Νέα φωτιά στις τσέπες μας - Πρόσθετο βάρος 0,75% σε δανειολήπτες

Ακόμη πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη καλούνται να βάλουν οι δανειολήπτες, νοικοκυριά και επιχειρήσεις, μετά τη νέα αύξηση των επιτοκίων από την ΕΚΤ κατά 0,75%. Με ισχύ από τις 2 Νοεμβρίου 2022, το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης, καθώς και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων, θα αυξηθούν σε 2%, 2,25% και 1,50% αντιστοίχως.

Πλέον τα επιτόκια διαμορφώνονται στο υψηλότερο επίπεδο από το 2009 και για πρώτη φορά, η ΕΚΤ προχώρησε σε δύο διαδοχικές αυξήσεις επιτοκίων κατά 0,75%. Τον Δεκέμβριο αναμένεται νέα άνοδος, αλλά πιθανά μικρότερη από 0,75%, καθώς το διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ διαπιστώνει ότι με αυτήν την τρίτη στη σειρά σημαντική αύξηση των επιτοκίων έχει «σημειώσει σημαντική πρόοδο ως προς την άρση της διευκολυντικής κατεύθυνσης της νομισματικής πολιτικής».

Η Pimco, για παράδειγμα, αναμένει μια πρόσθετη αύξηση του επιτοκίου πολιτικής κατά 50 μονάδες βάσης τον Δεκέμβριο και κατά 25 μονάδες βάσης το επόμενο έτος, ως αποτέλεσμα της κάπως ηπιότερης γλώσσας σήμερα, με το ανώτατο επιτόκιο πολιτικής να τιμολογείται επί του παρόντος γύρω στο 2,7%.

Επιπτώσεις

Οι κυπριακές τράπεζες, με το υψηλό πλεόνασμα ρευστότητας, θα δουν τα έσοδά τους να αυξάνονται. Από την άλλη, οι δανειολήπτες θα δουν να διπλασιάζεται το κόστος δανεισμού. Στεγαστικό δάνειο με επιτόκιο 2,25% και την τιμολόγησή του συνδεδεμένη με αυτό της ΕΚΤ, θα επιβαρύνεται πλέον με τόκο 4,25%. Μέχρι το τέλος της χρονιάς, το ύψος των δόσεων δανείων συνδεδεμένα με τα ευρωπαϊκά επιτόκια θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 30%.

Η απόφαση του διοικητικού συμβουλίου δεν προκαλεί έκπληξη, άλλα έρχεται να επιβεβαιώσει ότι η ΕΚΤ θα συνεχίσει να αυξάνει τα επιτόκιά της, παρά τα εμφανή σημάδια εισόδου της ευρωζώνης σε ύφεση. Στην Κύπρο αναμένεται υποχώρηση της ανάπτυξης το 2023. Παράλληλα, η πραγματική οικονομία εισέρχεται σε ένα περιβάλλον υψηλότερου κόστους δανεισμού. Πέρα από τα υφιστάμενα δάνεια, θα επηρεαστεί το κόστος των νέων δανείων.

Ο κίνδυνος που προβάλλει είναι η εμφάνιση μιας νέας γενιάς μη εξυπηρετούμενων δανείων. Ο κίνδυνος αυτός αφορά δάνεια που ήδη έχουν αναδιαρθρωθεί και λιγότερο τα δάνεια που έχουν χορηγηθεί μετά το 2016. Στα τελευταία, η απόφαση για έγκριση του δανείου λάμβανε υπόψη το ενδεχόμενο αύξησης της δόσης, συνεπώς οι δανειολήπτες διατηρούν, θεωρητικά, την ικανότητα αποπληρωμής.

Η Λαγκάρντ

Η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, στη συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε της συνεδρίασης του διοικητικού συμβουλίου, άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο για νέες αυξήσεις επιτοκίων στο άμεσο μέλλον, παρά την αποδυνάμωση της οικονομικής δραστηριότητας, στο τελευταίο τρίμηνο του έτους και στις αρχές του 2023.

«Έχουμε αναγνωρίσει ότι επίκεινται κι άλλες αυξήσεις των επιτοκίων, αλλά δεν μπορώ να σας πω σε ποιο επίπεδο», ανέφερε.

