Ο γρίφος του νέου διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας

Η αναζήτηση νέου κεντρικού τραπεζίτη αποτελεί σήμερα το πιο «καυτό» θέμα στους πολιτικούς και οικονομικούς κύκλους της Κύπρου. Η ώρα των αποφάσεων πλησιάζει και την ίδια ώρα εντείνεται η ονοματολογία. Να θυμίσουμε ότι ο Νίκος Αναστασιάδης ανακοίνωσε τον διορισμό της Χρυστάλλα Γιωρκάτζη στις 11 Μαρτίου του 2014 και η νυν διοικήτρια ανέλαβε καθήκοντα στις 11 Απριλίου, δηλαδή είχε στη διάθεσή της έναν μήνα για να ενημερωθεί από τον προκάτοχό της Πανίκο Δημητριάδη. Η ανακοίνωση του νέου διοικητή είναι μίια εκκρεμότητα που πρέπει να κλείσει σχετικά σύντομα.

Τις τελευταίες εβδομάδες έχουν γραφτεί στα μέσα μαζικής επικοινωνίας διάφορα ονόματα, τα οποία κατά διαστήματα δημοσίευσε και ο «Πολίτης» σε παραπολιτικές στήλες. Συγκεντρώνοντας όλες τις διάσπαρτες πληροφορίες, τα ονόματα που κυκλοφόρησαν είναι: Κωνσταντίνος Ηροδότου, εκτελεστικός σύμβουλος στην Κεντρική Τράπεζα (πρώην έφορος Αποκρατικοποιήσεων και έχει εργαστεί επί πολλά χρόνια στον τραπεζικό κλάδο στο Λονδίνο, στην UBS Investment Bank), Ανδρέας Περσιάνης, μη εκτελεστικό μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ΚΤΚ (με πολυετή εμπειρία στο εξωτερικό και στην Κύπρο στον επενδυτικό και χρηματοοικονομικό κλάδο), Τάκης Αράπογλου (πρώην πρόεδρος της Εθνικής Τράπεζας, ενώ διετέλεσε και ανεξάρτητο μη εκτελεστικό μέλος του δ.σ. της Τράπεζας Κύπρου), Μιχάλης Κολακίδης (πρώην διευθύνων σύμβουλος της Τράπεζας Πειραιώς) και Αιμίλιος Κυριάκου, Country Officer της Citi για Ελλάδα, Κύπρο & Μάλτα.

 Οι προδιαγραφές

«Ψάχνουν να βρουν προσωπικότητα από τράπεζα», τονίζουν στον «Π» τραπεζικές πηγές, οι οποίες βολιδοσκοπήθηκαν άτυπα για να καταθέσουν τις απόψεις τους για το πρόσωπο του νέου διοικητή. Το κριτήριο αυτό το πληρούν τα ονόματα που παραθέσαμε, αλλά αντιλαμβανόμαστε ότι ο άτυπος «κατάλογος» είναι μεγαλύτερος.

Η αναζήτηση γίνεται τόσο εντός της Κύπρου όσο και εκτός, ενώ δεν είναι μυστικό ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μιλά με αρκετά κόσμο προκειμένου να αποκτήσει μία σφαιρική άποψη.

Η αναγκαιότητα, πάντως, να υπάρξει μια τραπεζική επιλογή (και όχι ακαδημαϊκού ή πρόσωπο με έμμεση ενασχόληση με τα τραπεζικά) αναγνωρίζεται και από την κυβέρνηση. Ο νέος κεντρικός τραπεζίτης δεν θα προκύψει ως αποτέλεσμα κάποιας καραμπόλας στο πολιτικό παρασκήνιο.
Η περιγραφή της θέσης εργασίας καθορίζει και την κατεύθυνση στην οποία κινείται το Προεδρικό.
Ιδανικά αναζητείται ένα πρόσωπο με προδιαγραφές του Γιάννη Στουρνάρα, του νυν διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας, δηλαδή πρόσωπο που όχι μόνο έχει τα κατάλληλα ακαδημαϊκά προσόντα, αλλά να γνωρίζει εκ των έσω τη λειτουργία μιας τράπεζας (ο κ. Στουρνάρας διετέλεσε πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Εμπορικής Τράπεζας την περίοδο 2000 - 2004). Πρόσθετο προσόν, να διαθέτει πολιτικό αισθητήριο και να μπορεί να επηρεάζει την ευρωπαϊκή τραπεζική εποπτεία.

