Η καυτή πατάτα του φυσικού αερίου ενώπιον των υποψηφιων προεδρων της κυπριακης δημοκρατιας - Ποιά η θέση τους

Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει εδώ και αρκετά χρόνια ανακαλύψει ποσότητες φυσικού αερίου οι οποίες παραμένουν ανεκμετάλλευτες. Με την ενεργειακή κρίση να βρίσκεται στο απόγειό της και το κόστος ενέργειας να αυξάνεται δραματικά, η χώρα καλείται να εξεύρει τρόπους τάχιστης αξιοποίησης των υπαρχουσών ποσοτήτων φυσικού αερίου οι οποίες βρίσκονται στην ΑΟΖ. Επομένως, το θέμα θα πρέπει να βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα των υποψηφίων Προέδρων της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο, ο «Π» στην προσπάθειά του για την όσο καλύτερη ενημέρωση των πολιτών όσον αφορά τις θέσεις των υποψηφίων Προέδρων της Κυπριακής Δημοκρατίας έθεσε προς αυτούς το εξής ερώτημα:

«Εάν εκλεγείτε στην προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας ποια διαφορετική πολιτική θα ακολουθήσετε ώστε να επιταχυνθούν οι διαδικασίες εκμετάλλευσης του φυσικού μας αερίου;»

«Μεταφορά και από Τουρκία»

Πέρασαν δέκα χρόνια από τον εντοπισμό του πρώτου κοιτάσματος στο «Αφροδίτη». Η Κύπρος αυτή τη στιγμή δεν βρίσκεται σε κανέναν ενεργειακό σχεδιασμό. Η πραγματικότητα είναι ότι γίνονται σχεδιασμοί, αλλά γίνονται ερήμην μας. Δείτε την πρόσφατη συμφωνία της ΕΕ με Ισραήλ και Αίγυπτο, δείτε την αποκατάσταση των σχέσεων Ισραήλ-Τουρκίας και τις συνομιλίες ανάμεσα στο Ισραήλ και τον Λίβανο.

Ο χρόνος είναι πολύτιμος κάτω από το πρίσμα των νέων ενεργειακών αναγκών της ΕΕ. Το φυσικό αέριο είναι ένα από τα δύο κλειδιά που προτείνω για να σπάσουμε το αδιέξοδο στο Κυπριακό. Το φυσικό αέριο μπορεί να γίνει καταλύτης για τη λύση με μεταφορά του φυσικού αερίου στην Τουρκία μετά την επίλυση του Κυπριακού. Αυτό χρειάζεται να μπει στο τραπέζι από τώρα σαν μέρος των συγκλίσεων στο Κυπριακό.

Χρειάζεται νέα ηγεσία που να εργαστεί διαφορετικά. Χρειάζεται να αποκαταστήσουμε την αξιοπιστία της Κύπρου και να πείσουμε ότι είμαστε έτοιμοι να διεκδικήσουμε μία λύση που να δίνει και στην Τουρκία έναν ρόλο στο ενεργειακό. Και αυτό δεν μπορεί να γίνει με όσους κατέστησαν την Κύπρο αναξιόπιστη, τον Πρόεδρο Αναστασιάδη και τους στενούς του συνεργάτες.

Αχιλλέας Δημητριάδης

«Καταλύτης για επίλυση του Κυπριακού»

Κατ' αρχάς, οφείλω να υπογραμμίσω το αναντίρρητο και κυριαρχικό δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να εκμεταλλεύεται τα κοιτάσματα φυσικού αερίου και εν γένει των φυσικών πόρων που βρίσκονται εντός της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας της.

Ωστόσο, τα υπάρχοντα δεδομένα στο Κυπριακό Ζήτημα και οι συνεχείς προκλήσεις και απειλές από την Τουρκία, ως μη έδει, δυσχεραίνουν τις δυνατότητες εκμετάλλευσης του ΦΑ.

