Ο Fitch επιβεβαίωσε την αξιολόγηση της κυπριακής οικονομίας στο ΒΒΒ- με σταθερή προοπτική

Ο οίκος αξιολόγησης Fitch Ratings επιβεβαίωσε την αξιολόγηση της Κύπρου (IDR) στην κατηγορία ΒΒΒ- με σταθερή προοπτική.

Όπως αναφέρεται η αξιολόγηση της Κύπρου αποτελεί αποτέλεσμα της εξισορρόπησης από τη μια της θεσμικής της ισχύος που αντικατοπτρίζεται στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ και δείκτες διακυβέρνησης που αξιολογούνται με «Α» αντί για «BBB» και το ιστορικό ισχυρής οικονομικής ανάκαμψης και υγιούς δημοσιονομικής πολιτικής πριν από το σοκ του COVID-19, και από την άλλη με τις αδυναμίες του ισολογισμού, ιδίως την περαιτέρω αύξηση του υψηλού δημόσιου χρέους και τα μειωμένα μεν Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια (ΜΕΔ) τα οποία ωστόσο συνεχίζουν να αυξάνονται στον τραπεζικό τομέα.

Σημειώνεται ότι  η πανδημία του COVID-19 οδήγησε σε μια βαθιά ύφεση της κυπριακής οικονομίας το 2020, παρόμοια με άλλα κράτη. Το ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 11,6% (σε τριμηνιαία βάση) το 2^ο τρίμηνο του 2020 μετά από πτώση 2,1% το πρώτο τρίμηνο  του 2020. Ο τουρισμός χτυπήθηκε ιδιαίτερα σκληρά, με τις αφίξεις τουριστών να υποχωρούν κατά 80% το Ιανουάριο – Αύγουστο σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2019.  Σημειώνεται ότι η εγχώρια ζήτηση αποδείχτηκε πιο ανθεκτική  λόγω των σχετικά χαμηλών ποσοστών μόλυνσης και των πιο περιορισμένων μέτρων που λήφθηκαν.


Η Fitch προβλέπει συρρίκνωση 6% του ΑΕΠ το 2020, ακολουθούμενη από ανάκαμψη 4% το 2021 και αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,7% το 2022 με βάση τους θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης από το τρίτο τρίμηνο του 2020 και μετά. Η πρόβλεψη υποδηλώνει ότι το επίπεδο του ΑΕΠ θα είναι 2% χαμηλότερο το 2021 από τα προ κρίσης επίπεδα.


Αναφέρεται  επίσης ότι η Κύπρος σημείωσε ισχυρό ιστορικό ανάπτυξης πριν από την πανδημία με μέσο όρο ανάπτυξης κατά τα πέντε έτη έως το 2019 4,4%, πάνω από το μέσο όρο της κατηγορίας «BBB» που ήταν 3,6%. Ο Fitch διατηρεί την πρόβλεψή του για μεσοπρόθεσμη ανάπτυξη 2% αμετάβλητη από την πανδημία.


Σημειώνει επίσης ότι η πανδημία τερμάτισε τη σταδιακή βελτίωση στην αγορά εργασίας, η οποία ξεκίνησε το 2014 από ένα υψηλό ποσοστό ανεργίας άνω του 16%. Αναφέρει ωστόσο ότι  η επιδείνωση από 6,3% το 4^ο τρίμηνο του 2019 σε 6,8% το 2ο τρίμηνο του 2020 ήταν συγκριτικά ήπια. Προσθέτει ότι ο υποτονικός αντίκτυπος της βαθιάς ύφεσης στην αγορά εργασίας οφείλεται εν μέρει στα κυβερνητικά μέτρα στήριξης και στην ευελιξία βασικών βιομηχανιών, όπως ο τουρισμός, που αντικατοπτρίζονται για παράδειγμα στο υψηλό μερίδιο των εποχιακών ξένων εργαζομένων στον τομέα.


Ο οίκος προσθέτει  ότι η δημοσιονομική χαλάρωση ως απάντηση στην πανδημία και η μείωση των εσόδων λόγω της οικονομικής ύφεσης θα οδηγήσει σε εκτιμώμενο δημοσιονομικό έλλειμμα περίπου 5% του ΑΕΠ το 2020, σε σύγκριση με τα δημοσιονομικά πλεονάσματα προ πανδημίας, τα οποία κορυφώθηκαν σε 3% του ΑΕΠ το 2019.


