Νέες απειλές στην εργασία

Τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ζήτησαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εκπονήσει ένα νέο στρατηγικό πλαίσιο για την επαγγελματική ασφάλεια και

υγεία (ΕΑΥ) για την περίοδο 2021-2027, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή σε νέες προκλήσεις που επηρεάζουν τον κόσμο της εργασίας.

Υπενθυμίζεται ότι η ΕΕ διαθέτει εκτενή νομοθεσία στον τομέα της ΕΑΥ. Μέσω της Οδηγίας 89/391/ΕΟΚ (οδηγία πλαίσιο) θεσπίστηκε πλαίσιο για την ΕΑΥ για την εφαρμογή μέτρων προώθησης βελτιώσεων στην ΕΑΥ, με τον καθορισμό γενικών αρχών αναφορικά με την προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων στην ΕΕ. Η οδηγία πλαίσιο συμπληρώνεται με περισσότερες από 25 επιμέρους οδηγίες που καλύπτουν ειδικούς κινδύνους στην εργασία, ειδικές δραστηριότητες, τομείς με υψηλότερους κινδύνους και ορισμένες ομάδες που βρίσκονται σε ευάλωτη θέση.

Ωστόσο, οι πολύ μικρές επιχειρήσεις και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) που αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 93% του συνόλου των επιχειρήσεων στην ΕΕ συχνά δεν διαθέτουν τις γνώσεις και τους πόρους για να συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις ΕΑΥ, και συνεπώς αντιμετωπίζουν δυσκολίες ως προς την εφαρμογή της νομοθεσίας για την ΕΑΥ. Παράλληλα, οι πολύ μικρές επιχειρήσεις και οι ΜμΕ είναι ιδιαίτερα ανομοιογενείς. Δραστηριοποιούνται σε πολύ διαφορετικούς τομείς και οι περιφερειακές και τοπικές συνθήκες μπορεί να ποικίλλουν σημαντικά. Κατά συνέπεια, δεν υπάρχει ομοιόμορφη λύση για όλους. Επιπλέον, η συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις ΕΑΥ συχνά θεωρείται από τις επιχειρήσεις περιττό κόστος αντί για επικερδής επένδυση.

Οι προκλήσεις

Το κείμενο συμπερασμάτων του Συμβουλίου για το νέο στρατηγικό πλαίσιο της ΕΕ για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία καταγράφει μια σειρά από νέες προκλήσεις που χαρακτηρίζουν τον μεταβαλλόμενο κόσμο της εργασίας.

Εργασιακό άγχος

Οι ψυχοκοινωνικοί κίνδυνοι και το άγχος που συνδέεται με την εργασία είναι από τις πιο σοβαρές πηγές ανησυχίας για την ΕΑΥ και χρήζουν επείγουσας αντιμετώπισης. Σχεδόν οι μισοί από το σύνολο των εργαζομένων στην ΕΕ θεωρούν ότι το εργασιακό άγχος αποτελεί κοινή πρόκληση στον χώρο εργασίας. Πάνω από το ένα τέταρτο όλων των εργαζομένων αναφέρουν ότι αντιμετωπίζουν εργασιακό άγχος καθ’ όλον ή κατά τον περισσότερο χρόνο εργασίας τους. Οι πιο συχνά αναφερόμενες αιτίες εργασιακού άγχους είναι η εργασιακή ανασφάλεια, η υπερωριακή απασχόληση ή το ακανόνιστο ωράριο εργασίας, ο υπερβολικός φόρτος εργασίας, και η παρενόχληση και η βία στην εργασία. Σχεδόν στο 80% των χώρων εργασίας στην ΕΕ-28 αναγνωρίζεται η παρουσία ενός τουλάχιστον ψυχοκοινωνικού παράγοντα κινδύνου. Ωστόσο, μόλις το 76% των χώρων εργασίας στην ΕΕ-28 αναφέρουν ότι διεξάγουν τακτικά αξιολογήσεις κινδύνων. Από αυτούς τους χώρους εργασίας, μόνο τα δύο τρίτα αναφέρουν ότι περιλαμβάνουν τους ψυχοκοινωνικούς κινδύνους σε αυτές τις αξιολογήσεις, εν μέρει λόγω έλλειψης πληροφόρησης ή επαρκών εργαλείων για την αποτελεσματική αντιμετώπιση αυτών των κινδύνων.

Οι γυναίκες συχνά εργάζονται σε διαφορετικούς τομείς, στους οποίους οι συνθήκες εργασίας και οι κίνδυνοι ΕΑΥ διαφέρουν από αυτούς που αντιμετωπίζουν οι άντρες. Αυτό, καθώς και το γεγονός ότι συχνά έχουν διαφορετικά καθήκοντα απ’ ό,τι οι άντρες ακόμη και όταν εργάζονται στον ίδιο κλάδο ή στο ίδιο επάγγελμα, έχει ως αποτέλεσμα διαφορετικούς φυσικούς και ψυχοκοινωνικούς παράγοντες κινδύνου για άντρες και για γυναίκες. Επιπρόσθετα, πολλές γυναίκες αντιμετωπίζουν σεξουαλική παρενόχληση στον χώρο εργασίας. Μεταξύ του 45% και του 55 % των γυναικών στην ΕΕ-28 έχουν αντιμετωπίσει σεξουαλική παρενόχληση από την
ηλικία των 15 ετών και 32% αυτών των γυναικών δηλώνουν ότι ο δράστης ήταν κάποιος από τον εργασιακό τους χώρο.

Μυοσκελετικές διαταραχές

Η έκθεση σε επαναληπτικές κινήσεις, κουραστικές και επίπονες στάσεις του σώματος καθώς και η μεταφορά ή μετακίνηση βαρέων φορτίων κατατάσσονται ακόμη μεταξύ των συνηθέστερων φυσικών παραγόντων επαγγελματικού κινδύνου στην ΕΕ. Οι μυοσκελετικές διαταραχές (ΜΣΔ) αποτελούν τον πλέον διαδεδομένο τύπο προβλήματος υγείας που σχετίζεται με την εργασία. Μεταξύ των εργαζομένων στην ΕΕ που αναφέρουν ότι έχουν πρόβλημα υγείας που σχετίζεται με την εργασία, το 60% αναφέρουν τις ΜΣΔ ως τη σοβαρότερη πρόκληση που αντιμετωπίζουν. Οι Οδηγίες της ΕΕ οι οποίες αποσκοπούν στην πρόληψη των ΜΣΔ που σχετίζονται με την εργασία είναι παρωχημένες.