Σίγουρα, η επίλυση του Κυπριακού και η δημιουργία σχέσεων καλής γειτονίας και συνεργασίας στην περιοχή μας θα ξεκλειδώσει και θα επιταχύνει τις διαδικασίες για την απρόσκοπτη εκμετάλλευση του ΦΑ του τόπου μας. Κατά προτεραιότητα για τις δικές μας ανάγκες, αλλά και για εξαγωγή αν τα αποθέματα μας αρκούν για έναν ορίζοντα πέραν από τις προθεσμίες που επιβάλλουν οι ανάγκες της Πράσινης Συμφωνίας της ΕΕ.

Θα πρέπει, επίσης, έμπρακτα να μετατρέψουμε το ΦΑ σε καταλύτη για την επίλυση του Κυπριακού, προσθέτοντας στην εξίσωση τόσο την τουρκοκυπριακή κοινότητα, όσο και την εφαρμογή του Πρωτοκόλλου της Άγκυρας.

Παράλληλα, χρειάζεται να εκπονηθεί μακροχρόνιος ενεργειακός στρατηγικός σχεδιασμός για τη μελλοντική εκμετάλλευσή του σε συνεργασία με τις εταιρείες που ενεργοποιούνται στην ΑΟΖ μας, πρωτίστως για εγχώρια κατανάλωση, αλλά και για διοχέτευση του ΦΑ σε περιφερειακές αγορές. Την ίδια ώρα, το ΦΑ μπορεί να καταστεί μία κομβικής σημασίας ενδιάμεση λύση στην πορεία πράσινης μετάβασης, μέσω των ΑΠΕ με συνεργασία με το ΦΑ, όπως προϋποθέτουν οι σχετικές Οδηγίες της ΕΕ και οι δεσμεύσεις που απορρέουν από τη Συμφωνία του Παρισιού.

Η εξόρυξη του δικού μας ΦΑ θα επιφέρει πολλαπλά οφέλη τόσο στην οικονομία και στους πολίτες, με τη μείωση του κόστους του ηλεκτρικού ρεύματος και της αποφυγής προστίμων από την ΕΕ, όσο και στο περιβάλλον με τον τερματισμό της χρήσης μαζούτ και ντίζελ.

Ανδρέας Μαυρογιάννης

«Στις ΑΠΕ είναι η λύση»

Τα κοιτάσματα που έχουν ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα είναι σχετικά περιορισμένα – πολλοί αναλυτές, ωστόσο, πιστεύουν ότι οι πιθανότητες να εξευρεθούν σημαντικά μεγαλύτερες ποσότητες στο μέλλον είναι υπαρκτές. Η μόνη αξιοποίηση των κοιτασμάτων που έχουν ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα είναι η διοχέτευσή τους στην εγχώρια αγορά. Το φυσικό αέριο είναι λιγότερο ρυπογόνο από το πετρέλαιο, που χρησιμοποιεί η Κύπρος, και έτσι σταδιακά θα μειωθούν τα τεράστια πρόστιμα που πληρώνει η Κυπριακή Δημοκρατία στην ΕΕ και επιβαρύνουν τον καταναλωτή.

Ίσως τα ευρήματα στο τεμάχιο 6, αν αποδειχθούν επαρκή, δώσουν νέα ώθηση στην αξιοποίηση του φυσικού αερίου για τις ανάγκες της χώρας μας, των γειτονικών και της Ευρώπης σε βάθος χρόνου. Χρειάζονται, βέβαια, μελέτες σχετικά με τις απαιτούμενες επενδύσεις και χρόνους διεκπεραίωσης για τους διάφορους τρόπους εκμετάλλευσης του φυσικού αερίου.

