O «Π» αποκαλύπτει το πόρισμα-φωτιά της Τράπεζας της Ελλάδος για την Τρ. Πειραιώς

ΓΡΑΦΟΥΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΟΥΚΑΚΗΣ / ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΕΪΤΑΝΙΔΗΣ

Η έκθεση έκτασης 61 σελίδων της Διεύθυνσης Επιθεώρησης Εποπτευόμενων Εταιρειών της Τράπεζας της Ελλάδος για έλεγχο που διεξήχθη το 2017 στην Τράπεζα Πειραιώς, σχετικά με τις διαδικασίες συμμόρφωσης με τους κανόνες πρόληψης του «ξεπλύματος χρήματος», ανοίγει εκ νέου τον φάκελο των σχέσεων του πρώην ισχυρού άνδρα της Τράπεζας Πειραιώς Μιχάλη Σάλλα με την Κύπρο. Η υπόθεση έχει βάθος και φτάνει μέχρι τον χειρισμό προβληματικών ναυτιλιακών δανείων της πρώην Λαϊκής που πέρασαν στα χέρια της Τράπεζας Πειραιώς μετά την εξαγορά με συνοπτικές διαδικασίες των υποκαταστημάτων των κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα τον Μάρτιο του 2013.

Ο «Π» έχει στην κατοχή του και την έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος και αντίστοιχο πόρισμα της ελληνικής Αρχής για το Ξέπλυμα Χρήματος, έγγραφα που αποτέλεσαν τη βάση για την άσκηση την Τετάρτη ποινικής δίωξης σε βάρος 38 προσώπων, πρώην και νυν στελεχών της Τράπεζας Πειραιώς, αλλά και σε βάρος ιδιωτών, από την επικεφαλής της Εισαγγελίας Καταπολέμησης της Διαφθοράς Ελένης Τουλουπάκη.

Το πόρισμα έχει έντονο κυπριακό χρώμα και ξυπνά μνήμες του παρελθόντος. Επιπλέον φαίνεται ότι η ίδια η Τράπεζα Πειραιώς, ως ανεξάρτητη νομική οντότητα, υπέστη σημαντικές απώλειες.

Η ποινική δίωξη που ασκήθηκε στην Ελλάδα αφορά τα αδικήματα του ξεπλύματος βρόμικου χρήματος, της απιστίας, της ηθικής αυτουργίας σε αυτήν και της συνέργειας, την περίοδο 2015-2016. Η υπόθεση αφορά τη χορήγηση δανείων χωρίς -κατά την κατηγορία- τις απαραίτητες εξασφαλίσεις για τα συμφέροντα της τράπεζας, αλλά και τη διαρροή κεφαλαίων στο εξωτερικό την περίοδο κατά την οποία ίσχυαν μέτρα capital controls στη χώρα. Τα ποσά των επισφαλών, κατά την κατηγορία, δανείων αγγίζουν τα 400 εκατ. ευρώ, ενώ τα κεφάλαια που φέρεται να διέρρευσαν στο εξωτερικό ανέρχονται σε περίπου 127 εκατ. ευρώ. Το τελευταίο αδίκημα διαπράχθηκε με τη χρήση κυπριακών εταιρειών.

Στο πόρισμα της Τράπεζας της Ελλάδος δεν υπάρχουν ονόματα εμπλεκομένων, αν και γίνεται αναφορά στην ανώτατη διοίκηση (την επίμαχη περίοδο ισχυρό πρόσωπο της Πειραιώς ήταν ο Μιχάλης Σάλλας), ενώ επαναλαμβάνεται μονότονα το επίθετο Λογοθέτη, είτε ως Οικογένεια Λογοθέτη, είτε ως Όμιλος Λογοθέτη. Η εφοπλιστική οικογένεια φαίνεται να έχει μια ιδιαίτερα στενή σχέση με την Τράπεζα Πειραιώς.

Οι περιορισμοί

Η έκθεση των επιθεωρητών της Τράπεζας της Ελλάδος διαπιστώνει παραβίαση των capital controls μέσω συναλλαγών με κυπριακές εταιρείες, οι οποίες σχετίζονται με τον κ. Λογοθέτη.

Συνολικά το διάστημα 23.3.2016-14.6.2016 εκδόθηκαν 23 εμβάσματα εξωτερικού συνολικού ποσού 127,340 εκατ. ευρώ προς την Τράπεζα Κύπρου (22) και τη Eurobank Κύπρου (1) με εντολείς και δικαιούχους κυπριακές εταιρείες. Να σημειωθεί ότι οι λήπτριες τράπεζες δεν έχουν υποχρέωση να ελέγχουν αν παραβιάζονται τα capital controls.

