Κωνσταντίνος Λοϊζίδης: Οι συγχωνεύσεις είναι αναπόφευκτες

Το φιλόδοξο πλάνο ανάπτυξης της AstroBank ξεδιπλώνει στον "Π" ο πρόεδρος της Εκτελεστικής Επιτροπής και διευθύνων σύμβουλός της Κωνσταντίνος Λοϊζίδης. Η τράπεζα έχει θέσει ως στόχο την πλήρη ψηφιακή της μετάβαση -στρέφοντας το βλέμμα και προς την ελληνική αγορά-, την επιτάχυνση της χορήγησης νέου δανεισμού προς την οικονομία, την είσοδο στην αγορά των εταιρικών ομολόγων, ενώ θα επιδιωχθεί και η είσοδος της τράπεζας στο ΧΑΚ. Σχολιάζοντας τις ευρύτερες εξελίξεις στον τραπεζικό κλάδο, θεωρεί αναπόφευκτη την περαιτέρω συγκέντρωση, ενώ προβλέπει -και λόγω των οδηγιών της Κεντρικής Τράπεζας- ραγδαία υποχώρηση του ποσοστού των μη εξυπηρετούμενων δανείων στους ισολογισμούς των τραπεζών.

Το facebook ανακοίνωσε την είσοδό του στην αγορά των κρυπτονομισμάτων και των ψηφιακών υπηρεσιών πληρωμών (digital wallet), χρησιμοποιώντας και τις διάφορες πλατφόρμες επικοινωνίας που διαθέτει. Μια παραδοσιακή τράπεζα, μικρής χώρας όπως η Κύπρος, πώς μπορεί να ανταγωνιστεί τους γίγαντες του διαδικτύου;

Το θέμα αυτό αποτελεί μέρος των στρατηγικών προκλήσεων που αντιμετωπίζει σήμερα ο τραπεζικός τομέας. Η άνοδος της χρηματοοικονομικής τεχνολογίας και οι διάφορες υπηρεσίες που διαθέτουν στην αγορά εταιρείες τεχνολογίας, όπως η Google, η Apple, η Alibaba, προσπαθούν να κερδίσουν κομμάτι των τραπεζικών εργασιών και ειδικά των καθημερινών πληρωμών. Μια δεύτερη στρατηγική πρόκληση στον ευρύτερο τομέα της λιανικής τραπεζικής αποτελούν και οι διάφορες ψηφιακές τράπεζες (N26, Revolut κ.λπ.). Οι τελευταίες, σε διάστημα δύο ετών, έχουν καταφέρει να κερδίσουν 4 εκατομμύρια πελάτες και 2 δισ. ευρώ καταθέσεις η κάθε μία, προσφέροντας ένα απλό, φθηνό και εύκολο στη χρήση προϊόν διενέργειας πληρωμών. Τέλος, ο παραδοσιακός τραπεζικός τομέας καλείται να αντιμετωπίσει και μια τρίτη στρατηγική πρόκληση εδώ και χρόνια, τη στροφή των μεγάλων εταιρειών στην έκδοση εταιρικών ομολόγων για τη χρηματοδότηση των δραστηριοτήτων τους. Δεν δανείζονται από τις τράπεζες, αλλά απευθείας από τις αγορές κεφαλαίων. Βλέπουμε δηλαδή έναν ανταγωνισμό σε όλους τους τομείς δραστηριοποίησης των τραπεζών. Τι μπορεί να κάνει μια τράπεζα; Πρέπει να χρησιμοποιήσει το βασικό της πλεονέκτημα, ότι έχει ήδη τους πελάτες. Όλοι οι υπόλοιποι προσπαθούν να βρουν πελάτες. Οι τράπεζες πρέπει να ξυπνήσουν και να δουν πώς δεν θα επιτρέψουν σε αυτόν τον ανταγωνισμό να τους αποσπάσει τους πελάτες. Υπό αυτό το πρίσμα, η ψηφιακή στρατηγική κάθε τράπεζας είναι εξαιρετικά σημαντική. Αυτό προσπαθούμε να κάνουμε και εδώ στην AstroBank. Έχουμε θέσει τον φιλόδοξο στόχο μέχρι το 2020 το 90% όλων των συναλλαγών με τους πελάτες μας να διεκπεραιώνεται ψηφιακά και να έχουμε αυξήσει κατά τουλάχιστον 50% τον αριθμό των πράξεων που εκτελούν οι πελάτες μας. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος από το χτίσιμο μιας υγιούς και ισχυρής σχέσης με τους πελάτες.



