Δημοσιονομικό Συμβούλιο: Κοκτέιλ κινδύνων από χρυσά διαβατήρια και πανδημία

Δύο πιο «κακά» σενάρια για την πορεία της κυπριακής οικονομίας ενσωματώνει το Δημοσιονομικό Συμβούλιο στη φθινοπωρινή έκθεσή του, χωρίς να απορρίπτει το βασικό σενάριο του Υπουργείου Οικονομικών, το οποίο προβλέπει ύφεση 5,5% το 2020. Το Δημοσιονομικό Συμβούλιο χτυπά μια σειρά από «καμπανάκια», συνιστά την προώθηση μιας σειράς μεταρρυθμίσεων και προσθέτει στους κινδύνους τον αντίκτυπο από την κατάργηση του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος (ΚΕΠ). Ο συνδυασμός της έξαρσης της πανδημίας και του τερματισμού του ΚΕΠ συνιστά ένα ισχυρό κοκτέιλ για τις μελλοντικές προοπτικές της οικονομίας.

«Τα τελευταία γεγονότα σχετικά με το υφιστάμενο Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα τα οποία οδήγησαν στον τερματισμό του, όπως και η αύξηση των κρουσμάτων της πανδημίας τόσο εντός Κύπρου όσο και μεταξύ των κυριότερών της εμπορικών εταίρων, αναμφίβολα θα έχουν περαιτέρω αρνητική επίδραση στην πορεία της οικονομίας και κατ’ επέκταση στα δημόσια οικονομικά. Στο παρόν στάδιο είναι αδύνατη η ποσοτικοποίηση των επιπτώσεων», τονίζεται στην έκθεση του Δημοσιονομικού Συμβουλίου.

Τα δύο σενάρια
Το συμβούλιο, πέραν του βασικού σεναρίου που βασίστηκε στις προβλέψεις του Υπουργείου Οικονομικών που είχαν αξιολογηθεί στις 9/10/2020, προχώρησε στην ετοιμασία δύο συμπληρωματικών σεναρίων, του σεναρίου 1 με ήπιες και του σεναρίου 2 με αυξημένες επιπτώσεις στην οικονομία. Σημειώνεται πως σε κανένα από τα δύο συμπληρωματικά σενάρια δεν προβλέπεται λήψη μέτρων που να αντιστοιχούν σε ολικό κλείσιμο της οικονομίας, αντίστοιχων του δεύτερου τριμήνου του έτους. Το σενάριο του ΥΠΟΙΚ προβλέπει ύφεση 5,5% το 2020 και ανάπτυξη 4,5% το 2021, 3,5% το 2021 και 2,8% το 2023. Το σενάριο 1 του Δημοσιονομικού Συμβουλίου προβλέπει ύφεση 5,8% το 2020 και ανάπτυξη 3,8% το 2021, 3,6% το 2022 και 3% το 2023 και το σενάριο 2 προβλέπει ύφεση 6,2% το 2020 και ανάπτυξη 3,3% το 2021, 3,7% το 2022 και 3,1% το 2023.

Στο μέτωπο της ανεργίας το σενάριο του ΥΠΟΙΚ προβλέπει ανεργία 8% το 2020, 7,7% το 2021, 6% το 2022 και 5,2% το 2023. Το σενάριο 1 του Δημοσιονομικού Συμβουλίου προβλέπει ανεργία 8,2% το 2020, 7,7% το 2021, 6,9% το 2022 και 5,7% το 2023 και το σενάριο 2 προβλέπει ανεργία 8,4% το 2020, 7,9% το 2021, 7,1% το 2022 και 5,9% το 2023.

Το συμβούλιο ζητεί οι προβλέψεις και ο δημοσιονομικός σχεδιασμός να αναθεωρούνται και να αναπροσαρμόζονται σε τακτά χρονικά διαστήματα ανάλογα με τα νέα στοιχεία και δεδομένα, αντικατοπτρίζοντας πιο ξεκάθαρη εικόνα για την εξέλιξη της πανδημίας και τις επιπτώσεις της στην οικονομία.