Παράλληλα, ζήτησε από τις κυβερνήσεις, τα μέτρα δημοσιονομικής στήριξης που λαμβάνουν για τον μετριασμό των επιπτώσεων από τις υψηλές τιμές της ενέργειας να είναι προσωρινά και να στοχεύουν στους πιο ευάλωτους και ταυτόχρονα να υλοποιήσουν τις δεσμεύσεις τους για μείωση των υψηλών δεικτών δημόσιου χρέους.

Τέλος, η πρόεδρος της ΕΚΤ, επικαλούμενη τα διαθέσιμα στοιχεία για τους μισθούς και τις πρόσφατες μισθολογικές συμφωνίες, διαπιστώνει επιτάχυνση της αύξησης των μισθών.

Ο πληθωρισμός

Στην ανακοίνωση των αποφάσεων του διοικητικού συμβουλίου σημειώνεται ότι ο πληθωρισμός εξακολουθεί να είναι υπερβολικά υψηλός και θα παραμείνει πάνω από τον στόχο για παρατεταμένη χρονική περίοδο. Τον Σεπτέμβριο, ο πληθωρισμός της ζώνης του ευρώ ανήλθε σε 9,9%. Τους τελευταίους μήνες, η αλματώδης αύξηση των τιμών της ενέργειας και των ειδών διατροφής, τα προβλήματα στις αλυσίδες εφοδιασμού και η ανάκαμψη της ζήτησης μετά την πανδημία, έχουν συμβάλει στη διεύρυνση των πιέσεων στις τιμές και στην άνοδο του πληθωρισμού. Στόχος των αυξήσεων είναι η μείωση της ζήτησης και η αποτροπή του κινδύνου επίμονης μετατόπισης προς τα πάνω των προσδοκιών για τον πληθωρισμό.

Περιορισμοί στις τράπεζες

Η ΕΚΤ τροποποίησε και τους όρους με τους οποίους χορηγεί ρευστότητα στις τράπεζες για να εξαλείψει τις ευκαιρίες αρμπιτράζ και δημιουργώντας κίνητρα για τις τράπεζες να αποπληρώσουν μέρος των δανείων τους, από την τρίτη σειρά στοχευμένων πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (ΣΠΠΜΑ ΙΙΙ - TLTRO), πρόωρα. Οι τράπεζες της ευρωζώνης (μεταξύ των οποίων η Τράπεζα Κύπρου και η Ελληνική Τράπεζα) έχουν λάβει εξαιρετικά φθηνά δάνεια ύψους 2,1 τρισ. ευρώ, από τα οποία πλέον αποκομίζουν κέρδη.

Τα ελάχιστα αποθεματικά θα αμείβονται με το επιτόκιο διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων (1,50%), αντί του επιτοκίου κύριας αναχρηματοδότησης (2%).

Η αγορά ομόλογων

Η ΕΚΤ έκανε επίσης γνωστό ότι σκοπεύει να συνεχίσει να επανεπενδύει, πλήρως, τα ποσά από την εξόφληση ομολόγων, στο πλαίσιο του Προγράμματος Αγοράς Στοιχείων Ενεργητικού (APP) κατά τη λήξη τους, για παρατεταμένη χρονική περίοδο μετά την ημερομηνία κατά την οποία άρχισε να αυξάνει τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ και, σε κάθε περίπτωση, για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται αναγκαίο.

Σε ό,τι αφορά το έκτακτο πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (PEPP), το διοικητικό συμβούλιο σκοπεύει να επανεπενδύει τα ποσά από την εξόφληση των ομολόγων που κατέχει, τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2024.

Η ΕΚΤ δηλώνει ότι θα προσαρμόσει όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή της προκειμένου να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα σταθεροποιηθεί στον στόχο του 2%, μεσοπρόθεσμα.

Τέλος, υπενθυμίζει ότι το μέσο για την προστασία της μετάδοσης (Transmission Protection Instrument – TPI) είναι διαθέσιμο για να αντισταθμιστούν ανεπιθύμητες, άτακτες εξελίξεις στην αγορά, που θέτουν σοβαρή απειλή για τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής σε όλες τις χώρες της ζώνης του ευρώ, επιτρέποντας έτσι στο διοικητικό συμβούλιο να εκπληρώσει πιο αποτελεσματικά την αποστολή του για τη σταθερότητα των τιμών.