Στα «παπούτσια» του νέου ΥΠΟΙΚ

Κάπου στα μέσα του φθινοπώρου το Υπουργείο Οικονομικών αλλάζει χέρια, με τον Χάρη Γεωργιάδη να αποχωρεί μετά από σχεδόν εφτά χρόνια στο πόστο. Ο χειμώνας αναμένεται δύσκολος για τον επόμενο υπουργό Οικονομικών, καθώς την ίδια περίοδο το Ηνωμένο Βασίλειο αποχωρεί από την ΕΕ, όπως όλα δείχνουν χωρίς συμφωνία, ενώ η ατμομηχανή της ευρωζώνης, η γερμανική οικονομία δηλαδή, θα μπαίνει και επίσημα σε ύφεση.

Αν και έχουν κυκλοφορήσει αρκετά ονόματα για τη θέση του υπουργού Οικονομικών η αλήθεια είναι πως, όποιος και να είναι αυτός, αναλαμβάνει σε συνθήκες που θα μπορούσαν να προκαλέσουν αποσταθεροποίηση της κυπριακής οικονομίας. Ναι, μπορεί ο Χάρης Γεωργιάδης να του αφήνει ένα κομπόδεμα ασφαλείας πέραν του ενός δισεκατομμυρίου, τους οικονομικούς δείκτες να επανακάμπτουν και τη χώρα σε επενδυτική βαθμίδα, αλλά αυτά δεν θα του είναι αρκετά.

Οι μεταρρυθμίσεις
Σύντομα, θα ανακαλύψει πως οι μεταρρυθμίσεις που επέτρεψαν στην οικονομία να συνέλθει από το σοκ του 2013, τις επέβαλε το μνημόνιο και πως ο ίδιος δεν θα μπορεί να επιβάλει τίποτα. Θα ανακαλύψει πως δεν έχει δημιουργηθεί η δομή, ούτε έχουν τεθεί ουσιαστικές βάσεις ενός μηχανισμού που θα προλάβει την επόμενη χρεωκοπία. Ο επόμενος υπουργός Οικονομικών θα είναι όσο μόνος ήταν και οι υπουργοί της κυβέρνησης Χριστόφια, με εξίσου εχθρικό Κοινοβούλιο και εξίσου απαιτητικά κοινωνικά και επαγγελματικά σύνολα. Τα χρήματα που διεκδικούν οι υπάλληλοι του δημοσίου και οι πειραματισμοί της Βουλής με τη νομοθεσία των εκποιήσεων είναι ενδεικτικά για το τι να αναμένει.

Τουλάχιστον όμως, ο νέος ΥΠΟΙΚ θα είναι πιο υποψιασμένος από τους προκατόχους του για το πόσο άσχημα μπορούν να πάνε τα πράγματα. Το ίδιο ισχύει και για τις αγορές. Η χώρα βρίσκεται οριακά σε επενδυτική βαθμίδα και πολύ εύκολα μπορεί να επιστρέψει σε κατηγορία «σκουπίδι». Μάλιστα μπορούμε να φτάσουμε εκεί και χωρίς τη βοήθεια του Brexit ή των εμπορικών πολέμων και της διαφαινόμενης ύφεσης της οικονομίας σε Ευρώπη και Αμερική. Απλά ξύνοντας παλιές «πληγές» στα δημοσιονομικά του κράτους και των τραπεζών. Προσθέτοντας και μπόλικο λαϊκισμό μπορούμε να μολύνουμε όλη την οικονομία.

Μπορεί στα σενάρια των τεχνοκρατών η κυπριακή οικονομία να αντέχει και σε δυσμενή σενάρια, αλλά η αυτοχειρία δεν περιλαμβάνεται σε κανένα από αυτά!

Θα μπορέσει, ο νέος υπουργός, να μεταδώσει στο πολιτικοοικονομικό σύνολο το πόσο επικίνδυνη είναι η απραξία; Ουσιαστικά στη χώρα δεν έγινε καμία μεταρρύθμιση μετά το τέλος του μνημονίου, τον Μάρτη του 2016. Αυτά θα τα βρει μπροστά του ο επόμενος υπουργός. Όπως και μια καλομαθημένη οικονομική και πολιτική ελίτ που πέρασε αλώβητη από το μνημόνιο. Αν και το μνημόνιο προνοούσε τη μεταρρύθμισή της. Ας ελπίσουμε ο νέος ΥΠΟΙΚ να είναι τουλάχιστον αρκετά προνοητικός ώστε να μην καταφύγει στην τακτική «με το πιστόλι στο κρόταφο», καθώς πέρα από επικίνδυνη και ακριβή, δεν θα πάρει τον ίδιο μακριά.

Σχέδιο
Αν ο Χάρης Γεωργιάδης θέλει πραγματικά να βοηθήσει τον διάδοχό του, θα πρέπει να ζητήσει από τεχνοκράτες του υπουργείου και εξωτερικούς συμβούλους να προετοιμάσουν σχέδιο αντίδρασης που θα προνοεί στοχευμένες δαπάνες σε παραγωγικούς τομείς, αλλά και σε τομείς κοινωνικής συνοχής. Θα πρέπει από τώρα το κράτος να ετοιμάσει σχέδιο επενδύσεων αλλά και χρηματοδότησης αυτών των εξόδων είτε από εξοικονομήσεις είτε από φόρους ή ακόμη και πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων. Αν αφεθεί μέχρι την ύστατη ώρα, αυτό πολύ απλά θα διοχετευτεί σε αυτούς που έχουν καλύτερη πρόσβαση στο κράτος ή/και τα χρήματα αυτά θα αποδειχθούν πολύ λίγα για να κάνουν τη διαφορά. Θα έχει τελειώσει τον επόμενο υπουργό, και αυτός δεν θα μπορεί ούτε καν να του επιρρίψει πολιτικές ευθύνες.

Με άλλα λόγια θα πρέπει να κάνουμε τώρα ό,τι κάνει και ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Όλαφ Σολτς, που πριν λίγες μέρες άφησε να εννοηθεί πως προσανατολίζονται σε δαπάνες 50 δισ. ευρώ για να αποφύγει τα χειρότερα στην οικονομία. Αυτό, μετά από την προειδοποίηση του προέδρου της ΕΚΤ, Μάριου Ντράγκι, πως από μόνη της η ΕΚΤ με τις νομισματικές της πολιτικές δεν θα μπορέσει να σώσει την παρτίδα της ανάπτυξης.
Αυτά βέβαια στη Γερμανία, που δανείζεται με μηδενικό επιτόκιο από τις αγορές για ομόλογα διάρκειας 30 χρόνων, και που κανένας οίκος αξιολόγησης δεν έχει υπαινιχθεί πως ενδέχεται να υποβαθμίσει το αξιόχρεό της. Με άλλα λόγια, το πρόβλημα του επόμενου υπουργού Οικονομικών είναι πως εδώ είναι Κύπρος… και όχι Γερμανία.