Πολλοί υποστηρίζουν ότι το φυσικό αέριο, το οποίο χρειάζεται και η Τουρκία, θα την ανάγκαζε να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και να προσπαθήσει για επίλυση του Κυπριακού. Η θέση μας πρέπει να είναι σαφής ώστε να μη αφήσουμε περιθώρια να διεκδικήσει η Τουρκία κάτι που δεν της ανήκει. Μέχρι τότε θα πρέπει η αξιοποίηση από μέρους μας να εστιάζεται στη συνεργασία Κύπρου-Ισραήλ-Αιγύπτου για δημιουργία αγωγού προς την Αίγυπτο για υγροποίηση στο υφιστάμενο εργοστάσιο της Αιγύπτου.

Πάντως, ακόμη και εάν ανακαλυφθούν μελλοντικά επιπρόσθετες ποσότητες φυσικού αερίου η δυνατότητα εμπορικής αξιοποίησης είναι εξαιρετικά χρονοβόρα και αμφίβολη, δεδομένης της ξεκάθαρης πολιτικής της ΕΕ υπέρ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ). Επομένως, οι ΑΠΕ και όχι το φυσικό αέριο αποτελούν τον πραγματικά μεγάλο πλουτοπαραγωγικό πόρο στην Κύπρο.

Κώστας Χριστοφίδης

«Fast-track διαδικασία»

Θεωρώ ότι οι υφιστάμενες συγκυρίες αποτελούν μία εξαιρετική ευκαιρία για τη χώρα μας να προωθήσει τα ενεργειακά της συμφέροντα. Από τη μία, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και η συνεπακόλουθη, και διογκούμενη ενεργειακή κρίση, έχει αναγκάσει την ΕΕ να ψάχνει διακαώς να αντικαταστήσει τα 155 BCM φυσικού αερίου (φ/α) που εισήγαγε από τη Ρωσία το 2021. Οι ευρωπαϊκές τιμές φ/α βρίσκονται σε μέχρι πρότινος αδιανόητα ύψη, προσφέροντας την ευκαιρία στο σχετικά ακριβό κυπριακό φ/α να ανταγωνιστεί στη διεθνή αγορά. Από την άλλη, η Κύπρος ανακοίνωσε πρόσφατα μία νέα ανακάλυψη φ/α στην ΑΟΖ της, εκείνη του «Κρόνου», που έρχεται να προστεθεί στις ήδη ανακαλυφθείσες ποσότητες των κοιτασμάτων «Αφροδίτη» και «Γλαύκος». Είναι αξιοσημείωτο ότι αυτή την περίοδο διεξάγεται ακόμη μία ερευνητική γεώτρηση στην κυπριακή ΑΟΖ η οποία ευχόμαστε να είναι επιτυχημένη, ενώ και το Ισραήλ διαθέτει μεγάλες ποσότητες ανεκμετάλλευτου φ/α, κυρίως στο κοίτασμα «Λεβιάθαν». Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, πιστεύω θα πρέπει να κινηθούμε σε δύο κατευθύνσεις. Πρώτον, να απευθυνθούμε από κοινού με τις αδειούχες εταιρείες και το Ισραήλ στην ΕΕ και να πείσουμε ότι τα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου μπορούν τα επόμενα χρόνια, με τις σωστές επενδύσεις, να γίνουν μέρος της λύσης για την ενεργειακή της ασφάλεια. Με την πολιτική στήριξη, την τεχνική και οικονομική συνεισφορά της ΕΕ θα πρέπει να επιλέξουμε τον βέλτιστο τρόπο αξιοποίησης των κοιτασμάτων, δημιουργώντας έτσι τον πολυπόθητο, «Διάδρομο φ/α της Ανατολικής Μεσογείου». Ενδεικτικά να σας αναφέρω ότι την τελευταία δεκαετία η ΕΕ ενέκρινε για τη χώρα μας χορηγίες για ενεργειακά έργα και μελέτες άνω των €750 εκατομμυρίων, με κύρια το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης και των υποδομών έλευσης φ/α. Υπό τις σωστές προϋποθέσεις η ΕΕ θα μπορούσε να διαθέσει σημαντικά κονδύλια για να επισπεύσει τα έργα εκμετάλλευσης και μεταφοράς φ/α, και να εξασφαλίσει εναλλακτικές πηγές εφοδιασμού από την Ανατολική Μεσόγειο. Η δεύτερη κατεύθυνση που πιστεύω θα πρέπει να κινηθούμε άμεσα, είναι για ενδεχόμενη κάλυψη των εσωτερικών αναγκών της Κύπρου σε φ/α από την πρόσφατη ανακάλυψη στο κοίτασμα «Κρόνος». Θα με ρωτήσετε, γιατί το κοίτασμα «Κρόνος» αφού είχαμε και άλλες ανακαλύψεις τα προηγούμενα χρόνια; Οι κύριοι λόγοι που μας επιβάλουν να εξετάσουμε αυτή την επιλογή άμεσα είναι δύο: Πρώτον, η νέα αυτή ανακάλυψη είναι η πλησιέστερη που είχαμε μέχρι σήμερα στις ακτές της Κύπρου (περίπου 160 χλμ), και δεύτερον, το μικρό σχετικά μέγεθος του κοιτάσματος φαίνεται να το κάνει ιδανικό για τις μικρές ανάγκες της Κύπρου σε φ/α. Προτείνω, λοιπόν, ότι θα πρέπει οι αρμόδιες υπηρεσίες του κράτους μαζί με τις αδειούχες εταιρείες να εξετάσουν μία fast-track ανάπτυξη του κοιτάσματος για να καλυφθούν οι ανάγκες της Κύπρου σε ηλεκτροπαραγωγή. Εάν βρεθεί μία τέτοια fast-track λύση, αυτή θα έχει τη δυνατότητα να μειώσει το κόστος για τους καταναλωτές, να περιορίσει τις εκπομπές ρύπων και να διασφαλίσει την ενεργειακή τροφοδοσία της χώρας μας για πολλές δεκαετίες.

