Πώς η τεχνολογία μάς βοηθά να δουλεύουμε καλύτερα

Οι νέες τεχνολογίες προσφέρουν στους ανθρώπους ευκαιρίες να μάθουν, να σχεδιάσουν τη σταδιοδρομία τους και να έχουν πιο ισορροπημένες ζωές, αναφέρει ενημερωτικό σημείωμα που δημοσιεύθηκε από το Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης, το Cedefop, τον ευρωπαϊκό οργανισμό που ασχολείται με θέματα επαγγελματικής σταδιοδρομίας και εκπαίδευσης. Η ψηφιακή καινοτομία μεταβάλλει το εργασιακό περιβάλλον και τις επαγγελματικές δεξιότητες, επηρεάζοντας τον τρόπο μάθησης και εργασίας. Τα καινοτόμα εργαλεία, η μεγαλύτερη διαθεσιμότητα δεδομένων και η τεχνητή νοημοσύνη αποτελούν νέες προσεγγίσεις για την υποστήριξη της επαγγελματικής εξέλιξης και της αυτόνομης μάθησης. Το Cedefop στο σημείωμά του τονίζει ότι έχει αναπτύξει ένα εργαλείο λήψης αποφάσεων, το οποίο επιτρέπει στους φορείς χάραξης πολιτικής να αξιολογούν τη δυνατότητα μεταφοράς και προσαρμοστικότητας των ψηφιακών υπηρεσιών για την υποστήριξη της σταδιοδρομίας.

Η ψηφιακή καινοτομία όταν εντάσσεται με τον κατάλληλο τρόπο στο πλαίσιο του επαγγελματικού προσανατολισμού, εκπαίδευσης και εργασίας, οδηγεί σε προοδευτική αλλαγή από την παθητική στη δυναμική υποστήριξη η οποία είναι προσαρμοσμένη στις μεταβαλλόμενες ατομικές ανάγκες, τονίζεται.

Για τη βελτίωση της χρήσης και της πρόσβασης σε ψηφιακά εργαλεία, οι εθνικές αρχές και άλλοι φορείς υλοποίησης πρέπει να εξετάσουν τον κατάλληλο τρόπο προσαρμογής της τρέχουσας καινοτομίας στις ανάγκες και τα περιβάλλοντά τους. Για να υποστηρίξει τους πιθανούς φορείς υλοποίησης της ψηφιακής καινοτομίας το Cedefop έχει αναπτύξει το εργαλείο λήψης αποφάσεων. Η διαδραστική έκδοση θα είναι διαθέσιμη έως το τέλος του 2019. Παρ' όλο που όλες αυτές οι καινοτομίες μπορούν να συμβάλουν στην παροχή υψηλής ποιότητας διαδικτυακών πληροφοριών προσαρμοσμένων στους χρήστες και συμβούλους, η ολιστική, εξατομικευμένη υποστήριξη θα απαιτεί πιθανότατα πάντα την ανθρώπινη παρέμβαση. Αυτό ισχύει για περίπλοκες και βαθιά κοινωνικές δραστηριότητες όπως η παροχή συμβουλών.



Τεχνητή νοημοσύνη

Συγκεκριμένα, η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την εξέλιξη της σταδιοδρομίας κα τις υπηρεσίες αυτοεξυπηρέτησης. Με βάση τη συμπεριφορά των χρηστών και τα δεδομένα που είναι αποθηκευμένα σε προσωπικούς φακέλους, μπορεί να προτείνει εξατομικευμένες πληροφορίες, δραστηριότητες εξέλιξης και αντιστοιχίες με θέσεις απασχόλησης. Η τεχνητή νοημοσύνη χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο στα παιχνίδια, στην εκπαιδευτική ψυχαγωγία και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

 

Προσαρμοστικότητα

Οι πιο περιζήτητοι εργαζόμενοι είναι όσοι μπορούν να προσαρμόζονται στις αλλαγές. Η προσαρμοστικότητα αποτελεί μια τεράστια πρόκληση για τα άτομα και τους οργανισμούς και απαιτεί επενδύσεις σε μια νέα σειρά δεξιοτήτων και γνώσεων, οι οποίες συνήθως δεν εξετάζονται κατά τη διάρκεια της τεχνικής κατάρτισης, σύμφωνα με το Cedefop. Οι δεξιότητες διαχείρισης της σταδιοδρομίας περιλαμβάνουν γνώσεις σχετικά με τις ανάγκες και τις δεξιότητες των ατόμων, καθώς και την ικανότητά τους να αξιοποιούν ευκαιρίες σταδιοδρομίας. Οι επαγγελματίες πρέπει να είναι πρόθυμοι να αναθεωρήσουν τις στρατηγικές τους και να αναπτύξουν από κοινού μεθόδους πλούσιες σε τεχνολογίες, ενώ τα διευθυντικά στελέχη πρέπει να τα ενισχύσουν με σχέδια ανάπτυξης προσωπικού.