«Τα εν λόγω κεφάλαια αντλήθηκαν ευθέως ή εμμέσως από δάνεια που παρείχε η Τράπεζα (Πειραιώς) σε εταιρείες ΑΠΕ, ενώ μεσολάβησε η προαναφερόμενη άντληση διαθεσίμων από τον εσωτερικό λογαριασμό της τράπεζας, που επίσης καλύφθηκε από δανειακά κεφάλαια», τονίζεται στην έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος.

Κατ’ αρχάς η έκθεση διαπιστώνει αντικανονική παροχή πιστώσεων σε εταιρείες ΑΠΕ. Σύμφωνα με το πόρισμα, η τράπεζα από τις αρχές του 2016 ξεκίνησε πιστοδοτική συνεργασία με σειρά νεοσύστατων εταιρειών, κυρίως κυπριακών, την οποία διεύρυνε σημαντικά (παρεσχημένα όρια 715 εκατ. ευρώ / 08.05.2017). Οι συγκεκριμένες συνεργασίες, γράφει το πόρισμα, αναπτύχθηκαν χωρίς η Τράπεζα Πειραιώς να έχει πάντα επαρκή γνώση της μετοχικής σύνθεσης και του ελέγχου των αντισυμβαλλόμενων εταιρειών και χωρίς να έχει προβεί, για λόγους αξιολόγησης του πιστωτικού κινδύνου, στη διαμόρφωση του οικονομικού / συναλλακτικού προφίλ τους.

Ακολούθως διαπιστώνεται αντικανονική διάθεση κεφαλαίων της τράπεζας και μεταφορά κεφαλαίων στο εξωτερικό, κατά παράβαση της νομοθεσίας περί capital controls.

Ειδικότερα, οι εταιρείες Euroenergy, Global Resources και Greenworld Capital, συμφερόντων της οικογένειας Λογοθέτη, έλαβαν δάνεια ύψους 700 εκατ. ευρώ από την Πειραιώς, από τα οποία χρησιμοποίησαν τα 510 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με το πόρισμα της Τράπεζας της Ελλάδος, αλλά και το πόρισμα της Αρχής για το Ξέπλυμα που ακολούθησε, ο Όμιλος Λογοθέτη έλαβε από την Τράπεζα Πειραιώς τα δάνεια αυτά για τη χρηματοδότηση αγορών και επενδύσεων σε αιολικά πάρκα, με παράτυπο τρόπο, με υπερτιμολογήσεις εταιρειών, χωρίς εξασφαλίσεις, ενώ παρακάμφθηκαν ακόμη και τα capital controls.

Ένα ενδεικτικό παράδειγμα είναι το εξής: Η RB Renewal Energy Limited του Ομίλου Λογοθέτη απέκτησε τον Οκτώβριο του 2016 την εταιρεία Aimeus, η οποία είχε άδειες για αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα. Για τη συναλλαγή αυτή η RB Renewal Energy Limited έλαβε δάνειο ύψους 45 εκατ. ευρώ από την Τρ. Πειραιώς, βάζοντας ως ενέχυρο τις εν λόγω άδειες που είχε τιμολογήσει σε 52,8 εκατ. ευρώ. Ωστόσο, από τον έλεγχο της Τράπεζας της Ελλάδος, που επιβεβαιώθηκε από την Αρχή για το Ξέπλυμα, αποδείχθηκε πως μεταξύ 5 Οκτωβρίου 2016 και 10 Οκτωβρίου 2016 και μέσα από διαρκείς μεταβιβάσεις μεταξύ εταιρειών άδειες για αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα που είχαν αρχική αξία 100.000 ευρώ τελικά πωλήθηκαν στον τελευταίο αγοραστή για 52,8 εκατ. ευρώ! Έτσι, δικαιολογήθηκε και η χορήγηση του δανείου. Σύμφωνα με εκτιμήσεις των εποπτικών αρχών, η πλευρά Λογοθέτη κέρδισε 65 εκατ. ευρώ. Κατά την Τράπεζα της Ελλάδος, η χορήγηση δανείων με έγκριση πιστωτικών ορίων χωρίς τις δέουσες πιστοδοτικές διασφαλίσεις δημιούργησε τον κίνδυνο απώλειας αντίστοιχης περιουσίας της Τράπεζας Πειραιώς.

