Έρευνα του OCCRP ξανακαρφώνει την Κύπρο - Ξεπλύναμε και 5,5 δις από την Ουκρανία

Δεν αποτελεί πλέον είδηση και δεν προκαλεί καν εντύπωση η εμπλοκή της Κύπρου σε όλες τις μεγάλες υποθέσεις ξεπλύματος χρήματος μέσω εταιρειών με ύποπτες δραστηριότητες, οι οποίες διευθύνονται από μεγάλα δικηγορικά και λογιστικά γραφεία. Ο OCCRP (Organized Crime and Corruption Reporting Project) σε δημοσίευμά του, που πέρασε μάλλον απαρατήρητο, είχε βάλει και πάλι την Κύπρο στο κάδρο του διεθνούς δικτύου ξεπλύματος χρήματος με πηγή την Ουκρανία.

Να υπενθυμίσουμε ότι ο OCCRP είναι ένας ανεξάρτητος μη κυβερνητικός οργανισμός δημοσιογράφων και ερευνητών που ασχολείται με θέματα διαφθοράς και οργανωμένου εγκλήματος και προσφάτως είχε εμπλέξει το δικηγορικό γραφείο «Νίκος Χρ. Αναστασιάδης & Συνεργάτες LLC» στο σκάνδαλο Troika Laundromat.

Τα 5,5 δις

Το δημοσίευμα του OCCRP, που πέρασε στα «ψιλά» εδώ και μήνες και φέρει σήμερα στο φως ο «Π», άφηνε σαφείς αιχμές για την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου και τους ελέγχους που αφορούν διακίνηση χρημάτων από το εξωτερικό μέσω εταιρειών-κελύφη στην Κύπρο. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, τα 5,5 δισ. δολάρια που κλάπηκαν από ουκρανική τράπεζα, η οποία κρατικοποιήθηκε, πέρασαν από την Κύπρο και στη συνέχεια «χάθηκαν» σε λογαριασμούς εταιρειών σε διάφορες χώρες. Η πρώην πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας της Ουκρανίας Valeria Hontareva χαρακτήρισε την υπόθεση ένα από τα μεγαλύτερα οικονομικά σκάνδαλα του 21ου αιώνα.

H PrivatBank και η απάτη

Σύμφωνα με το δημοσίευμα του OCCRP, η τράπεζα PrivatBank ελεγχόταν από δύο ολιγάρχες, τους οποίους κατονομάζει ως εγκέφαλους της απάτης. Πρόκειται για τους Igor Kolomoisky και Yennadiy Boholiubov, οι οποίοι κατηγορούνται για υπεξαίρεση που αγγίζει το 5% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) της Ουκρανίας. Από τα στοιχεία που έχουν περιέλθει σε γνώση των δικαστικών αρχών, οι δύο ολιγάρχες μέχρι πρόσφατα ζούσαν στην Ελβετία, αν και ο Igor Kolomoisky φαίνεται να διατηρεί βάση και στο Ισραήλ.

Η πρώην πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας της Ουκρανίας υποστηρίζει ότι το ποσόν που οικειοποιήθηκαν οι δύο ολιγάρχες, μαζί με συνεργάτες τους στη διοίκηση της PrivatBank, προκάλεσαν οικονομική ζημιά στο κράτος ισόποση με το 33% των συνολικών καταθέσεων των Ουκρανών, που αποτελεί το 40% του ρευστού που κυκλοφορεί στη χώρα!

«Πλυντήριο» η ωραία Κύπρος

Η έρευνα του OCCRP εντόπισε στοιχεία που αποκαλύπτουν τον μηχανισμό της απάτης που χρησιμοποίησαν οι Kolomoisky και Boholiubov για να μεταφέρουν τα 5,5 δις εκτός Ουκρανίας. Ανοικτή πόρτα, ήταν και σε αυτήν την περίπτωση η Κύπρος καθώς η PrivatBank διατηρούσε υποκατάστημα (θυγατρική) στο νησί μας. Η Κεντρική Τράπεζα της Ουκρανίας θεωρούσε το υποκατάστημα της PrivatBank στην Κύπρο «εγχώριο», ως να βρισκόταν σε οποιαδήποτε πόλη της Ουκρανίας. Αυτό με απλά λόγια σήμαινε πως δεν ελέγχονταν τα μετρητά που έβγαιναν εκτός Ουκρανίας, αφού οι πράξεις που καταγράφονταν αφορούσαν μεταφορές χρημάτων από υποκατάστημα σε υποκατάστημα της PrivatBank.

Εδώ τώρα μπαίνει και η ευθύνη της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, η οποία, σύμφωνα με τα στοιχεία του OCCRP, δεν ανίχνευσε εγκαίρως την εισροή των 5,5 δις στο τραπεζικό μας σύστημα με ψεύτικα παραστατικά και έτσι δεν λήφθηκαν τα μέτρα που έπρεπε να ληφθούν για να εντοπιστεί και να τερματιστεί αμέσως η απάτη.

Τα χρήματα λοιπόν ερχόντουσαν στην PrivatBank στην Κύπρο, και ένα δίκτυο από εταιρείες-κελύφη που είχαν δημιουργηθεί στο νησί μας αντλούσε τα μετρητά. Η διαδικασία αυτή επιβεβαιώθηκε και από έρευνα της εταιρείας ερευνών Kroll, η οποία εδρεύει στις ΗΠΑ και αναλαμβάνει τη διερεύνηση τέτοιων υποθέσεων με σκοπό την παροχή συμβουλών σε πελάτες της. Η έκθεση της Kroll βασίζεται στα αρχεία της PrivatBank και την εξασφάλισε ο OCCRP. Μέσα από την έκθεση φαίνεται ότι οι προσωπικοί και οι εταιρικοί λογαριασμοί που είχαν οι Kolomoisky και Boholiubov ήταν συγκοινωνούντα δοχεία.

Η Ουκρανία αποφάσισε να κρατικοποιήσει την PrivatBank τον Δεκέμβριο του 2016, αναγκάζοντας πλέον τους φορολογούμενους να τη διασώσουν με 5,9 δισ. δολάρια. Η κρατικοποίηση επικροτήθηκε και χαιρετίστηκε από το ΔΝΤ, την ΕΕ και τις ΗΠΑ, που έκαναν λόγο για «ορόσημο στην οικονομική μεταρρύθμιση και στην καταπολέμηση της διαφθοράς» στην Ουκρανία.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Ουκρανία έχει το χαμηλότερο κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην Ευρώπη και το τέταρτο χαμηλότερο μεταξύ των 15 πρώην σοβιετικών δημοκρατιών.

Πρώτη επιλογή η Κύπρος

Σύμφωνα με το δημοσίευμα του OCCRP, η PrivatΒank λειτούργησε για πρώτη φορά στην Κύπρο στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι είναι η μόνη ουκρανική τράπεζα που πήρε ποτέ άδεια από τις αρχές της χώρας για να ανοίξει υποκατάστημα στο εξωτερικό… και αυτό τυχαίως ήταν ένα και μόνο, και ήταν στην Κύπρο!

Όταν αποκαλύφθηκε η απάτη με τα 5,5 δις, αυτά είχαν κάνει φτερά αφού είχαν φύγει από την Κύπρο και είχαν ήδη μεταφερθεί σε τράπεζες στην Αυστρία, το Λουξεμβούργο και τη Λετονία. Από εκεί και πέρα χάνονται τα ίχνη μέσα από έναν λαβύρινθο εταιρειών, πολλές εκ των οποίων έχουν έδρα την Κύπρο και είναι εγγεγραμμένες στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους. Στα οκτώ χρόνια πριν από την ιδιωτικοποίηση της PrivatBank, 8 δισεκατομμύρια δολάρια πέρασαν από τις εταιρείες Grizal, 14,9 δισεκατομμύρια δολάρια μέσω της Hangli International Holdings και 12 δισεκατομμύρια δολάρια μέσω της Claresholm Marketing.