Νίκος Χριστοδουλίδης

«Να πιεστούν οι εταιρείες»

Υπάρχουν τρία κρίσιμα ζητήματα τα οποία έχουν σχέση με την ταχύτατη αξιοποίηση του φυσικού αερίου. Το πρώτο είναι η αδράνεια εν σχέσει με την ανόρυξη του φυσικού αερίου στο κοίτασμα «Αφροδίτη». Η αδειούχα εταιρεία Chevron αναβάλλει την ανόρυξη επικαλούμενη διάφορα ζητήματα, όπως είναι τα συγκοινωνούντα κοιτάσματα Κύπρου-Ισραήλ. Θα κινηθώ, συνεπώς, σε δύο άξονες: Αφενός, θα προχωρήσω τάχιστα σε διαπραγμάτευση με το Ισραήλ για να λυθεί το πρόβλημα και να συμφωνηθεί ο καταμερισμός των συγκοινωνούντων δεξαμενών. Αφετέρου, θα θέσω τη Chevron προ των ευθυνών της δυνάμει της άδειας που έχει εξασφαλίσει από την Κυπριακή Δημοκρατία. Είτε προχωρά, είτε ανακαλείται η άδεια για να δοθεί σε εταιρεία πρόθυμη να προχωρήσει. Το δεύτερο, είναι να πιεστεί/ ενθαρρυνθεί η εταιρεία ΕΝΙ ώστε να προχωρήσει τάχιστα με την αξιοποίηση των ευρημάτων στον «Κρόνο 1» και ενδεχομένως στον «Δία». Τα κοιτάσματα αυτά προσφέρονται διότι δεν διεκδικούνται από την Τουρκία και το πολιτικό ρίσκο για την εταιρεία είναι μειωμένο. Τελικά, θα φροντίσω ώστε να υπάρξει πλήρης, αλλά πλήρης, διαφάνεια σε ό.τι αφορά τις συμβάσεις με τις αδειούχες εταιρείες και γενικώς τις διαδικασίες. Σε προηγμένες χώρες αυτό είναι κανόνας. Και σίγουρα η δυνατότητα δημόσιου ελέγχου θα βοηθήσει στην κάλλιστη αξιοποίηση του ενεργειακού μας πλούτου.