Αλλά τα κακώς κείμενα δεν εξαντλήθηκαν εκεί. Είναι ενδεικτικό πως μεταξύ 23/3/2016-31/3/2016 η Τράπεζα Πειραιώς χρησιμοποίησε αντικανονικά τον Λογαριασμό Γενικής Λογιστικής (έναν κεντρικό δηλαδή λογαριασμό της τράπεζας, ο οποίος χρησιμοποιείται για τις ανάγκες της ίδιας της τράπεζας, τη μισθοδοσία κ.λπ.), και έστειλε μέσω πολλαπλών εμβασμάτων αθροιστικά ένα ποσό περίπου 55,9 εκατ. ευρώ σε κυπριακές εταιρείες, που σχετίζονταν άμεσα ή έμμεσα με την οικογένεια Λογοθέτη και είχαν ως διαχειριστή τον Φέλιξ Μπίτζιο, στέλεχος του Ομίλου Libra και στενά σχετιζόμενο με την οικογένεια Λογοθέτη.

Η πώληση των δανείων

Στις 19 Μαΐου του 2014 η εκτελεστική επιτροπή της Τράπεζας Πειραιώς με τη συμμετοχή και πέντε μελών του διοικητικού συμβουλίου συζήτησε, μεταξύ άλλων, τη διάθεση στοιχείων του ενεργητικού της. Ανάμεσά τους δάνεια της απορροφηθείσας πρώην Λαϊκής Τράπεζας. Αποφασίστηκε η πώληση ενός τεράστιου χαρτοφυλακίου δανείων στην εταιρεία Baywest Business Limited, με έδρα τις Βρετανικές Παρθένους Νήσους, η οποία είχε μοναδικό μέτοχο τον Μιχάλη Λογοθέτη.

Η πώληση του χαρτοφυλακίου δανείου αποφασίστηκε να γίνει μέσω μιας εξειδικευμένης εταιρείας χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών και για τον λόγο αυτό η εκτελεστική επιτροπή της Τράπεζας Πειραιώς επέλεξε ως μεσίτη των δανείων τον Όμιλο LXM, αν και δεν είχε προϋπηρεσία σε αυτές τις συναλλαγές. Ωστόσο, ο Όμιλος LXM ανήκει επίσης στον Όμιλο Libra της οικογένειας Λογοθέτη. Μεταξύ 23 Μαΐου 2014 και 26 Οκτωβρίου 2015 υπογράφτηκαν 15 συμφωνίες πώλησης δανείων μεταξύ της Τράπεζας Πειραιώς και της Baywest. Μέσω αυτών των συναλλαγών η Baywest Business Limited απέκτησε 85 δάνεια, ονομαστικής αξίας 1,04 δισ. ευρώ (προ προβλέψεων) ή 630 εκατ. ευρώ μετά τις προβλέψεις, στην τιμή των 320 εκατ. ευρώ. Το πόρισμα της Τράπεζας της Ελλάδος υποστηρίζει πως αυτή η τιμή ήταν πολύ χαμηλότερη της πραγματικής αξίας των δανείων. Δηλαδή ότι πουλήθηκαν φθηνά.

Ο έλεγχος της Τράπεζας της Ελλάδος έδειξε ότι η Τράπεζα Πειραιώς δεν αξιολόγησε την ικανότητα της Baywest να εκπληρώσει τις συμβατικές της υποχρεώσεις. Είναι ενδεικτικό πως δεν είχαν εξασφαλιστεί συμβατικά κυρώσεις σε περίπτωση που η Baywest δεν κατέβαλλε μέσα στον συμβατικό χρόνο το αντίτιμο στην τράπεζα -όπως και συνέβη-, ενώ είχε προβλεφθεί πως σε περίπτωση εμπρόθεσμης υπαναχώρησης από την πώληση κάποιου δανείου η Baywest είχε το δικαίωμα μείωσης κατά 5% του καταβλητέου ποσού για τα υπόλοιπα δάνεια που υπάγονταν στην ίδια σύμβαση!

Ο έλεγχος της Τράπεζας της Ελλάδος έδειξε ακόμη ότι η Τράπεζα Πειραιώς είχε μέχρι το τέλος του 2016 εγγράψει πρόσθετες προβλέψεις ύψους 310 εκατ. ευρώ από την πώληση των 85 δανείων, λόγω της ζημιάς που υπέστη από τη διαφορά μεταξύ της αξίας των δανείων που πώλησε και της τιμής που τα διέθεσε στην Baywest. Ωστόσο, αν και μέχρι το τέλος του 2016 η Baywest είχε καταβάλει μόνο τα 94,3 εκατ. ευρώ από τα 320 εκατ. ευρώ που έπρεπε να πληρώσει και είχε σταματήσει να εξυπηρετεί το δάνειό της, αγνοώντας έτσι τη συμφωνία, η εκτελεστική επιτροπή του Ομίλου της Τράπεζας Πειραιώς δεν έκανε τίποτα γι 'αυτό.

