Πως θα ζεσταθεί η Ευρώπη; Τα βλέμματα στραμμένα στις προβλέψεις για ήπιο χειμώνα στην Ευρώπη

Καθώς οι μάχες μαίνονται στην Ουκρανία, οι Ευρωπαίοι ετοιμάζονται να αντιμετωπίσουν έναν αντίπαλο επισφαλή και ανεξέλεγκτο: τον χειμώνα, η έλευση του οποίου συνοδεύεται από απειλές για δελτίο στην ενέργεια και για διακοπές στην ηλεκτροδότηση.

Είναι βέβαιο ότι ένας δριμύς και παρατεταμένος χειμώνας θα ήταν σύμμαχος του Πούτιν, σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές. Ο Ρώσος Πρόεδρος χειραγωγεί συστηματικά το όπλο της ενέργειας ανοίγοντας και κλείνοντας κατά βούλησιν την στρόφιγγα του φυσικού αερίου. Αυτό γίνεται σε αντίποινα για την υποστήριξη της Δύσης προς το Κίεβο, υποστηρίζουν ορισμένοι. Αλλά το παιγνίδι αυτό το Κρεμλίνο το είχε ξεκινήσει ήδη πολλούς μήνες πριν από την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Τα τελευταία χρόνια, η δυτική Ευρώπη γνώρισε εξαιρετικά δριμείς χειμώνες, όπως το 2010-2011, καθώς και σιβηρικό ψύχος το 2018, με δεκάδες θανάτους και διατάραξη των μεταφορών.

Αν επαναληφθεί αυτό, σε μία συγκυρία έλλειψης ρωσικού φυσικού αερίου και με το δεδομένο ότι ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες έχουν φροντίσει να εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις ενεργειακές προμήθειες του Κρεμλίνου, θα μπορούσε να προκαλέσει μεγάλες δυσκολίες με συνέπεια την μείωση της αποφασιστικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην υποστήριξη της Ουκρανίας.

«Η ενέργεια είναι όπλο μίας βολής και μόλις πυροβόλησε», δηλώνει ο Eliot A. Cohen, ιστορικός του πολέμου και ειδικός για θέματα ασφαλείας του Center for Strategic and International Studies του πανεπιστημίου Johns-Hopkins.

Στο πλαίσιο των προετοιμασιών, πολλές κυβερνήσεις έχουν καλέσει νοικοκυριά και επιχειρήσεις να κατεβάσουν τον θερμοστάτη της θέρμανσης και να μειώσουν την κατανάλωση ενέργειας στο πλαίσιο ευρωπαϊκού σχεδίου περιορισμού κατά τουλάχιστον 15% της κατανάλωσης αυτόν τον χειμώνα σε σχέση με τα πέντε τελευταία χρόνια.

Τα πρώτα στοιχεία των μετεωρολογικών προβλέψεων παραπέμπουν σε ένα ήπιο χειμώνα

Οι 27 προχώρησαν επίσης στην πλήρωση των στρατηγικών τους αποθεμάτων, προσφεύγοντας στο ακριβό φυσικό αέριο της Αλγερίας, του Κατάρ, της Νορβηγίας ή των ΗΠΑ.

Με την πλήρωση κατά 90% των αποθεμάτων, η Ευρωπαϊκή Ενωση θεωρεί πλέον ότι είναι σε θέση να εγγυηθεί την ενεργειακή ασφάλεια των πολιτών της.

Ακόμη περισσότερο, αν οι μετεωρολογικές συνθήκες είναι κανονικές, σύμφωνα με την Alireza Nahvi, ερευνήτρια του ειδικευμένου για την ενέργεια Wood Mackenzie.

Λόγω της ειδικής σημασίας των μετεωρολογικών προγνώσεων φέτος, τα βλέμματα των βιομηχανικών και πολιτικών κύκλων είναι στραμμένα προς το Ευρωπαϊκό Κέντρο Μεσοπρόθεσμων Μετεωρολογικών Προγνώσεων (ECMWF).

Εξοπλισμένος με υπερυπολογιστές ικανούς να συνδυάσουν τα στοιχεία πολλών εθνικών μετεωρολογικών υπηρεσιών, ο ευρωπαϊκός οργανισμός, μέσω της υπηρεσίας Copernicus για την Κλιματική Αλλαγή (C3S), πραγματοποιεί κυλιόμενες τριμηνιαίες προβλέψεις.

«Αυτήν την χρονιά, το ζήτημα έχει μεγάλο γεωπολιτικό ενδιαφέρον», δηλώνει ο διευθυντής του Κάρλο Μπουοντέμπο καθώς πλησιάζει η δημοσίευση αύριο των προβλέψεων για την περίοδο Νοεμβρίου-Ιανουαρίου.

Αν και είναι ακόμη πολύ νωρίς για απολύτως αξιόπιστες προβλέψεις, τα πρώτα στοιχεία δείχνουν έναν σε γενικές γραμμές ήπιο χειμώνα, με μία πιθανότητα πρόωρων κυμάτων ψύχους τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο.

Η διεύθυνση των ανέμων

«Αυτό που μετρά είναι η διεύθυνση του ανέμου. Αν, από τα μέσα του Νοεμβρίου μέχρι τον Δεκέμβριο, υπάρξουν ορισμένοι από τους ισχυρούς αυτούς ανέμους να προέρχονται από ανατολάς και χιόνι στην Ευρώπη, αυτό είναι βέβαιο ότι θα υπάρχει επίπτωση στην ζήτηση φυσικού αερίου, τις τιμές και την γεωπολιτική», εξηγεί ο Κάρλο Μπουοντέμπο.

Αντίθετα, έπειτα από ένα καλοκαίρι που χαρακτηρίσθηκε από ρεκόρ υψηλών θερμοκρασιών, ο Ατλαντικός Ωκεανός είναι θερμότερος από το σύνηθες και οι φάσεις του ανέμου από δυσμάς μπορεί να διατηρήσει σε ήπια επίπεδα τις θερμοκρασίες.

Σε περίπτωση ήπιων θερμοκρασιών και με βάση την υπόθεση της μείωσης κατά 9% φυσικού αερίου αυτόν τον χρόνο, η Ευρώπη θα βγάλει χωρίς σημαντικές δυσκολίες τον χειμώνα, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Διεθνή Οργανισμού Ενέργειας.

«Αν έχουμε έναν χειμώνα κατά 10% ψυχρότερο από τον μέσο όρο, το ευρωπαϊκό σύστημα του φυσικού αερίου θα δεχθεί πίεση», λέει ο Gergely Molnar, αναλυτής του Διεθνή Οργανισμού Ενέργειας.

Ενας σημαντικός παράγοντας είναι το επίπεδο των αποθεμάτων που διατηρούνται κυρίως σε εξαντλημένα κοιτάσματα ή σε υδροφόρους ταμιευτήρες.

Η προσβασιμότητα στα αποθέματα αυτά, που έχουν πληρότητα 90%, μειώνεται με την απάντλησή τους, καθώς, όταν η πίεση μειώνεται, το τελευταίο 30% των αποθεμάτων είναι δύσκολα προσβάσιμο.

Αυτό σημαίνει ότι αν υπάρξει καθυστερημένο κύμα ψύχους, τον Φεβρουάριο ή τον Μάρτιο, η πίεση των αποθεμάτων θα είναι χαμηλή και αυτός ο παράγοντας θα είναι η αχίλλειος πτέρνα της ευρωπαϊκής τροφοδοσίας σε φυσικό αέριο, προειδοποιεί ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας.