Οι εναλλακτικές που εξετάζει η ΕΕ για τον περιορισμό των τιμών της ενέργειας

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσιάζει αύριο νέο πακέτο προτάσεων για την αντιμετώπιση της εκτόξευσης των τιμών της ενέργειας, επαναλαμβάνοντας τα μέτρα που έχουν δημιουργήσει συναίνεση μεταξύ των κρατών μελών και λαμβάνοντας υπ'όψιν τις διαφωνίες τους ως προς το ενδεχόμενο επιβολής πλαφόν στις τιμές.

Ακολουθούν τα σενάρια που έχουν εξετασθεί και όσα συζητούνται:

Μεταρρύθμιση του δείκτη αναφοράς της αγοράς φυσικού αερίου

Η Κομισιόν επιδιώκει την αναθεώρηση του δείκτη της ολλανδικής αγοράς TTF, που χρησιμοποιείται ως αναφορά στις ευρωπαϊκές συναλλαγές για το φυσικό αέριο. Σύμφωνα με τις Βρυξέλλες, η εκτόξευσή του τροφοδοτήθηκε από την κερδοσκοπία και τις ανησυχίες των επενδυτών που οδήγησαν σε τεχνητή διόγκωση των τιμών.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέλει να δημιουργήσει εντός των επόμενων έξι μηνών εναλλακτικό δείκτη, πιο αντιπροσωπευτικό της πραγματικότητας της τροφοδοσίας, που θα βρίσκεται σε λειτουργία για την επόμενη περίοδο πλήρωσης των αποθεμάτων.

Μέχρι τότε, η Επιτροπή προτείνει έναν «προσωρινό μηχανισμό» διόρθωσης των τιμών. Σύμφωνα με ευρωπαϊκή πηγή, πρόκειται για έναν «δυναμικό διάδρομο», μια ψαλίδα που θα πλαισιώνει την διακύμανση των τιμών στην αγορά TTF και θα επιτρέπει τον μετριασμό της αστάθειας των τιμών του φυσικού αερίου. Ενα βραχυκύκλωμα θα περιορίζει την κατ' εξαίρεσιν υπερθέρμανση.

Κοινή επιστολή της Ελλάδας, της Ιταλίας, της Πολωνίας, του Βελγίου και της Ολλανδίας, καθώς και άλλων χωρών που δεν κατονομάζονται, την περασμένη Πέμπτη, αναφερόταν σε έναν «διάδρομο τιμών» για την αγορά χονδρικής, με την σημείωση ότι υπάρχει διάσταση απόψεων για την δυνατότητα εφαρμογής του, την οικονομική του αποτελεσματικότητα και τον κίνδυνο διατάραξης της προσφοράς.

Στο ίδιο κείμενο αναφέρεται ότι μία εναλλακτική λύση θα μπορούσε να είναι η τροποποίηση της αναφοράς στην TTF σε όλα τα υπάρχοντα συμβόλαια.

Υλοποίηση της κοινής αγοράς φυσικού αερίου

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιδιώκει την ενίσχυση των μέτρων για την υλοποίηση των κοινών προμηθειών φυσικού αερίου σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης, έτσι ώστε υπό το ειδικό βάρος του ευρωπαϊκού μπλοκ να επιτευχθούν καλύτερες τιμές για την αναπλήρωση των αποθεμάτων πριν από τον χειμώνα του 2023.

Στόχος είναι επίσης να αποφευχθεί η τροφοδότηση της εκτίναξης των τιμών από τον ανταγωνισμό των ευρωπαϊκών κρατών, όπως έγινε το καλοκαίρι που πέρασε όταν τα κράτη προσπαθούσαν να πληρώσουν τα αποθέματά τους ταυτόχρονα.

Οι 27 συμφώνησαν στα τέλη του Μαρτίου επί «πλατφόρμας» από κοινού προμηθειών, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει καμία συναλλαγή σε αυτό το πλαίσιο και πολλά κράτη συνέχισαν τις δικές τους διαπραγματεύσεις χωρίς συντονισμό.