Το δημοσιονομικό έλλειμμα για την περίοδο  Ιανουαρίου-Ιουλίου 2020  ήταν 931 εκατομμύρια ευρώ, σε σύγκριση με πλεόνασμα 386 εκατομμυρίων ευρώ την ίδια περίοδο το 2019. Αυτό συνεπάγεται επιδείνωση 1,3 δισεκατομμυρίων ευρώ στο δημοσιονομικό ισοζύγιο, περίπου 6% του ετήσιου ΑΕΠ. Σημειώνεται ότι η κυβέρνηση εκτιμά ότι το συνολικό κόστος όλων των δημοσιονομικών μέτρων θα είναι ίσο με 4,5% του ΑΕΠ.


Ο Fitch προβλέπει ότι το έλλειμμα του προϋπολογισμού θα μειωθεί κάτω από το 2% του ΑΕΠ το 2021, λόγω της οικονομικής ανάκαμψης και της λήξης των προσωρινών μέτρων στήριξης. Αν και οι ευρωπαϊκοί δημοσιονομικοί κανόνες δεν θα επιβληθούν το 2021, το δημοσιονομικό ισοζύγιο αναμένεται να παραμείνει εντός του ορίου 3% του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης μεσοπρόθεσμα.


Ο Fitch προβλέπει επίσης ότι ο λόγος του ακαθάριστου δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ θα αυξηθεί στο 113% το 2020, σε σύγκριση με το 95% το 2019 και το προηγούμενο υψηλό που ήταν στο 109% του ΑΕΠ το 2014, και πολύ πάνω από την τρέχουσα μέση τιμή της κατηγορίας «BBB» που είναι 36%.


Όπως αναφέρεται, η πτωτική τάση του δείκτη δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ μεταξύ 2014 και 2019 αντικατοπτρίζει το συνδυασμό της έντονης οικονομικής ανάπτυξης και της σημαντικής δημοσιονομικής προσαρμογής και αύξησε την ικανότητα απορρόφησης του πανδημικού σοκ.

Προβλέπεται ότι το χρέος θα πέσει γύρω στο 100% του ΑΕΠ το 2024.  Σημειώνεται ότι το ιστορικό της σημαντικής δημοσιονομικής εξυγίανσης και της συνετής δημοσιονομικής πολιτικής είναι μια σημαντική δύναμη αξιολόγησης στο τρέχον περιβάλλον.


Αναφέρεται επίσης ότι ο μεγάλος τραπεζικός τομέας παραμένει μια αδυναμία κυρίως λόγω της χαμηλής ποιότητας των περιουσιακών στοιχείων, ιδίως των πολύ υψηλών δεικτών ΜΕΔ που εξακολουθούν να επηρεάζουν το κεφάλαιο και την κερδοφορία.


Σημειώνεται ακόμα  ότι τα ΜΕΔ είναι πιθανό να αυξηθούν λόγω του σοκ του COVID-19. Περίπου το ήμισυ των συνολικών δανείων με απόδοση στην Κύπρο βρίσκονται σε μορατόριουμ έως τα τέλη Δεκεμβρίου 2020. Το μέτρο θα περιορίσει την αύξηση των ΜΕΔ βραχυπρόθεσμα και θα υποστηρίξει τη ρευστότητα των δανειζόμενων το 2020, ωστόσο για τον οίκο παραμένει δύσκολο να εκτιμηθεί ποιο μέρος αυτών των δανείων θα καταστεί μη εξυπηρετούμενο.


Σύμφωνα με τον οίκο, οι παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν σε αναβάθμιση της αξιολόγησης θα ήταν ενδεχόμενη μείωση των ΜΕΔ στον τραπεζικό τομέα, η επιστροφή του δημοσίου χρέους σε σταθερή πτωτική πορεία μεσοπρόθεσμα, και η μειωμένη ευπάθεια σε εξωτερικούς κραδασμούς, για παράδειγμα λόγω της μείωσης του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών.

Οι κύριοι παράγοντες που θα μπορούσαν, μεμονωμένα ή συλλογικά, να οδηγήσουν σε αρνητική αξιολόγηση / υποβάθμιση θα ήταν ένας ισχυρότερος και διαρκής μακροοικονομικός αντίκτυπος από την πανδημία COVID-19 που θα οδηγούσε επίσης σε επιδείνωση των δημοσιονομικών μετρήσεων, η καθυστέρηση της μείωσης του δείκτη δημόσιου χρέους προς ΑΕΠ και οι αυξημένοι κίνδυνοι στον τραπεζικό τομέα για παράδειγμα από τη σημαντική επιδείνωση της ποιότητας των περιουσιακών στοιχείων.

(ΚΥΠΕ/ΘΝΕ/ΑΑΡ)