρά τον λαϊκισμό, η πραγματικότητα είναι ότι έχουν προστατευτεί οι ευάλωτοι. Η εκποίηση είναι το έσχατο αλλά αναγκαίο εργαλείο.

Φυσικά και η θεσμοθέτηση ενός πλαισίου προστασίας της πρώτης κατοικίας δεν μπορούσε να γίνει από τη μια ημέρα στην άλλη. Σήμερα έχουμε εργαλεία για να βοηθήσουμε στις αναδιαρθρώσεις, έχουμε το πλαίσιο αφερεγγυότητας, καθώς και ευνοϊκό φορολογικό πλαίσιο που ενθαρρύνει τις αναδιαρθρώσεις, που βοήθησαν πολύ στη μείωση των ΜΕΔ χωρίς εκποιήσεις. Έχουμε, επίσης, την προστασία της πρώτης κατοικίας ευάλωτων συμπολιτών μας, έχουμε το σχέδιο «Εστία», το σχέδιο «Οικία» και το σχέδιο «Ενοίκιο έναντι Δόσης». Το τελευταίο μπορεί να μην έχει τεθεί ακόμη σε εφαρμογή, αλλά ήδη προστατεύονται από την εκποίηση όλοι οι μη βιώσιμοι δανειολήπτες του σχεδίου «Εστία». Εκ του αποτελέσματος, οι ευάλωτοι δανειολήπτες έχουν προστατευθεί από την κυβέρνηση και ουσιαστικά διασώζονται από τον φορολογούμενο. Το δε σχέδια «Εστία» έδειξε και το μέγεθος του προβλήματος των στρατηγικών κακοπληρωτών, κάτι που έπρεπε να προβληματίσει περισσότερο.

Δεν θεωρείτε δηλαδή ότι το σχέδιο «Εστία» απέτυχε;

Για όσους ήθελαν να προστατέψουν τους στρατηγικούς κακοπληρωτές ή την κουλτούρα μη αποπληρωμής, η οποία οδήγησε την Κύπρο στη χρεωκοπία, ίσως να απέτυχε. Όταν δεν εμπίπτεις στα κριτήρια του σχεδίου «Εστία» που συμφωνήθηκαν και με την ΕΕ, όταν έχεις εισοδήματα και περιουσία αλλά δεν τη χρησιμοποιείς για να αποπληρώσεις τα δάνειά σου, εκ των πραγμάτων αποκλείεσαι, δεν θα πληρώσει ο φορολογούμενος για σένα. Το ότι σε αυτό το σχέδιο οι πραγματικοί δικαιούχοι ήταν πολύ λιγότεροι από ό,τι κάποιοι ανέμεναν, καταδεικνύει και το μέγεθος του προβλήματος των στρατηγικών κακοπληρωτών, που αυτοί είναι που πρέπει να ανησυχούν από τις εκποιήσεις.

Το σχέδιο «Ενοίκιο έναντι Δόσης» θα εφαρμοστεί στις αρχές της επόμενης χρονιάς;

Ναι. Εκκρεμεί η έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αλλά είμαστε σε πολύ καλό δρόμο.

Ο πληθωρισμός και η στήριξη

Με τον πληθωρισμό να παραμένει σε υψηλά επίπεδα, πιθανόν και για τους επόμενους μήνες, τι άλλο μπορεί να γίνει για τη στήριξη της κοινωνίας και της οικονομίας; Έχουν εξαντληθεί οι δυνατότητες περαιτέρω στήριξης;

Στηρίξαμε και στηρίζουμε περισσότερο από τις πλείστες χώρες. Η ενέργεια επιχορηγείται με διάφορους τρόπους από τον καιρό της πανδημίας. Μετά την πανδημία δώσαμε στοχευμένα βοήθεια η οποία ξεπερνά τα 400 εκατομμύρια ευρώ λόγω του πληθωρισμού, και συνεχίζουμε. Μόλις την περασμένη βδομάδα αυξήσαμε το επίδομα θέρμανσης στα ορεινά κατά 50%. Αλλά, όταν ξεφύγει ο πληθωρισμός, δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις. Ο πληθωρισμός δεν αντιμετωπίζεται με το να ρίχνεις περισσότερα χρήματα στην αγορά. Αντίθετα, αυτό τροφοδοτεί τον πληθωρισμό και γι' αυτό έχουν αυξηθεί και τα επιτόκια από τις νομισματικές αρχές, και θα αυξηθούν κι άλλο, αφαιρώντας χρήμα από την αγορά μέσω της μείωσης του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Είναι πλέον μια επώδυνη διαδικασία. Και η δημοσιονομική πολιτική δεν μπορεί να έρχεται σε αντίθεση και να αναιρεί τη νομισματική πολιτική. Συνεπώς, η στήριξη περιορίζεται στους ευάλωτους. Υπάρχουν χώρες στην ΕΕ που συνειδητά θα οδηγηθούν σε ύφεση για να περιορίσουν τον πληθωρισμό.