Η Κομισιόν θέλει πλέον την ολοκλήρωση των συνομιλιών της με «αξιόπιστους» παραγωγούς, όπως η Νορβηγία, οι Ηνωμένες Πολιτείες... και θα ευνοήσει την αυξημένη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα συγκεντρώνοντας σε μία κοινοπραξία ή «καρτέλ» αγοραστών τους ενεργειακούς εισαγωγικούς ομίλους.

Μείωση της ζήτησης, αυξημένη αλληλεγγύη

Οι Βρυξέλλες θα παρουσιάσουν εργαλεία για την περαιτέρω μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου, καθώς τα κράτη εμφανίζουν μέχρι στιγμής προσπάθειες διαφορετικών βαθμών.

Μία πρόταση θα έχει ως στόχο την ενίσχυση της αλληλεγγύης υπέρ των ευάλωτων στον κίνδυνο ελλείψεων χωρών και οι οποίες δεν έχουν κλείσει συμφωνίες με τις γειτονικές τους χώρες για την εξασφάλιση των προμηθειών τους.

Αναπροσαρμογή της τιμής του φυσικού αερίου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας

Η Γαλλία υπερασπίζεται την ιδέα της επιβολής πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Αλλά, σύμφωνα με ευρωπαϊκή πηγή, το μέτρο αυτό δεν θα περιληφθεί στις προτάσεις της Κομισιόν.

Το μέτρο, που έχει ήδη εφαρμοσθεί στην Ισπανία και την Πορτογαλία, συνίσταται στην μείωση των λογαριασμών φυσικού αερίου των εταιρειών ηλεκτροπαραγωγής (όπου η διαφορά με την τιμή της αγοράς καλύπτεται από κρατική επιδότηση), με στόχο την μείωση της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας.

Ομως, η ιδέα της επέκτασης του μέτρου αυτού σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ενωση συναντά την απροθυμία των χωρών που διάκεινται αρνητικά απέναντι στις κρατικές επεμβάσεις στις αγορές, όπως η Γερμανία και η Ολλανδία, που τρέφουν ανησυχίες για τις αβεβαιότητες ως προς την χρηματοδότηση του μέτρου και για τους κινδύνους υπονόμευσης των προσπαθειών για την μείωση της ζήτησης απέναντι στην προβληματική προσφορά.

Στις αρχές του Σεπτεμβρίου, η Κομισιόν θεωρούσε ότι ένας τέτοιος «ιβηρικός μηχανισμός» σε κλίμακα Ευρωπαϊκής Ενωσης θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα αυξημένη ζήτηση φυσικού αερίου κατά 45 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως, που ισοδυναμεί με το 10% της ευρωπαϊκής κατανάλωσης φυσικού αερίου το 2021, εκ μέρους των παραγωγών οι οποίοι θα παρακινούντο για αύξηση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.

Δεδομένου ότι η Ισπανία και η Πορτογαλία δεν έχουν εκτεταμένη σύνδεση με τον ευρωπαϊκό δίκτυο, ο μηχανισμός θα μπορούσε να μην λειτουργεί με την ίδια αποτελεσματικότητα σε άλλες χώρες, με κίνδυνο, για παράδειγμα, το Βέλγιο να επιδοτεί το ηλεκτρικό ρεύμα που εξάγεται προς το Ηνωμένο Βασίλειο, λέει ευρωπαίος αξιωματούχος.

Ωστόσο, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι πιθανόν να συμφωνήσουν την Πέμπτη και την Παρασκευή να συζητήσουν το μέτρο, φροντίζοντας ώστε το πλαφόν που θα ορισθεί «δεν θα προκαλέσει την συνολική αύξηση της κατανάλωσης φυσικού αερίου», σύμφωνα με σχέδιο συμπερασμάτων της ευρωπαϊκής συνόδου κορυφής που περιήλθε σε γνώση του AFP.

Οι Βρυξέλλες δεν θα προτείνουν την επιβολή πλαφόν στις τιμές των ευρωπαϊκών εισαγωγών φυσικού αερίου: στην ιδέα αναφέρθηκε η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στις αρχές του Νοεμβρίου, όμως η Γερμανία είναι αντίθετη εκ του φόβου διατάραξης των προμηθειών σε μία παγκόσμια αγορά όπου τα πλοία που μεταφέρουν LNG μπορούν εύκολα να βρουν νέους προορισμούς.

ΕΚ