Σε σταυροδρόμι και πάλι η κυπριακή οικονομία – Το σχέδιο ανάκαμψης και η ελπίδα από τον τουρισμό

Με περιορισμό της αναπτυξιακής δυναμικής της κυπριακής οικονομίας φέτος και τα επόμενα χρόνια προειδοποιεί το Δημοσιονομικό Συμβούλιο Κύπρου (ΔΣΚ) αν δεν αρθεί το αδιέξοδο με την υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΕΣΑΑ) και καλεί τις πολιτικές δυνάμεις να αντιμετωπίσουν το θέμα ως επείγον.

Η σύσκεψη της περασμένη εβδομάδα του υπουργού Οικονομικών Κωνσταντίνου Πετρίδη με τους αρχηγούς και εκπροσώπων κομμάτων δεν οδήγησε σε συγκλίσεις για την υλοποίηση του 14ου προαπαιτούμενου για την εκταμίευση της πρώτης δόσης των 85 εκατ. ευρώ. Στη σημερινή συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών θα συζητηθούν εκ νέου τα δύο νομοσχέδια που παρέχουν στις εταιρείες διαχείρισης πιστώσεων πρόσβαση στα δεδομένα εγγυητών και συνδεδεμένων προσώπων στο Κτηματολόγιο και στη βάση τραπεζικών δεδομένων Άρτεμις. Το βασικό σημείο τριβής αφορά τους εγγυητές, με τις τροποποιήσεις στις οποίες έχει προβεί μέχρι στιγμής η κυβέρνηση να μην οδηγούν στον σχηματισμό πλειοψηφίας.

Το Δημοσιονομικό Συμβούλιο, δύο 24ωρα, το Σάββατο, πριν την εκ νέου συζήτηση των επίμαχων νομοσχεδίων την κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών, απηύθυνε προειδοποίηση για τις επιπτώσεις τη μη υλοποίησης του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, το οποίο χρηματοδοτείται με 1,2 δισ. ευρώ από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Ανάκαμψης. Χωρίς την εκπλήρωση όλων των προαπαιτούμενων της πρώτης δόσης, όχι μόνο δεν εκταμιεύεται η δόση των 85 εκατ. ευρώ, αλλά μπλοκάρει συνολικά η υλοποίηση του ΕΣΑΑ. Το 14ο προαπαιτούμενο δεν μπορεί να «παγώσει» ή να μετατεθεί για να προχωρήσει η εκταμίευση των χρημάτων.

Το ΔΣΚ σημειώνει πως η καθυστέρηση, αν συνεχιστεί, θα απαιτήσει προς τα κάτω αναθεώρηση των εκτιμήσεων για την ανάπτυξη και προς τα πάνω αναθεώρηση για την ανεργία. Οι δημοσιονομικές επιπτώσεις θα είναι μικρότερες.

Σημειώνεται ότι ΔΝΤ, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Κεντρική Τράπεζα Κύπρου και οίκοι αξιολόγησης βασίζουν τις εκτιμήσεις τους για τους ρυθμούς ανάπτυξης της κυπριακής οικονομίας στην υλοποίηση των δράσεων του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης.

«Η αποτελεσματική υλοποίηση των επενδύσεων και των μεταρρυθμίσεων που περιγράφονται στο εθνικό σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, συνολικού ύψους 1,21 δισ. ευρώ (περίπου 5,2% του ΑΕΠ του 2021), θα έχει καθοριστική σημασία για τη στήριξη της μακροπρόθεσμης ανάπτυξης και την αντιμετώπιση των διαρθρωτικών προκλήσεων που παραμένουν», ανέφερε μόλις της περασμένη Πέμπτη, 30 Ιουνίου, ο γερμανικός οίκος αξιολόγησης Scope στην αξιολόγησή του για την Κύπρο.

Η ανησυχία

Το Δημοσιονομικό Συμβούλιο, στην ανακοίνωσή του σημειώνει με ανησυχία την καθυστέρηση στην εκπλήρωση της 14ης και τελευταίας προϋπόθεσης για την υλοποίηση του Σχεδίου Ανθεκτικότητας και Ανάπτυξης (ΣΑΑ) της Κύπρου.

