Οι δέκα εντολές του ΔΝΤ για την κυπριακή οικονομία

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ανεβάζει ψηλά στην ατζέντα των συστάσεών του προς την Κύπρο το ζήτημα της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και προειδοποιεί για τον αρνητικό αντίκτυπο που θα έχει στη χώρα μια αρνητική αξιολόγηση από τη Moneyval, την επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης που εξετάζει τη συμμόρφωση των κρατών μελών του.

Η άμβλυνση των υφιστάμενων εγγενών κινδύνων σε θέματα νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες παραμένει μια κρίσιμη προτεραιότητα για την Κύπρο, τονίζει το διοικητικό συμβούλιο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου σε εκτενή δήλωσή του για την ολοκλήρωση της αποστολής του ΔΝΤ για το 2019 στο πλαίσιο του Άρθρου 4.

Το ΔΝΤ μέσα από τη δήλωση -και αναλυτική έκθεση του προσωπικού του- παραθέτει έναν δεκάλογο με παρεμβάσεις.

Το Ταμείο αναγνωρίζει την πρόοδο που έχει καταγράψει η κυπριακή οικονομία -και προβλέπει μάλιστα υποχώρηση του δημόσιου χρέους στο 65% του ΑΕΠ έως το 2024- αλλά την ίδια ώρα θέτει με ένταση την ανάγκη υλοποίησης μιας μακράς λίστας από παρεμβάσεις και μεταρρυθμίσεις.

Ο δεκάλογος

1ον Σε ό,τι αφορά το «ξέπλυμα χρήματος», τονίζεται ότι οι προσπάθειες για τον αποτελεσματικό μετριασμό των εγγενών κινδύνων συμμόρφωσης είναι βασική προτεραιότητα. Κενά διαπιστώνονται σε τομείς όπως τα προληπτικά μέτρα, η διαφάνεια στην πραγματική ιδιοκτησία εταιρειών και trust, στη διεθνή συνεργασία, τις οικονομικές πληροφορίες και τις έρευνες, όλα ζωτικής σημασίας ως μέρος της εκτίμηση της Moneyval. Οι κίνδυνοι συμμόρφωσης θα μπορούσαν να έχουν μακροοικονομικό αντίκτυπο (π.χ. οι πιέσεις των σχέσεων των ανταποκριτριών τραπεζών) σε μια αρνητική αξιολόγηση.

Σύμφωνα με την έκθεση οι κυπριακές αρχές επανέλαβαν τη δέσμευσή τους για την περαιτέρω ενίσχυση της συμμόρφωσης.

2ον Όσον αφορά τις μελλοντικές προοπτικές, το Ταμείο ενθαρρύνει περαιτέρω προσπάθειες για την αντιμετώπιση των κληρονομιών της κρίσης, με τη συνέχιση του περιορισμού του χρέους, τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των δημόσιων δαπανών και την αύξηση του δυναμικού της ανάπτυξης καθιστώντας τη συνεκτική.

3ον Οι μακροοικονομικοί κίνδυνοι από την αγορά ακινήτων φαίνονται περιορισμένοι τώρα, αλλά δικαιολογούν στενή παρακολούθηση.

4ον Το Ταμείο χαιρετίζει την ισχυρή δημοσιονομική επίδοση της Κύπρου και τονίζει την ανάγκη να συνεχιστεί ο περιορισμός των κίνδυνων εξυπηρέτησης του χρέους και να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα των δαπανών. Οι διευθυντές του ΔΝΤ έκριναν ότι πρέπει να περιοριστεί η αύξηση των δαπανών, ιδίως εκείνων που αφορούν το μισθολογικό κόστος, ώστε να διατηρηθεί σταθερά η πτωτική πορεία του χρέους και να αποφευχθεί ο αποκλεισμός των παραγωγικών δαπανών.