 

Παιχνίδια και εκπαιδευτική ψυχαγωγία

Τα σύγχρονα παιχνίδια ηλεκτρονικών υπολογιστών και η εκπαιδευτική ψυχαγωγία συντελούν στην υπηρεσία της καθοδήγησης. Συγκεκριμένα, επιτρέπουν στους παίκτες να συμμετέχουν σε ένα παιχνίδι προσομοίωσης εργασίας με έμφαση στις επικοινωνιακές ή εμπορικές δεξιότητες, ενώ τα παιχνίδια διοίκησης επιχειρήσεων στοχεύουν σε δεξιότητες που σχετίζονται με τη σταδιοδρομία και οι γρίφοι ελέγχουν ή επικεντρώνονται στις γνωστικές δεξιότητες. Τα παιχνίδια μπορούν να καταγράψουν τη συμπεριφορά των παικτών, να παράσχουν πληροφορίες οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τους επαγγελματίες για τη συμπλήρωση αξιολογήσεων και να συμβάλουν στη δημιουργία δραστηριοτήτων ανάπτυξης σταδιοδρομίας. Αυτό είναι ένα πολλά υποσχόμενο πρόσφατο πεδίο εξέλιξης και η κατάλληλη υποστήριξη από μοντέλα ανάπτυξης σταδιοδρομίας μπορεί να συμβάλει στην υλοποίηση των ονείρων και των ιδεών των νέων ανθρώπων, αναφέρει το Cedefop.

 

Ατομικό δικαίωμα

Η εδραίωση της υποστήριξης της σταδιοδρομίας ως ατομικού δικαιώματος συνδέεται στενά με την ανάπτυξη της ψηφιακής ιδιότητας του πολίτη. Ο ευρωπαϊκός πυλώνας κοινωνικών δικαιωμάτων προωθεί την πρόσβαση στην υποστήριξη της εξέλιξης της σταδιοδρομίας ως ατομικού δικαιώματος που συνδέεται με τις ίσες ευκαιρίες μάθησης και εργασίας. Ορισμένες χώρες έχουν καταστήσει την πρόσβαση στον επαγγελματικό προσανατολισμό νόμιμο δικαίωμα. Για παράδειγμα, η Εσθονία ενσωματώνει την υποστήριξη της σταδιοδρομίας στην εφαρμογή της ψηφιακής ιδιότητας του πολίτη.

Οι τρέχουσες εξελίξεις στη διά βίου μάθηση δείχνουν ότι πρόκειται για μια ουσιαστική στρατηγική. Τα ψηφιακά χαρτοφυλάκια μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την καταχώριση και εφαρμογή των ατομικών δικαιωμάτων. Η προώθηση της πρόσβασης σε διαθέσιμους στο κοινό εκπαιδευτικούς πόρους, πλατφόρμες αντιστοίχισης μπορεί να αποτελέσει μέρος ενός ψηφιακού «οικοσυστήματος» του πολίτη, το οποίο προσαρμόζεται στις ανάγκες του σε όλη τη διάρκεια της ζωής του.

 

Καλές πρακτικές ευρωπαϊκών χωρών

Είναι ευρέως αποδεκτό ότι η ψηφιακή καινοτομία μεταβάλλει το εργασιακό περιβάλλον και τις επαγγελματικές δεξιότητες, επηρεάζοντας τον τρόπο μάθησης και εργασίας. Πώς επηρεάζει όμως τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι μπορούν να διαμορφώνουν τη σταδιοδρομία τους, να εκπαιδεύονται και να αλλάζουν εργασία; Χάρη σε καινοτόμα εργαλεία, στη μεγαλύτερη διαθεσιμότητα δεδομένων και στην τεχνητή νοημοσύνη, οι νέες προσεγγίσεις για την υποστήριξη της επαγγελματικής εξέλιξης και της αυτόνομης μάθησης μεταμορφώνουν το σκηνικό στη διά βίου μάθηση.