Χωρίς να εκφράζει άποψη ως προς το περιεχόμενο που θα λάβει η εκπλήρωση τής εν λόγω προϋπόθεσης, υπογραμμίζει πως το θέμα πρέπει να αντιμετωπιστεί ως κατεπείγον και επαναλαμβάνει σχόλιο το οποίο περιλαμβάνεται στην Ενδιάμεση Έκθεση του Δημοσιονομικού Συμβουλίου (Ιούνιος 2022):

«Όπως ανακοίνωσε το Δημοσιονομικό Συμβούλιο κατά την έγκριση των παραδοχών του Προγράμματος Σταθερότητας, η συνέχιση της καθυστέρησης στην υποβολή του πακέτου χρηματοδότησης, λόγω της αποτυχίας να εξευρεθεί συμφωνία στο 14ο σημείο του πακέτου στη Βουλή, αποτελεί ουσιαστικό ρίσκο για τη μακροοικονομική επίδοση της Κύπρου. Συνέχιση της καθυστέρησης υλοποίησης του ΣΑΑ θα οδηγήσει το Δημοσιονομικό Συμβούλιο σε δυσμενή αναθεώρηση των προβλέψεων για την ανάπτυξη και την ανεργία. Οι δημοσιονομικές παραδοχές θα επηρεαστούν [αλλά] σε μικρότερο βαθμό».

Ανάλογες ήταν οι προειδοποιήσεις του ΔΣΚ και στην επιστολή ημερομηνίας 2 Μαΐου 2022 προς τον Υπουργό Οικονομικών, στο πλαίσιο της επικύρωσης των εκτιμήσεων και προβλέψεων του Προγράμματος Σταθερότητας της Δημοκρατίας:

«Οι τοποθετήσεις πως, 'αφού η χρηματοδότηση θα καθυστερήσει αλλά δεν θα χαθεί', [η καθυστέρηση στην εξασφάλιση της χρηματοδότησης] δεν αποτελεί σοβαρή εξέλιξη, είναι άστοχες και η οποιαδήποτε περαιτέρω καθυστέρηση θα θέσει σε κίνδυνο τις παραδοχές για την ανάπτυξη, με αντίστοιχες επιπτώσεις στα επίπεδα απασχόλησης και τη συνολική ανεργία. Σημειώστε πως κάτω από τον τίτλο 'Άλλα Έσοδα', η πρόβλεψη για αυξημένα δημοσιονομικά έσοδα κατά 5,1% τίθεται επίσης υπό απειλή σε περίπτωση επιπλέον καθυστερήσεων, με επακόλουθες επιπτώσεις στο πρωτογενές ισοζύγιο και το έλλειμμα για το 2022. Πρέπει να θεωρείτε εδραιωμένη την άποψη του Δημοσιονομικού Συμβουλίου πως η 14η και τελευταία προϋπόθεση για την καταβολή του συγκεκριμένου πακέτου χρηματοδότησης κάτω από το ΣΑΑ πρέπει να ολοκληρωθεί ως κατεπείγουσα, καθώς καθυστερήσεις στην υλοποίηση των σχεδιασμών για την ανάπτυξη και την μεταρρύθμιση θα οδηγήσουν σε μειώσεις στην οικονομική ανάπτυξη. Περαιτέρω καθυστερήσεις στην ψήφιση τού εν λόγω σημείου από τη Βουλή, θα απαιτήσουν προς τα κάτω αναθεώρηση των εκτιμήσεων για την ανάπτυξη, οι οποίες ήδη βρίσκονται στο 2,1%».

Το ΔΣΚ εξηγεί ότι το Πρόγραμμα Σταθερότητας της Δημοκρατίας βασίζεται σε δύο άξονες δράσεων - το Εθνικό Μεταρρυθμιστικό Πρόγραμμα και το ΣΑΑ - τα οποία είναι αλληλένδετα.