Πέραν του ψηφιακού ανταγωνισμού, ο κυπριακός τραπεζικός τομέας αντιμετωπίζει τρεις πρόσθετες προκλήσεις. Το υψηλό απόθεμα μη εξυπηρετούμενων δανείων, ο υπερδανεισμένος ιδιωτικός τομέας και ο μεγάλος αριθμός τραπεζικών ιδρυμάτων διαμορφώνουν ένα ακόμη πιο δύσκολο περιβάλλον.

Ας τα πάρουμε ένα προς ένα. Κατ' αρχήν, πράγματι στην Κύπρο δραστηριοποιείται ένας μεγάλος αριθμός τραπεζικών ιδρυμάτων. Και η κυβέρνηση και η Κεντρική Τράπεζα ενθαρρύνουν την περαιτέρω συγκέντρωση της αγοράς για να έχουμε έναν μικρότερο αριθμό τραπεζών. Επιπλέον, οι ανάγκες κανονιστικής συμμόρφωσης είναι τόσο απαιτητικές για την προστασία και των τραπεζών και του κοινού, που μια μικρή τράπεζα επωμίζεται ένα μεγάλο κόστος συμμόρφωσης. Είναι λοιπόν λογικό να συγχωνευτούν τράπεζες και να μείνει ένας μικρότερος αριθμός. Όσον αφορά τα ΜΕΔ, όλες οι τράπεζες έχουν λάβει οδηγίες από την Κεντρική Τράπεζα για τη σημαντική μείωσή τους με διάφορους τρόπους. Έγινε μια πολύ καλή δουλειά και η Κεντρική Τράπεζα έχει βοηθήσει στο να υλοποιηθούν μεγάλες πράξεις στην Τράπεζα Κύπρου και με τον Συνεργατισμό, έτσι ώστε ένα μεγάλο κομμάτι, περίπου 10 δισ. ευρώ από προβληματικά δάνεια να φύγουν από το τραπεζικό σύστημα. Υπάρχει πίεση από την Κεντρική -και ορθά- για να μειωθούν σημαντικά τα ΜΕΔ στους ισολογισμούς των τραπεζών και εκτιμώ ότι θα δούμε μια ραγδαία υποχώρησή τους. Σε ό,τι αφορά τον υπερδανεισμό του ιδιωτικού τομέα, η τάση που υπάρχει τώρα για βελτίωση των τιμών της ακίνητης περιουσίας βοηθά πάρα πολύ τα νοικοκυριά να μειώσουν τον δανεισμό τους.



Σε ό,τι αφορά τα κόκκινα δάνεια θεωρείτε ρεαλιστικό τον στόχο που έθεσε ο υπουργός Οικονομικών για περιορισμό τους σε μονοψήφιο αριθμό σε έναν ορίζοντα 12 μηνών;

Εκτιμώ ότι είναι δύσκολο, αλλά όλοι προσπαθούμε να καταλήξουμε με τον έναν ή τον άλλον τρόπο εκεί. Στην επίτευξη αυτού του στόχου συμβάλει και η ανάληψη της διαχείρισης των ΜΕΔ από εξειδικευμένες εταιρείες διαχείρισης προβληματικών δανείων.



Εσείς, ως τράπεζα, πώς διαχειρίζεστε τα ΜΕΔ;

Έχουμε δημιουργήσει ένα νέο σχήμα στο οποίο θα μεταφερθούν μη εξυπηρετούμενα δάνεια ύψους περίπου 500 εκατ. ευρώ. Θα τα διαχειριστούμε εσωτερικά, αλλά έχουμε εισπράξει ενδιαφέρον από τρίτες εταιρείες τόσο για να συνεργαστούν μαζί μας όσο και να επενδύσουν στη νέα οντότητα με κεφάλαια. Για το 2019 έχουμε θέσει φιλόδοξους στόχους και εκτιμώ ότι θα πετύχουμε μια σημαντική μείωση στο επίπεδο των ΜΕΔ, αλλά και μια σημαντική αντιστροφή των προβλέψεων. Είμαστε αισιόδοξοι ότι θα πετύχουμε τους στόχους μας, αυτό προκύπτει και από τη μέχρι σήμερα υλοποίηση του σχεδιασμού μας.



