Επένδυση σε ΑΠΕ και επιχειρείν - Τεράστιο ενδιαφέρον για φωτοβολταϊκά

Τα σχέδια χορηγιών του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας για το 2023, η δαπάνη των οποίων θα ξεπεράσει τα €120 εκατ. και στο σύνολο της τριετίας 2021-2023 θα παρέχουν σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά €454 εκατ., αποτελούν ένα κομβικό εργαλείο για τη διαφοροποίηση της οικονομίας και για την πράσινη-ψηφιακή μετάβαση. Τα €80 εκατ. αφορούν την εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας σε συνδυασμό με ΑΠΕ, επένδυση που θα διευκολύνει τη διείσδυση των ΑΠΕ. Το 2021 προκηρύχθηκαν Σχέδια Χορηγιών ύψους €134 εκατ., το 2022 €200 εκατ. Αντιπροσωπεύουν το 57% των συνολικών πόρων.

Σε ό,τι αφορά το κλίμα, έρχονται ακόμη πιο φιλόδοξοι στόχοι με αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και Κλίμα, σύμφωνα με τα όσα ανέφερε η υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας (ΥΕΕΒ) Νατάσα Πηλείδου, κατά τη συζήτηση του προϋπολογισμού του υπουργείου στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών.

Οι ακόμη πιο φιλόδοξοι στόχοι, στη βάση της πρότασης Ευρωπαϊκής Επιτροπής για περιορισμό των εκπομπών ρύπων κατά 55% το 2030 στις εκπομπές, θα επιτευχθούν με:

• Σχέδια Χορηγιών για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και εξοικονόμηση ενέργειας.
• Διενέργεια μειοδοτικών διαγωνισμών για εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης σε συνδυασμό με ΑΠΕ.
• Άρση ενεργειακής απομόνωσης μέσω του ηλεκτρικού καλωδίου EuroAsia Interconnector.
• Μεταρρυθμίσεις όπως η Υπηρεσία Ενιαίας Εξυπηρέτησης για διευκόλυνση επενδύσεων μεγάλων έργων ΑΠΕ.
• Εκσυγχρονισμό του Σχεδίου Στήριξης για παραγωγή ηλεκτρισμού από ΑΠΕ.
• (π.χ. επέκταση virtual net billing για εμπορικούς/βιομηχανικούς καταναλωτές).
• Μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση και στο πράσινο υδρογόνο.

Πόροι από ΕΕ

Στον προϋπολογισμό περιλαμβάνονται τα έργα του Εθνικού Σχεδίου «Κύπρος_Το Αύριο», από το οποίο το ΥΕΕΒ έχει ασφαλίσει πόρους €340 εκατ. για τα έτη 2021- 2026. Στους πόρους αυτούς προστίθενται οι πόροι από τα συγχρηματοδοτούμενα έργα από τα Διαρθρωτικά/Επενδυτικά Ταμεία της ΕΕ, το Ταμείο Συνοχής και το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, που ανέρχονται σε €250 την επταετία 2021-2027.

Σημειώνεται ότι τα ευρωπαϊκά κονδύλια δεν αποτελούν μέρος του προϋπολογισμού του ΥΕΕΒ.

Ενεργειακή κρίση

Η ενεργειακή κρίση οδηγεί στην επίσπευση της υλοποίησης της στρατηγικής για ταχεία μετάβαση στην πράσινη ενέργεια. Η στρατηγική προβλέπει:

• Αυξημένα κίνητρα για πράσινες επενδύσεις με στόχο τη σημαντική μείωση του κόστους της ενέργειας σε νοικοκυριά, επιχειρήσεις και τοπικές αρχές.
• Σχέδιο χορηγιών για θερμομόνωση & φωτοβολταϊκά στις κατοικίες συνολικής δαπάνης €70 εκατ. για 2022-2023. Τετραπλάσιος προϋπολογισμού και αυξημένες χορηγίες 50%.
• Στήριξη κατοίκων ορεινών & ευάλωτων νοικοκυριών, αυξημένες χορηγίες & διεύρυνση καταλόγου δικαιούχων αυξημένης χορηγίας από €30.000 σε €80.000.
• Άλλα σχέδια χορηγιών 2022-2023 για πράσινη μετάβαση: Ενεργειακή αναβάθμιση επιχειρήσεων (€40 εκατ.), ενεργειακή αναβάθμιση τοπικών αρχών (€9 εκατ.), συνολική ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών (€35 εκατ.), συστήματα αποθήκευσης ενέργειας σε συνδυασμό με ΑΠΕ (€80 εκατ.), αντικατάσταση ηλιακού θερμοσίφωνα (€2 εκατ.), εγκατάσταση φωτοβολταϊκού για φόρτιση ηλεκτρικού Ι.Χ. (€1,5 εκατ.).
• Το συνολικό ύψος προκηρύξεων σχεδίων χορηγιών ΥΕΕΒ για πράσινη ανάπτυξη την τριετία 2021-2023 ανέρχεται σε €294 εκατ., δαπανώντας το 80% των διαθέσιμων πόρων, €370 εκατ., της προγραμματικής περιόδου.