«Σε αυτές τις δράσεις στηρίζονται σε σημαντικό βαθμό οι εκτιμήσεις για την πορεία της οικονομίας και των δημοσίων οικονομικών. Είναι επομένως φυσιολογικό πως σε περίπτωση συνεχιζόμενων καθυστερήσεων στην υλοποίηση αυτών των σχεδιασμών, οι εκτιμήσεις για το 2022 θα πρέπει να αναθεωρηθούν προς κάτω, αντικατοπτρίζοντας λιγότερο επιθυμητά αποτελέσματα, κυρίως όσον αφορά στην ανάπτυξη και στην ανεργία και δευτερευόντως στα δημόσια οικονομικά. Σημειώνουμε, επίσης, πως το διακύβευμα δεν είναι τα 85 εκατ. ευρώ της δόσης του Συμφώνου, αλλά οι ευεργετικές συνέπειες που αναμένεται να προέλθουν από την υλοποίηση όλων των δράσεων που συνδέονται με το σύνολο των σχεδιασμών. Καλούμε τις πολιτικές αρχές να αντιμετωπίσουν το θέμα ως επείγον, σε ένα δύσκολο οικονομικά έτος για το σύνολο της οικονομίας και της κοινωνίας, και να αξιοποιήσουν τα αμέσως επόμενα εικοσιτετράωρα με σκοπό να επιτευχθεί τελική συμφωνία», καταλήγει η ανακοίνωση.

Τουριστική απογείωση

Τα στοιχεία για την ταξιδιωτική κίνηση στην Κύπρο τον Ιούνιο τα οποία ανακοίνωσε την Κυριακή η Hermes Airports δείχνουν ότι το κενό που άνοιξε η απώλεια της ρωσικής και της ουκρανικής αγοράς μπορεί να καλυφθεί από άλλους προορισμούς.

Σύμφωνα με τη Hermes Airports, ο συνολικός αριθμός των αναχωρούντων και αφικνούμενων επιβατών στα δύο αεροδρόμια της Κύπρου ξεπέρασε τον Ιούνιο το 1 εκατομμύριο (αεροδρόμιο Λάρνακας: 650.519 – αεροδρόμιο Πάφου: 358.550) με τον μέσο όρο πληρότητας των αεροσκαφών να ανέρχεται στο 87% (αφικνούμενοι: 87%, αναχωρούντες 86.2%).

Η Hermes Airports στην ανακοίνωσή της αναφέρει ότι είναι η πρώτη φορά μετά την έναρξη της πανδημίας -συγκεκριμένα από τον Οκτώβριο του 2019- που τα κυπριακά αεροδρόμια καταγράφουν σε έναν μόνο μήνα τόσο μεγάλη και σημαντική εισροή επιβατών. Σε ό,τι αφορά τις κορυφαίες αγορές από τις οποίες αφίχθηκαν οι ταξιδιώτες, τις πρώτες θέσεις καταλαμβάνουν η Μεγάλη Βρετανία, Ελλάδα, Ισραήλ, Γερμανία και Πολωνία.

Μετά από αρκετούς μήνες πολλών προκλήσεων εξαιτίας της πανδημίας, αλλά και της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, και με την αεροπορική κίνηση να έχει φθάσει, το 2020, σε πρωτόγνωρα χαμηλά επίπεδα, το καλοκαίρι του 2022 παρουσιάζει μια ουσιαστική ανάκαμψη, επιβεβαιώνοντας την ανοδική πορεία αυτής της χρονιάς, τονίζεται στην ίδια ανακοίνωση.

H Μαρία Κουρούπη, ανώτερη διευθύντρια Αεροπορικής Ανάπτυξης, Μάρκετινγκ & Επικοινωνίας της Hermes Airports, σχολίασε πως, «ξεπερνώντας το φράγμα του ενός εκατομμύριου τον Ιούνιο, πέραν της θετικής επίδρασης στη ψυχολογία όλων μας, αποτελεί μία απόδειξη ότι παρ' όλες τις δυσκολίες και τις αβεβαιότητες, οι προσπάθειες που έγιναν το προηγούμενο διάστημα τόσο από την Hermes Airports, όσο και από άλλους φορείς του τουρισμού αποδίδουν καρπούς. Το φετινό καλοκαίρι ξεκίνησε με τους καλύτερους οιωνούς, φανερώνοντας τόσο τη δίψα του κοινού για ταξίδια, όσο και την ψήφο εμπιστοσύνης που κερδίζει η χώρα μας ως τουριστικό προϊόν».