Έρχονται οι κοινωνικές επιχειρήσεις - Σχέδιο κινήτρων αναμένεται το 2021

Μετά από μία τουλάχιστον επταετία καθυστερήσεων σε θεσμικό επίπεδο, το νομοσχέδιο περί δημιουργίας μητρώου εγγραφής κοινωνικών επιχειρήσεων το οποίο αποτελεί τη ραχοκοκαλιά για την προώθηση της κοινωνικής επιχειρηματικότητας στην Κύπρο, αναμένεται να οδηγηθεί στην ολομέλεια της Βουλής για έγκριση αρχές του 2020.

Ζεστά η... ΓΔ ΕΠΣΑ

Με τη συμβολή της ΓΔ ΕΠΣΑ (Γενική Διεύθυνση Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων, Συντονισμού και Ανάπτυξης), η οποία πήρε ζεστά το ζήτημα, έγιναν τους τελευταίους έξι μήνες όσα βήματα δεν έγιναν τα τελευταία χρόνια. Το νομοσχέδιο εγκρίθηκε από το Υπουργικό τον Ιανουάριο του 2018, η ΓΔ ΕΠΣΑ ανέλαβε ως αρμόδια αρχή τον Ιούνιο του 2019 και μετά από τις απαραίτητες αλλαγές – οι κοινωνικές επιχειρήσεις είχαν ενταχθεί αρχικά στο Υφυπουργείο Ανάπτυξης, μια πολιτική που έμεινε μόνο στα χαρτιά - αυτό κατατέθηκε ξανά στη Βουλή και μελετάται.

Όπως δηλώνει στον «Π» η Γεωργία Σολομωνίδου-Χριστοφίδου, διευθύντρια Προγραμματισμού στη ΓΔ ΕΠΣΑ, εφόσον ψηφιστεί το μητρώο αρχές του χρόνου και υπάρχει, όπως σημειώνει, μεγάλη επιθυμία να προωθηθεί από την ανατροφοδότηση που παίρνει στο πλαίσιο της διαβούλευσης με τη Βουλή, θα απαιτηθεί άλλο ένα εξάμηνο για να γίνουν οι κανονισμοί οι οποίοι θα ξεδιαλύνουν σημαντικά ζητήματα και διαδικασίες σε σχέση με τα έντυπα, τις φορολογίες κ.λπ.

20 χιλ. ευρώ για αρχή

Εκτιμά ότι τέλος του 2020 θα είναι έτοιμο το όλο πλαίσιο το οποίο θα επιτρέπει την εγγραφή και πιστοποίηση των πρώτων κοινωνικών επιχειρήσεων στο μητρώο, ενώ παράλληλα θα τρέξει και ένα σχέδιο κινήτρων το οποίο θα προσφέρει μία μικρή χορηγία έως 20 χιλιάδες ευρώ στις επιχειρήσεις για να καλύψουν κάποια έξοδα. Το μεγαλύτερο, γενναιόδωρο σχέδιο θα ετοιμαστεί στο πλαίσιο του σχεδιασμού της νέας προγραμματικής περιόδου 2021-2027, μέσα από το οποίο θα δίνονται ουσιαστικά κίνητρα - μέσω των διαρθρωτικών ταμείων - για ανάπτυξη επιχειρήσεων κοινωνικού σκοπού. Στόχος είναι το μεγάλο σχέδιο κινήτρων να ανακοινωθεί το 2021.

Ο ορισμός

Μία κοινωνική επιχείρηση, όπως εξηγεί η κ. Χριστοφίδου, θα πρέπει να επενδύει τουλάχιστον το 70% των κερδών της για την προώθηση της κοινωνικής της αποστολής της. Πρέπει επίσης να εργοδοτεί κατ’ ελάχιστον 40% άτομα που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού. Το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων της δε - δεν έχει καθοριστεί ακόμη, αλλά θα είναι πάνω από το 50% - θα πρέπει να προέρχονται από εμπορική δραστηριότητα. Θα υπάρχει επίσης απαίτηση όπως οι αμοιβές των εργαζομένων είναι σε λογικά επίπεδα και στο πλαίσιο των κανονισμών θα καθοριστεί, και αυτό ώστε να υπάρχουν δικλίδες ασφαλείας.