Τα φωτοβολταϊκά

Ξεπέρασε κατά πολύ τις επιδόσεις του 2021 το ενδιαφέρον των νοικοκυριών για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών. To 2021 υποβλήθηκαν 2.558 αιτήσεις και το 2022 μέχρι τις 27/10 είχαν υποβληθεί 3.181. Στο ειδικό σχέδιο για ευάλωτους (προβλέπει αυξημένη επιδότηση), οι αιτήσεις διπλασιάστηκαν. Το 2021 υποβλήθηκαν 1.022 αιτήσεις και το 2022 μέχρι τις 27/10 είχαν υποβληθεί 2.293. Στο πρόγραμμα αντικατάστασης ηλεκτρικών συσκευών από ευάλωτους υποβλήθηκαν 5.351 αιτήσεις.

Η κ. Πηλείδου σημείωσε ότι αυξήθηκαν οι ευάλωτοι δικαιούχοι από 30.000 σε 80.000 και προωθείται αλλαγή του καταλόγου για την ειδική διατίμηση της ΑΗΚ.

Αρχές Δεκεμβρίου αναμένεται η προκήρυξη σχεδίου για εκτεταμένη ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών (€35 εκατ.). Στο αντίστοιχο σχέδιο του 2021, είχαν υποβληθεί 2.152 αιτήσεις.

Περισσότερες ΑΠΕ

Τα σχέδια χορηγιών και η ανάγκη μείωσης του κόστους της ενέργειας οδήγησαν και σε σημαντική αύξηση διείσδυσης ΑΠΕ και φωτοβολταϊκών. Η συνεισφορά των ΑΠΕ στην ηλεκτροπαραγωγή ανήλθε σε 14,9% το 2021, σε σύγκριση με 12,6% το 2020.

Η παραγωγή ηλεκτρισμού από ΑΠΕ 2021 έφτασε 759 τα GWh, σε σχέση με 612 GWh το 2020, εκ των οποίων το 32% από αιολικά, το 62% από φωτοβολταϊκά και το 6% από βιομάζα (2020: 39%, 51%, 10% αντίστοιχα).

Η αύξηση οφείλεται σε νέα φωτοβολταϊκά συστήματα που τέθηκαν σε λειτουργία εντός 2021, τα οποία αύξησαν τη συνεισφορά τους στην ηλεκτροπαραγωγή σε 9,2% το 2021, από 6,1% το 2020 (ΕΕ27 5,2% το 2020).

Μέχρι τον Οκτώβριο του 2022, η συνολική εγκατεστημένη ισχύς ΑΠΕ ανερχόταν σε 587MW και είναι υπό υλοποίηση 180 εμπορικά έργα ΑΠΕ.

Σε ό,τι αφορά τα φωτοβολταϊκά Net Metering εγκατεστημένα σε οικίες, ανέρχονται σε 29.000 με συνολική ισχύ 123 MW, πέραν του 20% του συνόλου των ΑΠΕ. Άλλα 20 ΜW αναμένεται να συνδεθούν σύντομα.

Η αγορά ηλεκτρισμού

Η κ. Πηλείδου αναφέρθηκε και στο άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρισμού στην Κύπρο, λέγοντας ότι η Κύπρος πρέπει να εκμεταλλευτεί τη συγκυρία ώστε να γίνουν βελτιώσεις και να μην υποστεί τις πιέσεις στις τιμές που αντιμετωπίζουν άλλες χώρες. Το μοντέλο της λειτουργίας τη αγοράς τελεί υπό αναθεώρηση και η Κύπρος εισηγείται να αποσυνδεθεί η τιμή των ΑΠΕ από την τιμή του συμβατικού καυσίμου.