Οι διαδικτυακές πύλες αναζήτησης εργασίας παρέχουν πληροφορίες για επαγγέλματα και ευκαιρίες μάθησης, καθώς και για προσωπικές δεξιότητες, αξιολόγηση συμπεριφοράς και προσωπικά χαρτοφυλάκια. Πολλές από αυτές περιλαμβάνουν μηχανές αντιστοίχισης, οι οποίες συνδέουν τα προσωπικά χαρακτηριστικά και τις δεξιότητες με τις προσφορές θέσεων εργασίας, επιτρέποντας στα άτομα να συντάσσουν τα βιογραφικά τους σημειώματα και να υποβάλλουν αιτήσεις για θέσεις εργασίας. Άλλες διαδικτυακές πύλες επιδεικνύουν νέα χαρακτηριστικά, ιδιαίτερα δημοφιλή στους νέους, όπως οι διαδικτυακές συνομιλίες. Η διαδικτυακή υποστήριξη της σταδιοδρομίας συμπεριλαμβάνει ακόμα και ηλεκτρονικά παιχνίδια, βοηθώντας τα άτομα να προσδιορίσουν καλύτερα τις υφιστάμενες δεξιότητες και τις πιθανές ελλείψεις τους.

Το Cedefop εξετάζει τις πλέον πρόσφατες πρακτικές των ευρωπαϊκών χωρών στον εν λόγω τομέα και αναλύει τις προοπτικές και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν.

Η Δανία, η Σκωτία και το Βέλγιο είναι τρεις χώρες της Ευρώπης, οι οποίες χρησιμοποιούν τις νέες τεχνολογίες για τον αποτελεσματικό επαγγελματικό προσανατολισμό των πολιτών τους. Συγκεκριμένα, η υπηρεσία eGuidance θεσπίστηκε από το Υπουργείο Παιδείας της Δανίας για την παροχή υπηρεσιών επαγγελματικού προσανατολισμού σε περισσότερους ανθρώπους, χάρη στις νέες τεχνολογίες, όπως οι διαδικτυακές συνομιλίες, η ανταλλαγή γραπτών μηνυμάτων, το facebook, καθώς και μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή τηλεφώνου. Η υπηρεσία αυτή αποτελεί τμήμα της εθνικής πύλης επαγγελματικού προσανατολισμού η οποία περιλαμβάνει ολοκληρωμένες πληροφορίες για την αγορά εργασίας που καλύπτουν το σύνολο της χώρας, αποτελώντας τη βάση για τον επιτυχημένο επαγγελματικό προσανατολισμό. Το σύστημα απευθύνεται σε μαθητές δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και σε ενήλικες που αναζητούν βοήθεια για τη διαχείριση της σταδιοδρομίας τους και την ανάπτυξη των δεξιοτήτων τους.

Στη Σκωτία ο σχεδιασμός της κατάρτισης και επαγγελματικής σταδιοδρομίας αποτελεί μια εξαιρετικά δύσκολη, αλλά σημαντική προσπάθεια για τους περισσότερους νέους. Το παιχνίδι Youth@Work σχεδιάστηκε από μια ομάδα διεθνών εμπειρογνωμόνων για την ευαισθητοποίηση των εφήβων και για να τους προτρέψει να σκέφτονται τις επαγγελματικές τους προοπτικές με ρεαλιστικό τρόπο. Σύμφωνα με το μοντέλο επαγγελματικών ενδιαφερόντων του Αμερικανού ψυχολόγου John Holland, το οποίο βασίζεται στην ιδέα ότι η σταδιοδρομία καθορίζεται από την αλληλεπίδραση μεταξύ της προσωπικότητάς μας και του περιβάλλοντος, οι άνθρωποι αναζητούν περιβάλλοντα που θα τους επιτρέψουν να χρησιμοποιήσουν τις δεξιότητές τους και να εκφράσουν τις αξίες τους.

Στο Βέλγιο (Φλάνδρα), η φλαμανδική δημόσια υπηρεσία απασχόλησης προσφέρει το ηλεκτρονικό σύστημα Mijn loopbaan (Η σταδιοδρομία μου), το οποίο επιτρέπει στους χρήστες να δημιουργήσουν ένα πλήρως εξατομικευμένο χαρτοφυλάκιο σταδιοδρομίας. Αυτό το χαρτοφυλάκιο τους επιτρέπει να καταγράφουν τις ικανότητες και τα προσόντα τους, να δημιουργούν το βιογραφικό τους σημείωμα και να το μεταφορτώνουν σε μια ηλεκτρονική πλατφόρμα που χρησιμοποιείται από εργοδότες. Το σύστημα είναι συνδεδεμένο με τη βάση δεδομένων κενών θέσεων εργασίας και χρησιμοποιεί εξελιγμένες τεχνικές αντιστοίχισης (π.χ. βάση ικανοτήτων).