Γιώργος Κολοκασίδης

«Τρεις βέλτιστες επιλογές»

Πρώτον, θα επιχειρήσω να σπάσω το αδιέξοδο στο Κυπριακό και να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις. Το φυσικό αέριο, η ενέργεια, αποτελεί μέρος της στρατηγικής μου και συνδυάζεται με το θέμα της ασφάλειας.

Δεύτερον, υπάρχουν τρεις, κατ’ εμέ, βέλτιστες επιλογές δεδομένου ότι έχουμε διασφαλισμένες τις ποσότητες που απαιτούνται.

Α) Φυσικό αέριο για τις ανάγκες της Κύπρου και ταυτόχρονα υγροποίησής του για εξαγωγή στο πιο κοντινό σημείο και πιο συμφέρον, στους σταθμούς υγροποίησης της Αλεξανδρούπολης. Αλλά και όπου υπάρχουν αγορές.

Β) Προς την Αίγυπτο για υγροποίηση στα δύο μεγάλα έργα που ήδη υπάρχουν εκεί.

Γ) Με τη λύση του Κυπριακού, αν έχουμε συμφέρουσα τιμή, πώλησης στην Τουρκία.

Αβέρωφ Νεοφύτου

«Δημιουργία Ευρωπαϊκού Ενεργειακού Φόρουμ»

Η πρότασή μου για την εκμετάλλευση του φυσικού μας αερίου είναι ήδη γνωστή και έχει χαιρετιστεί από πολλούς γνώστες των θεμάτων της ενέργειας. Θεωρώ ότι η πιο αποτελεσματική και οικονομικά εφικτή διαδικασία είναι οι συνέργειες με όλες τις χώρες της Ανατολικής Μεσογείου υπό την αιγίδα και ουσιαστική συμμετοχή στη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία και των εκδικητικών ενεργειών του Ρώσου Προέδρου βρίσκεται σήμερα ενώπιον μίας τεράστιας ενεργειακής κρίσης, με εφιαλτικές συνέπειες και στις οικονομίες της αλλά και στους λαούς της.

Σε αυτό το πλαίσιο προτείνω, λοιπόν, να προωθήσουμε άμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση την ιδέα σύγκλισης ενός Ευρωπαϊκού Ενεργειακού Φόρουμ Ανατολικής Μεσογείου, στο οποίο να κληθούν να συμμετάσχουν όλες ανεξαιρέτως οι χώρες που βρέχονται από την Αν. Μεσόγειο – μη εξαιρουμένης της Τουρκίας - και στο οποίο να ληφθούν και οι αναγκαίες πολιτικές αποφάσεις, αλλά κυρίως να εξευρεθούν και υλοποιηθούν οι πιο γρήγοροι και συμφέροντες τρόποι αξιοποίησης των υφιστάμενων συνολικών αποθεμάτων φυσικού αερίου στην Αν. Μεσόγειο, αλλά και για τον εντοπισμό νέων.

Από μία τέτοια συνεργασία θα επωφεληθούν μέγιστα και οι χώρες οι οποίες θα μπορούν να καλύψουν τις δικές τους ενεργειακές ανάγκες, αλλά και να διοχετεύσουν στην Ευρώπη επαρκείς για την ενεργειακή της αυτάρκεια ποσότητες φ.α., αλλά και η ΕΕ η οποία θα απεξαρτοποιηθεί, επιτέλους, ενεργειακά από την Ρωσία.

Μία τέτοια αμοιβαία επωφελής συνεργασία θα δημιουργήσει, επίσης, ασφαλή βάση για ειρηνική συνύπαρξη όλων των λαών της Α. Μεσογείου, ενώ θα συμβάλει καθοριστικά και στην επίλυση προβλημάτων και εθνικών διαφορών, όπως το Κυπριακό, τα Ελλαδοτουρκικά και το Μεσανατολικό.

Μάριος Ηλιάδης