Αυτή η ανείσπρακτη απαίτηση έτυχε της προσοχής των ορκωτών ελεγκτών που έκαναν τη σχετική παρατήρηση στις οικονομικές καταστάσεις της Πειραιώς, με αποτέλεσμα η Τράπεζα της Ελλάδος να αναγκαστεί να ξεκινήσει την έρευνα και να καταρτίσει το σχετικό πόρισμα. Έως τότε όλα είχαν περάσει κάτω από το ραντάρ των εποπτικών αρχών.

Έντονη αντίδραση από τους εμπλεκομένους

Η είδηση της άσκησης ποινικής δίωξης σε στελέχη (πρώην και νυν) της Τράπεζας Πειραιώς προκάλεσε την έντονη αντίδραση των εμπλεκομένων, με τους πληρεξούσιους δικηγόρους να τη θεωρούν άκυρη.

«Η δίωξη αυτή είναι απολύτως παράνομη. Η προκαταρκτική εξέταση που προηγήθηκε, χωρίς να ολοκληρωθεί νομότυπα, παραβίασε όλα τα θεμελιώδη δικαιώματα των εμπλεκομένων», αναφέρει κοινή δήλωση των δικηγόρων.

«Αιφνιδιάστηκαν (σ.σ. οι πελάτες τους) με την παράνομη και καταχρηστική άσκηση ποινικής δίωξης διότι δεν μπόρεσαν να ακουστούν για την υπόθεσή τους, όπως επιβάλλεται από τις σχετικές διατάξεις τόσο του κοινοτικού όσο και του εσωτερικού δικαίου. Κατά συνέπεια η προκαταρκτική εξέταση, όπως και η ποινική δίωξη που ακολούθησε, είναι απολύτως άκυρη. Η ακυρότητα αυτή θα ζητήσουμε άμεσα να κηρυχθεί αρμοδίως. Είναι αυτονόητο ότι θα ζητήσουμε επίσης άμεσα από τον κ. εισαγγελέα του Αρείου Πάγου την πειθαρχική διερεύνηση της υποθέσεως, στον βαθμό που τέτοιες συμπεριφορές εκ μέρους εισαγγελικών λειτουργών υπονομεύουν σοβαρά τη λειτουργία του κράτους δικαίου».

Η Εισαγγελία Διαφθοράς διευκρίνισε ότι: «Η ποινική δίωξη στην εν λόγω υπόθεση ασκήθηκε από την Εισαγγελία Διαφθοράς, η οποία σύμφωνα με τη ρύθμιση είναι η αποκλειστικώς αρμόδια για τον χειρισμό της. Η κλήση σε εξηγήσεις των καθ’ ων η προκαταρκτική εξέταση έλαβε χώρα σε χρόνο που η Εισαγγελία Διαφθοράς επίσης είχε αποκλειστική αρμοδιότητα και χορηγήθηκε η αιτηθείσα προθεσμία. Ως εκ τούτου δεν τίθεται κανένα ζήτημα καταχρηστικότητας της δίωξης».



Διευκρίνηση:

Η παρούσα ανάρτηση έχει ανανεωθεί στις 6/9/2019, καθώς εκ παραδρομής γράφτηκε ότι στο πόρισμα της Τράπεζας της Ελλάδας για την Τράπεζα Πειραιώς «επαναλαμβάνεται μονότονα το όνομα του Μιχάλη Λογοθέτη, ο οποίος είναι ο πατέρας του εφοπλιστή Γιώργου Λογοθέτη».

Για την ακρίβεια επαναλαμβάνεται, 44 φορές, το επίθετο Λογοθέτη, είτε ως Όμιλος Λογοθέτη, είτε ως Οικογένεια Λογοθέτη.

Ειδικότερα, η φράση: "Στο πόρισμα της Τράπεζας της Ελλάδος δεν υπάρχουν ονόματα εμπλεκομένων, αν και γίνεται αναφορά στην ανώτατη διοίκηση (την επίμαχη περίοδο ισχυρό πρόσωπο της Πειραιώς ήταν ο Μιχάλης Σάλλας), ενώ επαναλαμβάνεται μονότονα το όνομα του Μιχάλη Λογοθέτη, ο οποίος είναι ο πατέρας του εφοπλιστή Γιώργου Λογοθέτη".

έχει αντικατασταθεί ως εξής:

Στο πόρισμα της Τράπεζας της Ελλάδος δεν υπάρχουν ονόματα εμπλεκομένων, αν και γίνεται αναφορά στην ανώτατη διοίκηση (την επίμαχη περίοδο ισχυρό πρόσωπο της Πειραιώς ήταν ο Μιχάλης Σάλλας), ενώ επαναλαμβάνεται μονότονα το επίθετο Λογοθέτη, είτε ως Οικογένεια Λογοθέτη, είτε ως Όμιλος Λογοθέτη.