Πού οφείλεται το παγκόσμιο ράλι τιμών στα τρόφιμα - Η απάντηση του Πανεπιστημίου Yale

Οι παγκόσμιες τιμές των τροφίμων τον Νοέμβριο αυξήθηκαν 1,2% σε σύγκριση με τον Οκτώβριο και ήταν στο υψηλότερο επίπεδο από τον Ιούνιο του 2011 (μη προσαρμοσμένες για τον πληθωρισμό), ανέφερε ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO) στη μηνιαία έκθεσή του στις 2 Δεκεμβρίου.

Μετά την προσαρμογή για τον πληθωρισμό, οι τιμές των τροφίμων κατά μέσο όρο για τους 11 μήνες του 2021 είναι οι υψηλότερες των τελευταίων 46 ετών, είναι το σοκαριστικό συμπέρασμα που εξάγει ο Τζεφ Μάστερς, σε άρθρο που δημοσιεύει το κέντρο έρευνας του Πανεπιστημίου Γέιλ (Yale Climate Connections) στις 6 Δεκεμβρίου 2021.

Σιτηρά: Ρεκόρ όλων των εποχών

Οι υψηλές τιμές έρχονται παρά τις προσδοκίες ότι η συνολική παγκόσμια παραγωγή σιτηρών το 2021 θα σημειώσει ρεκόρ όλων των εποχών: Θα είναι κατά 0,7% υψηλότερη σε σύγκριση με το προηγούμενο ρεκόρ που σημειώθηκε το 2020.

Αλλά λόγω της υψηλότερης ζήτησης (εν μέρει, επειδή αυξημένη ποσότητα σιταριού και καλαμποκιού χρησιμοποιείται για τη διατροφή των ζώων), η συγκομιδή του 2021 δεν αναμένεται να καλύψει τις απαιτήσεις κατανάλωσης το 2021/2022, με αποτέλεσμα μια μέτρια μείωση των παγκόσμιων αποθεμάτων σιτηρών έως το τέλος του 2022, στα χαμηλότερα επίπεδά τους από το 2015/2016, σημειώνεται στην έρευνα που δημοσιεύει ο ιστότοπος του φημισμένου Πανεπιστημίου Γέιλ.

Διάγραμμα της εξέλιξης των τιμών τροφίμων παγκοσμίως την περίοδο 1961-2021

Η απειλή της ξηρασίας επιστρέφει

Οι παγκόσμιες τιμές των τροφίμων που υπολογίζονται κατά μέσο όρο το 2021 είναι οι υψηλότερες από το 1975, μετά την προσαρμογή για τον πληθωρισμό. (Διάγραμμα: United National Food and Agriculture Organization)

Η άνοδος του Νοεμβρίου στις παγκόσμιες τιμές των τροφίμων ήταν σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα της εκτίναξης των τιμών των σιτηρών και των γαλακτοκομικών προϊόντων, με κυρίαρχη την τιμή του σιταριού.

Σε μια συνέντευξη στο fortune.com, ο Carlos Mera, επικεφαλής της έρευνας αγοράς γεωργικών προϊόντων στη Rabobank, απέδωσε μεγάλο μέρος της αύξησης των τιμών του σιταριού στην ξηρασία και τις υψηλές θερμοκρασίες που πλήττουν τους μεγάλους παραγωγούς σιταριού, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, του Καναδά και της Ρωσίας.

Η ξηρασία και η ζέστη στις ΗΠΑ προκάλεσαν μείωση 40% στην ανοιξιάτικη καλλιέργεια σιταριού το 2021 και μείωση 10% στη συνολική καλλιέργεια σιταριού (το ανοιξιάτικο σιτάρι αποτελεί περίπου το 25% της συνολικής παραγωγής σιταριού στις ΗΠΑ).

Οι οικονομικές ζημιές στην Γεωργία στις ΗΠΑ αναμένεται να ξεπεράσουν τα 5 δισεκατομμύρια δολάρια το 2021. Οι μεγαλύτερες απώλειες αναμένονται στις Βόρειες Πεδιάδες, όπου η ανοιξιάτικη καλλιέργεια σιταριού επλήγη σκληρά από την ξηρασία και τη ζέστη. Ευτυχώς, η καλλιέργεια καλαμποκιού στις ΗΠΑ το 2021 εκτιμήθηκε ότι ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη στην καταγραφή, κατά 7% μεγαλύτερη από ό,τι το 2020. Η καλλιέργεια σόγιας του 2021 εκτιμήθηκε επίσης ότι ήταν η δεύτερη υψηλότερη στην σχετική καταγραφή, σημειώνοντας αύξηση 5% από το 2020.

24 Ιουλίου 2013. Φόρτωση σιταριού σε φορτηγό σε φάρμα στο Κάνσας των ΗΠΑ. (AP Photo/Orlin Wagner, File)

Ακραία καιρικά φαινόμενα: βασικός παράγων για τις υψηλές τιμές των τροφίμων

Οι τιμές των τροφίμων διαμορφώνονται με πολύπλοκο τρόπο, καθώς επηρεάζονται από σημαντικούς παράγοντες, όπως είναι ο καιρός, οι πολιτικές για τα βιοκαύσιμα, οι εμπορικές πολιτικές, οι πολιτικές αποθήκευσης σιτηρών και οι κυμαινόμενες διεθνείς χρηματοοικονομικές συνθήκες. Οι υψηλές τιμές των καυσίμων, οι διαταραχές της αλυσίδας εφοδιασμού που προκύπτουν από την πανδημία και οι υψηλές τιμές των λιπασμάτων συμβάλλουν στις τρέχουσες υψηλές τιμές των τροφίμων παγκοσμίως.

Σύμφωνα με το Reuters, οι παγκόσμιες τιμές των λιπασμάτων αυξήθηκαν κατά 80% φέτος, φτάνοντας στα υψηλότερα επίπεδά τους από την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008-2009. Οι κύριες αιτίες των σημερινών υψηλών τιμών περιλαμβάνουν τα ακραία καιρικά φαινόμενα (ιδίως το κύμα ψύχους του Φεβρουαρίου στο Τέξας και ο τυφώνας Άιντατον Αύγουστο), που διέκοψε την παραγωγή λιπασμάτων στις ΗΠΑ και το υψηλό κόστος φυσικού αερίου στην Ευρώπη - βασικό συστατικό στην παραγωγή λιπασμάτων. Οι ελλείψεις λιπασμάτων απειλούν να μειώσουν τη συγκομιδή σιτηρών το 2022, σύμφωνα με την CF Industries, μια σημαντική εταιρεία παραγωγής λιπασμάτων.

Ο Kάρλος Μέρα της Rabobank επεσήμανε ότι η Ρωσία, ένας σημαντικός παραγωγός σιταριού, αύξησε τον φόρο εξαγωγής στο σιτάρι φέτος για να δώσει κίνητρα για τη διατήρηση των προμηθειών στο σπίτι. «Αυτό είναι πολύ τρομακτικό», είπε η Mera. «Γεγονότα όπως η Γαλλική Επανάσταση και η Αραβική Άνοιξη έχουν κατηγορηθεί για τις υψηλές τιμές των τροφίμων». Οι υψηλές τιμές του σιταριού το 2011 (μετά τους περιορισμούς στις εξαγωγές που προκλήθηκαν από την ξηρασία του 2010 στη Ρωσία) οδήγησαν σε μαζικές εμφύλιες αναταραχές και στην ανατροπή πολλών κυβερνήσεων (βλέπε και... «Αραβική Άνοιξη»).

Πηγές: Yale Climate Connections / huffingtonpost.gr