Μέτρα στήριξης

Υπό μελέτη, όπως επισημαίνει η κ. Χριστοφίδου, είναι και τα μέτρα στήριξης προς τις κοινωνικές επιχειρήσεις. Η ΓΔ ΕΠΣΑ, σε συνεννόηση με το Υπουργείο Οικονομικών και άλλες υπηρεσίες, προσανατολίζεται στα εξής: Εξαίρεση των κοινωνικών επιχειρήσεων από το ετήσιο εταιρικό τέλους ύψους 350 ευρώ (αυτό δεν ισχύει για τους συνεταιρισμούς που θα δημιουργηθούν που ούτως ή άλλως δεν πληρώνουν τέλος), φορολογικά κίνητρα σε φυσικά πρόσωπα που επενδύουν σε κοινωνικές επιχειρήσεις, επιχορήγηση κοινωνικών επιχειρήσεων, επιχορήγηση δράσεων κοινωνικής επιχειρηματικότητας, επιχορήγηση πρόσληψης ατόμων ΑμεΑ και άλλων ευάλωτων ομάδων πληθυσμού από τις κοινωνικές επιχειρήσεις, ενώ υπάρχουν σκέψεις και καθορισμό μίας μεταβατικής περιόδου για μείωση κοινωνικών παροχών που σχετίζονται με το εισόδημα και θα επηρεαστούν, σε άτομα από ευάλωτες ομάδες που θα εργοδοτηθούν από κοινωνικές επιχειρήσεις (δεν θα γίνει π.χ. αμέσως με την εργοδότηση η αποκοπή του ΕΕΕ). Μελετάται επίσης σχέδιο για παροχή εκπαίδευσης στα στελέχη και στους εργοδοτουμένων των κοινωνικών επιχειρήσεων.

6% των Ευρωπαϊων δουλεύουν σε κοινωνικές επιχειρήσεις

Στην Ευρώπη, και διεθνώς, η κοινωνική επιχειρηματικότητα είναι καλά εδραιωμένη. Στην ΕΕ το 10% των επιχειρήσεων, δηλαδή 2 εκατ. επιχειρήσεις είναι κοινωνικές, ενώ το 6% των εργαζομένων στην Κοινότητα, 11 εκατ. άνθρωποι συνολικά, εργάζονται σε κοινωνικές επιχειρήσεις. Στην Κύπρο μόλις 150 επιχειρήσεις σήμερα, σύμφωνα με τη χαρτογράφηση που έχει γίνει, θα μπορούσαν να θεωρηθούν κοινωνικές, οι οποίες απασχολούν μόλις το 1,2% των εργαζομένων.

Πάντως, παρότι είναι αρκετά εδραιωμένες οι κοινωνικές επιχειρήσεις στην ΕΕ, η Κομισιόν συνεχίζει να ενισχύει το πλαίσιο των δράσεών της για να τις ενισχύσει. Όπως ανέφερε πρόσφατα σε συνέδριο που έγινε στη Λευκωσία με θέμα «το οικοσύστημα της κοινωνικής επιχειρηματικότητας, παραδείγματα και καλές πρακτικές», ο Patrick Klein, επικεφαλής της ομάδας για την κοινωνική οικονομία στη ΓΔ εσωτερικής αγοράς, βιομηχανίας, επιχειρηματικότητα και ΜΜΕ, ανέφερε πως αυτή τη στιγμή αναπτύσσονται πέντε πυλώνες με επίκεντρο την κοινωνική επιχείρηση: Η πρόσβαση στη χρηματοδότηση, η πρόσβαση στις αγορές, η βελτίωση των συνθηκών-πλαίσιο, η κοινωνική καινοτομία, οι τεχνολογίες και τα νέα επιχειρηματικά μοντέλα, καθώς επίσης η διεθνής διάσταση. Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά την πρόσβαση στη χρηματοδότηση ανέφερε πως προωθείται σύστημα εγγυήσεων ώστε να μπορούν να δανειοδοτούνται πιο εύκολα οι κοινωνικές επιχειρήσεις και ήδη έχουν πέσει υπογραφές με πάνω από 30 τράπεζες σε 17 χώρες της Ευρώπης. Η προσπάθεια εστιάζεται και στη χρησιμοποίηση των κοινωνικών επιχειρήσεων μέσα από τις δημόσιες συμβάσεις, αλλά και στην ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των παραδοσιακών επιχειρήσεων και των επιχειρήσεων κοινωνικής οικονομίας. Σημαντική είναι επίσης η προώθηση πολιτικών για δημιουργία συνεργατικών σχηματισμών κοινωνικής οικονομίας και δορυφορικών λογαριασμών σε διάφορα κράτη μέλη.

Περισσότερες πληροφορίες για την κοινωνική επιχειρηματικότητα, τις σκέψεις ως προς το πλαίσιο για την προώθησή τους στην Κύπρο και παραδείγματα κοινωνικών επιχειρήσεων από τον τόπο, μπορεί κανείς να βρει στην ιστοσελίδα: innoventer-cyprus.eu.