Πρόσθετα, θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι ο πληθωρισμός δεν τροφοδοτείται μόνο από τη ζήτηση -και την οποία προσπαθούμε να ελέγξουμε με τη νομισματική και δημοσιονομική πολιτική- αλλά οφείλεται εν μέρει και από την προσφορά. Η πανδημία εξακολουθεί να επηρεάζει την προσφορά και επιβαρυντικά λειτουργεί και ο πόλεμος στην Ουκρανία.

Τα δημόσια έσοδα είναι αυξημένα και η αντιπολίτευση τα αποδίδει στις αυξημένες εισπράξεις ΦΠΑ λόγω πληθωρισμού και σας ασκεί κριτική ότι αυτά τα επιπλέον έσοδα δεν τα επιστρέφετε στους πολίτες.

Δεν έφερε ο πληθωρισμός τα επιπλέον έσοδα. Τα αυξημένα έσοδα οφείλονται κατά κύριο λόγο στην άμεση φορολογία, στον φόρο εισοδήματος και στην εταιρική φορολογία, δηλαδή είναι αποτέλεσμα της ανάπτυξης του 6%. Όχι τόσο της έμμεσης φορολογίας. Αλλά ακόμη και στην έμμεση φορολογία, η αύξηση οφείλεται στην αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας συγκεκριμένων τομέων της οικονομίας που αντικατοπτρίζεται σε αυξημένη κατανάλωση και επενδύσεις.

Αντίθετα, ο πληθωρισμός στοιχίζει στην κυβέρνηση. Έχουμε δαπανήσει περίπου 400 εκατομμύρια ευρώ για τη στήριξη ευάλωτων και συγκεκριμένων ομάδων, όπως στη γεωργία, αυξήθηκαν τα λειτουργικά έξοδα του κράτους κατά 15% λόγω αύξησης των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας και των πρώτων υλών και 160 εκατ. ευρώ θα δοθούν για την ΑΤΑ το 2023. Τα οποία εξανεμίζουν σε μεγάλο βαθμό οποιαδήποτε αυξημένα έσοδα από τον ΦΠΑ.

Τα υπερκέρδη και το mea culpa

Επιπλέον, υπάρχει ένα αίτημα με πρόταση νόμου του ΑΚΕΛ για φορολόγηση των υπερκερδών των εταιρειών ενέργειας, τα οποία, όπως έχετε πει, δεν είναι υψηλά. Γιατί δεν εφαρμόζετε τουλάχιστον το τελευταίο;

Έχουμε πει ότι θα το εφαρμόσουμε και θα εισάγουμε σχετικό τέλος. Αλλά δεν μπορεί το ΑΚΕΛ να έρχεται να λέει ότι αυτό έγινε στις ΗΠΑ. Είδα ένα tweet του κ. Στεφάνου να λέει πως η Αμερική έπαθε ΑΚΕΛ, αναφερόμενος στη φορολογία των εταιρειών παραγωγής πετρελαίου και τα κέρδη που αποκόμισαν λόγω του πολέμου: Δεν μπορεί να γίνονται τέτοιες συγκρίσεις. Ο τομέας των ΑΠΕ είναι μια βασική παράμετρος του νέου, πράσινου αναπτυξιακού μας μοντέλου. Οι παραγωγοί ΑΠΕ έχουν αναλάβει και ένα μεγάλο ρίσκο, δεδομένης και της ανεπάρκειας δικτύου διανομής, ενώ πολλά από τα κέρδη επανεπενδύονται. Και στο σημείο αυτό μπορώ να πω ένα mea culpa από την πλευρά της κυβέρνησης, καθώς μέχρι σήμερα θα έπρεπε να ήταν πιο ανεπτυγμένο το δίκτυο διανομής της ΑΗΚ, όπως προβλέπει το στρατηγικό πλάνο, για να μπορεί να διαχειριστεί μεγαλύτερα φορτία από ΑΠΕ, ενώ διακρίνω από κάποιους μια αντίσταση στην πράσινη μετάβαση.

Εν πάση περιπτώσει, εμείς θα επιβάλουμε το τέλος το οποίο θεωρούμε λογικό, αλλά δεν προσφέρεται για προεκλογική εκμετάλλευση, αν ληφθεί υπόψη ότι τα έσοδα δεν είναι τέτοια που να επιτρέπουν την άσκηση κοινωνικής πολιτικής. Δώσαμε πολλαπλάσια. Πρόκειται για μια ακόμη επιφανειακή προσέγγιση.

Ποιος δεν θέλει την πράσινη μετάβαση στην Κύπρο;

Αυτοί που θέλουν να προστατεύσουν μονοπωλιακές καταστάσεις, που έθεταν προσκόμματα στην ελευθεροποίηση της αγοράς ενέργειας, αλλά και της αναβάθμισης ή επέκτασης του δικτύου διανομής.

Διαβάστε στον ιστότοπο του «Πολίτη», politis.com.cy, τι λέει για τον Αβέρωφ Νεοφύτου, την ΑΤΑ, τις αποδόσεις των κυπριακών ομολόγων και πώς επηρεάζουν τη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών και ποια συμβουλή δίνει στον διάδοχό του.