Σκάνδαλο «χρυσών» διαβατηρίων - Η χαμένη φερεγγυότητα της Νομικής Υπηρεσίας

Το σκάνδαλο με τα «χρυσά» διαβατήρια, οι συζητήσεις και οι αποκαλύψεις στη Βουλή, οι υποθέσεις τις οποίες κοινοποίησε η αντιπολίτευση αναφορικά με αποδοχή εισφορών στο κυβερνών κόμμα από επενδυτές οι οποίοι απέκτησαν την κυπριακή υπηκοότητα, ανεξάρτητα από τις δικαιολογίες της συμπολίτευσης, όλα αυτά τα καυτά ζητήματα των τελευταίων ημερών υποτάσσονται στο πλέον κρίσιμο ερώτημα: Τη λειτουργία της Νομικής Υπηρεσίας και το πώς ο θεσμός χωρίς εξαρτήσεις από την εκτελεστική εξουσία, τόσο στη στελέχωσή της σε ηγετικό επίπεδο όσο και στη δυνατότητα να επιδράσει καταλυτικά στη διαμόρφωση του κράτους δικαίου, είναι σε θέση να λειτουργήσει. Το κλασικό ερώτημα το οποίο τέθηκε στη σφαίρα των συζητήσεων τις τελευταίες ημέρες, μετ' επιτάσεως μάλιστα, είναι σαφές: σε ποιο βαθμό μπορεί να θεωρηθεί ως φερέγγυα η δράση της Νομικής Υπηρεσίας και των διορισμένων αξιωματούχων της, όταν αυτοί προέρχονται από τα κυβερνητικά δώματα, θήτευσαν στο υπό κρίση Υπουργικό Συμβούλιο, ενώ τόσο ο γενικός εισαγγελέας όσο και ο βοηθός του ήταν εμπλεκόμενοι με τη λειτουργία του συστήματος των πολιτογραφήσεων διά των δικηγορικών τους γραφείων;

Αγνοούν διά της… σιωπής

Οι εκπρόσωποι της προεδρίας της Δημοκρατίας συνεχίζουν δεκαπέντε και πλέον ημέρες να αποφεύγουν να δώσουν πειστικές απαντήσεις στο κύριο αυτό ερώτημα: Ποιος θα αναλάβει μια πιθανή ποινική έρευνα αναφορικά με το πόρισμα της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για τα «χρυσά» διαβατήρια;. Αποφεύγουν να απαντήσουν, ίσως στο πλέον καίριο ερώτημα που τίθεται αναφορικά με τη φερεγγυότητά που μπορεί να έχει η ηγεσία της Νομικής Υπηρεσίας να εξετάσει ποινικώς τα στοιχεία τα οποία τίθενται στο πόρισμα. Οι εκπρόσωποι της κυβέρνησης επιχειρούν να υπερκεράσουν τις εντυπώσεις, οι οποίες συνειρμικά δημιουργούνται από το γεγονός ότι δύο πρώην μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου με ενεργό συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων ως εκπρόσωποι του θεσμού καλούνται να κρίνουν τις αποφάσεις μιας κυβέρνησης στην οποία οι ίδιοι διετέλεσαν μέλη. Η κυβέρνηση δεν έδωσε ακόμη πειστικές απαντήσεις επί του θέματος αυτού, αλλά, κυρίως, αποπειράται να συμψηφίσει τις ευθύνες της εκτελεστικής εξουσίας με άλλους θεσμούς. όπως είναι η Βουλή των Αντιπροσώπων. Πάντως θα πρέπει να σημειωθεί ότι κάποια πρόοδος υπάρχει στις πρακτικές της κυβέρνησης, γιατί στο ξέσπασμα του σκανδάλου, η παρούσα κυβέρνηση έχει ενοχοποιήσει και διεθνή αλλά και τοπικά ΜΜΕ τα οποία ήθελαν να πλήξουν, είτε την Κυπριακή Δημοκρατία, είτε τη διακυβέρνηση Αναστασιάδη και τον ίδιο προσωπικά.