Από την επικοινωνία της τράπεζας βλέπουμε ότι στοχεύετε στη χορήγηση καταναλωτικών δανείων με χαμηλή δόση -και άρα εύκολα επαληθεύεται η ικανότητα αποπληρωμής- και σε μια επιθετική προσέγγιση στη στεγαστική πίστη. Ανταποκρίνεται η αγορά;

Έχουμε μια μεγάλη ροή πολλών και καλών δανείων. Στα καταναλωτικά δάνεια, τα fast cash, είμαστε από τους πιο γρήγορους στην απάντηση για την έγκριση του δανείου. Σε δύο ημέρες ο πελάτης έχει απάντηση. Καλή πορεία έχει και το στεγαστικό δάνειο, ενώ ετοιμάζουμε και νέα προϊόντα τα οποία εκτιμώ ότι θα τα υποδεχτεί θετικά η αγορά.



Πώς θα καλύψετε το εταιρικό κομμάτι;

Δημιουργούμε ένα νέο τμήμα ειδικά για μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Θα προσφέρουμε τυποποιημένα προϊόντα ώστε να είναι εύκολες οι λύσεις και εύκολες και γρήγορες οι απαντήσεις. Σε ό,τι αφορά τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις, προχωρούμε καλά με δανεισμό και στο εξωτερικό μέσω κοινοπρακτικών δανείων, ενώ θα μπούμε και στην αγορά της έκδοσης εταιρικών ομολόγων, προσφέροντας μια νέα δυνατότητα χρηματοδότησης στο κυπριακό επιχειρείν.



Οι συγχωνεύσεις

Να γυρίσουμε στο μέτωπο της συγκέντρωσης. Έχετε ήδη προχωρήσει σε μια συγχώνευση με τη USB Bank. Είναι γνωστό, δημοσιογραφικά, ότι θέλετε να αποκτήσετε την Εθνική Τράπεζα Κύπρου. Υπάρχει κάτι ανακοινώσιμο;

Όχι, δεν υπάρχει κάτι ανακοινώσιμο.



Βλέποντας την αγορά, υπάρχουν περιθώρια συγχωνεύσεων;

Βεβαίως. Μια αγορά 800.000 κατοίκων και 3 εκατομμυρίων τουριστών δεν χρειάζεται δέκα τράπεζες. Είναι μη ρεαλιστικό. Η Ελλάδα των δέκα εκατομμυρίων έχει τέσσερις μεγάλες τράπεζες, μια μικρότερη, κάποιες συνεταιριστικές και νέοι παίκτες με δυσκολία προσπαθούν να εισέλθουν στην αγορά. Εκτιμώ ότι ένας αριθμός πιο μικρών τραπεζών αναγκαστικά θα αναζητήσει λύσεις που θα περιλαμβάνουν και τη συγχώνευσή τους με άλλες τράπεζες. Οι συγχωνεύσεις είναι αναπόφευκτες και για τις μικρές και για τις μεγάλες τράπεζες.



Πού θέλετε να δείτε την AstroBank σε πέντε χρόνια από τώρα;

Θα θέλαμε να είναι μια τράπεζα που να έχει απόδοση κεφαλαίων της τάξης του 15%, απόδοση περιουσιακών στοιχείων στο 1,5%, να έχουμε το καλύτερο ψηφιακό πακέτο στην Κύπρο - αν όχι και στην Ελλάδα ως Remote Bank. Αλλάζουμε το internet banking, θα έχουμε μια δυνατή υποδομή έως το καλοκαίρι του 2020 που θα προσφέρει υπηρεσίες και σε πελάτες εκτός Κύπρου. Θέλουμε μια σταθερή μερισματική πολιτική για τους επενδυτές μας και να είμαστε εισηγμένοι στο Χρηματιστήριο της Κύπρου. Θέλουμε να έχουμε μια αναγνώριση στην Κύπρο για την κοινωνική μας συνεισφορά. Θέλουμε να είμαστε κερδοφόροι και καινοτόμοι στα προϊόντα μας. Σκόπιμα δεν έκανα αναφορά στο μέγεθος, γιατί δεν μας ενδιαφέρει αυτή η παράμετρος.