Σύμφωνα με μαρτυρία που δόθηκε σε δικαστική διαδικασία στο Λονδίνο από τους δικηγόρους του PrivatBank, μετά την κρατικοποίησή της, η δραστηριότητα είχε όλα τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα μιας επιχείρησης νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες που αποσκοπούσε στην κάλυψη της προέλευσης και του τελικού προορισμού των μετρητών. Η Katerina Rovkova, πρώτη αναπληρώτρια πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας της Ουκρανίας, δήλωσε πως όλα τα στοιχεία καταδεικνύουν ότι το υποκατάστημα της PrivatBank στην Κύπρο δεν ήταν τίποτα άλλο από ένα πλυντήριο χρήματος.

Πρόστιμο από την ΚΤΚ και επιβολή λουκέτου το 2016, αλλά...

Ο OCCRP ζήτησε σχόλια από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου, η οποία δήλωσε ότι διεξήγαγε δύο επιτόπιες έρευνες στο υποκατάστημα της PrivatBank στην Κύπρο το 2015, με αποτέλεσμα να ενημερώσει τις αρμόδιες αρχές της Κύπρου, της Ουκρανίας αλλά και άλλων χωρών για τα χρήματα που έφευγαν από την Ουκρανία. Μάλιστα, επιβλήθηκε πρόστιμο ύψους 1,5 εκατ. ευρώ στην PrivatBank στις 31 Οκτωβρίου 2016, μόνο λίγες εβδομάδες προτού οι ουκρανικές αρχές την κρατικοποιήσουν.

Επίσης, ανώτερος υπάλληλος της ΚΤΚ δήλωσε στον OCCRP ότι τον Δεκέμβριο του 2016 επιβλήθηκαν περιορισμοί στη λειτουργία του τοπικού υποκαταστήματος του PrivatBank, με απαγόρευση συναλλαγών και υποχρέωση τερματισμού λειτουργίας με την ολοκλήρωση των νομικών διαδικασιών που εκκρεμούσαν.

Ενήμερη ΜΟΚΑΣ

Η ΜΟΚΑΣ, σύμφωνα με το δημοσίευμα, δεν θέλησε να κάνει σχόλια, αν και δήλωσε πως είναι ενήμερη για την υπόθεση.

Αυτό που πρέπει να σημειωθεί είναι ότι μόλις έγινε αντιληπτό αυτό που έκαναν οι δύο Ουκρανοί ολιγάρχες, τα χρήματα είχαν φύγει από την Κύπρο και οι εταιρείες που ήταν συνδεδεμένες μαζί τους καταργήθηκαν.

Εμπλοκή στις εκλογές

Ο OCCRP αποκαλύπτει ακόμα πως ο Igor Kolomoisky είχε και συνεχίζει να έχει επιρροή στην πολιτική κατάσταση στην Ουκρανία, υποστηρίζοντας ανοιχτά τον νυν Πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, προβάλλοντάς τον από το τηλεοπτικό κανάλι «1+1» του οποίου είναι ιδιοκτήτης.

Μια ανεξάρτητη ανάλυση που χρηματοδοτήθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης και δημοσιεύθηκε στις 18 Φεβρουαρίου έδειξε ότι το κανάλι «1+1» του Kolomoisky προώθησε προκλητικά τον Ζελένσκι. Στις 30 Μαρτίου, παραμονή του πρώτου γύρου των προεδρικών εκλογών στην Ουκρανία, παρά την απαγόρευση προβολής των υποψηφίων, το ίδιο κανάλι πρόβαλλε επί 7,5 ώρες τον Ζελένσκι, ο οποίος όταν ρωτήθηκε για την «ειδική μεταχείριση» περιορίστηκε να δηλώσει πως δεν χρωστάει τίποτα στον Kolomoisky.