Συζήτηση και αντιδράσεις

Η συζήτηση για το κύρος και τη φερεγγυότητα της Νομικής Υπηρεσίας στην παρούσα φάση βρίσκεται στην ατζέντα της προεκλογικής περιόδου. Αν και ακροθιγώς ακόμη, αφού δεν έχουν ακουστεί πολλές απόψεις από τους υποψηφίους, εντούτοις αναποφεύκτως το ζήτημα αναμένεται να τεθεί εντονότερα στην πορεία του διαλόγου και από την πλειοψηφία των υποψηφίων για την προεδρία.

Είναι ωστόσο ενδιαφέρον ότι, εν αντιθέσει με την απόπειρα των μελών και εκπροσώπων της κυβέρνησης να υποβαθμιστεί η συζήτηση για τον ρόλο, τη λειτουργία, αλλά και τη στελέχωση της Νομικής Υπηρεσίας, το σκηνικό, τουλάχιστον στο περιεχόμενο των συζητήσεων, έρχεται να διαφοροποιήσει η στάση του πρόεδρου του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου. Ο υποψήφιος για την προεδρία αιφνιδίασε στο πρόσφατο debate στο ΡΙΚ, όταν έθεσε εντόνως την ανάγκη όπως δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις αλλαγών στον πλέον σημαντικό φορέα του κράτους. ο οποίος θα πρέπει να εξασφαλίζει τη λειτουργία των θεσμών.

Στο debate, με τη συμμετοχή των Αβέρωφ Νεοφύτου, Μάριου Ηλιάδη και Γιώργου Κολοκασίδη, το θέμα τέθηκε ευθέως και αποτέλεσε αντικείμενο διαλόγου. Η αμφισβήτηση της σημερινής ηγεσίας της Νομικής Υπηρεσίας από τον υποψήφιο για την προεδρία Γιώργο Καλοκασίδη με συγκεκριμένες του αναφορές ότι ο ίδιος δεν μπορεί να εμπιστευτεί την πρώτους τη τάξει στην εν λόγω υπηρεσία ότι είναι σε θέση να εξετάσουν ανεπηρέαστα υποθέσεις που έχουν σχέση με τα «χρυσά» διαβατήρια, εξ αιτίας του γεγονότος ότι διετέλεσαν μέλη της υπό κρίση κυβέρνησης, ανοίγει στην ουσία μια ευρύτερη συζήτηση, η οποία αναποφεύκτως θα τεθεί κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας.

Προτάσεις Αβέρωφ

Ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ, ο οποίος συνειδητοποιεί ότι το ζήτημα είναι πολύ σοβαρό για να ξεπεραστεί αβρόχοις ποσίν, γιατί αγγίζει τα όρια της λειτουργίας των θεσμών της νομιμότητας αλλά και της εύρυθμης λειτουργίας της Δημοκρατίας, εμφανίζεται στην προεκλογική εκστρατεία έχοντας προτάσεις επί του θέματος. Στην τηλεοπτική συζήτηση της περασμένης Πέμπτης:

• Υποστήριξε τον διαχωρισμό των εξουσιών του γενικού εισαγγελέα, σε νομικό σύμβουλο το κράτους, όπως δηλαδή είναι τώρα, αλλά και σε δημόσιο κατήγορο.

• Ο νομικός σύμβουλος του κράτους θα πρέπει να διορίζεται από την προεδρία για μια πενταετία.

• Ο δημόσιος κατήγορος θα είναι πρέπει να είναι άλλο πρόσωπο και να λειτουργεί αυτόνομα και χωρίς εξαρτήσεις από την εκάστοτε εκτελεστική εξουσία.

Είναι ξεκάθαρο ότι οι αναφορές επί του θέματος θα εντείνονται ταυτοχρόνως με τη δημόσια συζήτηση για την, κατά τα φαινόμενα, δυσλειτουργία της Νομικής Υπηρεσίας, ειδικά όταν τεθούν ενώπιόν της όλα τα ευρήματα που αφορούν το μεγαλύτερο σκάνδαλο των πολιτογραφήσεων και το οποίο αγγίζει τις υψηλότερες δομές της εξουσίας. Αποτελεί μάλιστα ιδιαίτερη πρόκληση να διαπιστώσει ο σύγχρονος ψηφοφόρος τις θέσεις επί του θέματος όσων ζητούν την ψήφο του λαού τον Φεβρουάριο του ερχόμενου έτους.