Τα μέτρα στήριξης

Το συμβούλιο σημειώνει ότι η γενική ρήτρα διαφυγής επιτρέπει την προσωρινή απόκλιση από τους αριθμητικούς δημοσιονομικούς κανόνες, με στόχο την πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση της κρίσης, αλλά προειδοποιεί ότι η χρήση της ρήτρας είναι προσωρινή και ο σχεδιασμός αντιμετώπισης της πανδημίας επιβάλλεται να λαμβάνει υπόψη τη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών.

«Τα μέτρα στήριξης από την κυβέρνηση θα πρέπει να καλύπτουν μόνο βιώσιμες νομικές οντότητες που αντιμετωπίζουν προσωρινά προβλήματα ρευστότητας και νοικοκυριά τα οποία θα έχουν απόλυτη ανάγκη. Το κράτος θα πρέπει να συνεχίσει να διατηρεί ένα αποθεματικό με γνώμονα τη δημιουργία νέας ανάγκης παρέμβασης σε κατοπινό στάδιο», αναφέρει η έκθεση.

Το δημόσιο χρέος

Με βάση τα μέχρι σήμερα δεδομένα και παραδοχές, τα οποία επαναλαμβάνεται ότι χαρακτηρίζονται από μεγάλο βαθμό αβεβαιότητας, το συμβούλιο εξάγει το συμπέρασμα ότι η Κύπρος φαίνεται να παραμένει σε θέση να εξυπηρετεί το δημόσιο χρέος. Η πρόβλεψη αυτή καταγράφεται και στις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.

«Θα πρέπει πάντα να λαμβάνεται υπόψη το ενδεχόμενο το δημόσιο χρέος να καταστεί μη βιώσιμο, είτε λόγω της περαιτέρω αύξησής του, είτε λόγω μείωσης της δυνατότητας πραγματοποίησης ικανοποιητικών δημοσιονομικών πλεονασμάτων. Πιθανή μείωση της παραγωγικής δυνατότητας της Κύπρου ή και ενδεχόμενη αύξηση των επιτοκίων θα έχουν αρνητική επίπτωση στη δυνατότητα εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους, γι’ αυτό θα πρέπει να διατηρηθεί στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο», αναφέρει η έκθεση.

Μεταρρυθμίσεις

Το συμβούλιο συνιστά την προώθηση μιας σειράς μέτρων για τη διατήρηση της δημοσιονομικής σταθερότητας και τη δημιουργία συνθηκών ευημερίας:

-Την άμεση προώθηση των μεταρρυθμίσεων που έχουν καταγραφεί από αρμόδιους φορείς και οργανισμούς, οι οποίες διατυπώνονται επανειλημμένα στις εκθέσεις του συμβουλίου.

-Την αποφυγή εξάρτησης σε προσωρινές πολιτικές, οι οποίες μπορούν να τερματιστούν απρόσμενα.

-Τη συγκράτηση των κρατικών δαπανών και ιδιαίτερα του κρατικού μισθολογίου. Στο πλαίσιο της ευρύτερης μεταρρύθμισης της Δημόσιας Υπηρεσίας θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα διαφανές και ορθολογιστικό σύστημα αξιολόγησης και καθορισμού απολαβών στον δημόσιο τομέα, το οποίο μεταξύ άλλων θα λαμβάνει υπόψη την πορεία της οικονομίας, τις δημοσιονομικές δυνατότητες, την παραγωγικότητα, τα καθήκοντα και τον βαθμό ευθύνης, καθώς επίσης και τις αντίστοιχες απολαβές στον ιδιωτικό τομέα και στην υπόλοιπη ΕΕ.

-Τον έλεγχο των δαπανών του γενικού συστήματος υγείας.