Το Ταμείο παρατηρεί ότι υπάρχει περιθώριο βελτίωσης της αποτελεσματικότητας των δαπανών για την εκπαίδευση, αύξησης των επενδύσεων στην τεχνολογική καινοτομία και συγκέντρωσης ανθρώπινου κεφαλαίου για τη μείωση των αναντιστοιχιών των δεξιοτήτων και την επίτευξη μεγαλύτερης ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς, ιδίως μεταξύ των νέων.

5ον Η διαχείριση των κινήτρων και του κόστους των υπηρεσιών καθώς και η εξασφάλιση της ανταγωνιστικότητας του τομέα της δημόσιας υγείας είναι καθοριστικής σημασίας για τον έλεγχο των δημοσιονομικών κινδύνων από το γενικό σύστημα υγείας.

6ον Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις είναι βασικές για την αύξηση του μεσοπρόθεσμου αναπτυξιακού δυναμικού δεδομένης της χαμηλής αύξησης της παραγωγικότητας της εργασίας και των προκλήσεων όσον αφορά τις επενδύσεις και την οικονομική αποτελεσματικότητα. Ζητούνται πολιτικές για τη στήριξη της μεγαλύτερης διαφοροποίησης της αγοράς, του ανταγωνισμού και της υιοθέτησης τεχνολογίας. Οι διευθυντές χαιρέτισαν τη στρατηγική των αρχών για τη βελτίωση της κατάρτισης σε δεξιότητες STEM (Φυσικές Επιστήμες, Τεχνολογία, Επιστήμη των Μηχανικών και Μαθηματικά), την προώθηση της καινοτομίας στην έρευνα και την ανάπτυξη και τη διευκόλυνση στην πρόσβαση σε χρηματοδότηση.

7ον Συνιστούνται συνεχείς προσπάθειες για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της δικαστικής εξουσίας και την ενίσχυση της διακυβέρνησης του δημόσιου τομέα.

8ον To ΔΝΤ υπογραμμίζει τη σημασία της σταθερής διευθέτησης των ΜΕΔ και της βιώσιμης διαχείρισης του δανεισμού. Σε αυτό το πλαίσιο τονίζεται η ανάγκη να διασφαλιστεί η εύρυθμη λειτουργία της εργαλειοθήκης για τη διευθέτηση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων, συμπεριλαμβανομένων της εφαρμογής ενός αξιόπιστου πλαισίου εκποιήσεων, καθώς και συμπληρωματικών μεταρρυθμίσεων στο δικαστικό σώμα. Το ΔΝΤ τονίζει επίσης την ανάγκη να συνεχιστεί η ενίσχυση του εποπτικού και ρυθμιστικού πλαισίου των πιστωτικών εταιρειών και να οριστικοποιηθεί η δομή διακυβέρνησης της κρατικής κυπριακής εταιρείας διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων (ΚΕΔΙΠΕΣ).

9ον Το Ταμείο διαπιστώνει και την ανάγκη για ευρύτερες προσπάθειες περαιτέρω ενίσχυσης των ισολογισμών και της κερδοφορίας των τραπεζών. Συμβουλεύει τις τράπεζες να συνεχίσουν να διατηρούν επαρκείς προβλέψεις και κεφαλαιακά αποθέματα. Το διοικητικό συμβούλιο του Ταμείου συμφώνησε ότι για να μειωθούν οι πιέσεις στην κερδοφορία οι πολιτικές θα πρέπει να ενθαρρύνουν χαμηλότερους δείκτες κόστους-εισοδήματος μέσω της διαφοροποίησης των εισοδηματικών πηγών, του εξορθολογισμού των λειτουργιών και της υλοποίησης λύσεων ψηφιοποίησης.

10ν Τέλος, το ΔΝΤ σημειώνει και τη σημασία της ελαχιστοποίησης των ηθικών κινδύνων που ενυπάρχουν στο καθεστώς κρατικών επιδοτήσεων για τους ιδιοκτήτες σπιτιών, δηλαδή για το σχέδιο Εστία.