Συμβουλές προς δανειολήπτες

Ένα από τα παράδοξα της συγκυρίας είναι ότι ενώ έχουμε έναν υπερδανεισμένο ιδιωτικό τομέα, με υψηλά επίπεδα αθετήσεων, την ίδια ώρα τα στοιχεία δείχνουν μια "δίψα" για δανεισμό. Οι τράπεζες όμως είναι διστακτικές, τουλάχιστον αυτό λένε οι εκπρόσωποι των επιχειρήσεων. Αν σας ζητούσα να συμβουλεύσετε έναν υποψήφιο δανειολήπτη, τι θα του λέγατε να προσέξει ώστε να εγκριθεί το αίτημά του;

Κατ' αρχήν ως AstroBank, έχουμε θέσει ως στόχο να προχωρήσουμε φέτος σε νέες χορηγήσεις ύψους 300 εκατ. ευρώ, από 153 εκατ. ευρώ πέρσι. Στόχος που μπορεί να επιτευχθεί, καθώς οι νέες χορηγήσεις το πρώτο εξάμηνο θα πλησιάσουν τα 150 εκατ. ευρώ, ενώ θέλουμε πέραν των 100 εκατ. ευρώ να δοθούν στο εξωτερικό (και με κοινοπρακτικά δάνεια και σε επιλεγμένους πελάτες). Τώρα, πώς θα δοθούν αυτά τα δάνεια; Οι τράπεζες δεν κάνουν τις δύσκολες, αλλά ακολουθούν κανονισμούς για την έγκριση ενός δανείου. Ο υποψήφιος δανειολήπτης θα πρέπει να δείξει ότι τα εισοδήματά του, αν είναι φυσικό πρόσωπο ή οι ταμειακές του ροές, αν είναι επιχείρηση, επαρκούν για την πληρωμή των δόσεων. Η εξασφάλιση δεν αποτελεί το κυρίαρχο στοιχείο και δεν πρέπει να αποτελεί ειδικά για τις επιχειρήσεις. Ένα αξιόπιστο επιχειρησιακό σχέδιο και μια τεκμηριωμένη κατάσταση ταμειακών ροών που να δείχνουν ικανότητα αποπληρωμής του δανείου αποτελούν ισχυρά κριτήρια για την έγκριση ενός επιχειρηματικού δανείου. Με αυτόν τον τρόπο δούλεψα και κατά την απασχόλησή μου σε τράπεζα του εξωτερικού, όπου διετέλεσα διευθύνων σύμβουλος. Στηριζόμασταν στις ταμειακές ροές και όχι στις υποθήκες. Όταν ήρθα στην Κύπρο το 1997 με έκπληξη παρατήρησα ότι οι τράπεζες λειτουργούσαν πολύ διαφορετικά, με τον δανεισμό να στηρίζεται στην αξία του ακινήτου και μάλιστα δανεισμός μη εξυπηρετούμενος, να μην χαρακτηρίζεται ΜΕΔ αν η αξία του ακινήτου κάλυπτε το υπόλοιπο και έτσι η ζωή περνούσε ωραία... Αλλά αυτό φυσικά δεν μπορούσε να διαρκέσει για πάντα, όπως και έγινε δυστυχώς. Στον βαθμό τώρα που μια επιχείρηση έχει συνηθίσει στο λεγόμενο "name lending", δηλαδή επειδή ένας επιχειρηματίας είναι γνωστός θεωρεί ότι δεν χρειάζεται να δώσει όλη την πληροφόρηση που απαιτείται, εκεί αναπόφευκτα δημιουργούνται καθυστερήσεις. Είναι απλό το τι ζητά μια τράπεζα.