Με απλά λόγια, να μπορεί να σηκώνει το τηλέφωνο και να επιβάλλεται στους επικεφαλής των κυπριακών τραπεζών και να κινείται με τρόπο που δεν θα προκαλεί εντάσεις με το πολιτικό σύστημα.

Αν και η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου μετά την ένταξη της χώρας στην ευρωζώνη έχει μετατραπεί σε υποκατάστημα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, το πολιτικό προσωπικό της Κύπρου δεν έχει κατανοήσει τον ρόλο και τη θέση μιας κεντρικής τράπεζας στο σύγχρονο τραπεζικό περιβάλλον. Βασική αποστολή μιας κεντρικής τράπεζας είναι η διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και όχι η υποστήριξη των εθνικών τραπεζικών ιδρυμάτων.

Σε επίπεδο ΕΚΤ, όλοι οι κεντρικοί τραπεζίτες προσπαθούν να προωθήσουν τα συμφέροντα των χωρών τους, αλλά όταν πρέπει να ληφθούν αποφάσεις, αυτές λαμβάνονται με τεχνοκρατικά κριτήρια και όχι με πολιτικά, με στόχο την προστασία των καταθέσεων και την ομαλή λειτουργία της πραγματικής οικονομίας. Η τύχη μιας τράπεζας, ως νομική οντότητα, είναι αδιάφορη. Σημασία έχει η μεγάλη εικόνα και το ζήσαμε αυτό πρόσφατα με την περίπτωση του Συνεργατισμού.
Τέλος, φαινόμενα του παρελθόντος, με τοξικές σχέσεις μεταξύ Κεντρικής Τράπεζας και κυβέρνησης, δεν πρέπει να επαναληφθούν.

Οι σχέσεις του Γιάννης Στουρνάρα με την κυβέρνηση Τσίπρα είναι δύσκολες, αλλά δεν εκτροχιάστηκαν (ούτε στο πρόσφατο επεισόδιο με τον Παύλο Πολάκη), και αυτό αποτελεί άλλο ένα παράδειγμα που καλείται να αντιγράψει η Κύπρος.

Η ατζέντα

Τα παραπάνω προσόντα συνάδουν και με την ατζέντα του νέου διοικητή, ο οποίος θα κληθεί να κινηθεί σε ένα περιβάλλον αυξημένων προκλήσεων για τον κυπριακό τραπεζικό τομέα. Η απόκτηση εργασιών και υποχρεώσεων της πρώην Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας από την Ελληνική Τράπεζα, αλλά και η άνεση με την οποία η Τράπεζα Κύπρου καλύπτει τις ελάχιστες κεφαλαιακές απαιτήσεις που θέτει η ΕΚΤ, δίνει μία ανάσα στο σύστημα, αλλά όχι για απεριόριστο χρονικό διάστημα.

Αποτελεί άμεση προτεραιότητα η επιτάχυνση των εκποιήσεων, αλλά και η εισαγωγή των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών. Αν ένα «στοκ» μη εξυπηρετούμενων δανείων μπορεί να βρει λύση μέσα από το σχέδιο Εστία, για ένα μεγάλο όγκο δανείων, τα λεγόμενα τερματισθέντα δάνεια, δεν υπάρχει άλλη λύση από τη ρευστοποίηση των εξασφαλίσεων. Και ο νέος διοικητής πρέπει να πείσει -ή να εκπαιδεύσει- κοινή γνώμη και πολιτικό σύστημα για την αναγκαιότητα να υπάρξουν εκποιήσεις ακόμη και κατοικιών, όπου αυτό απαιτείται.
Η πλήρης αποκατάσταση συνθηκών κανονικότητας στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα, η ολοκλήρωση της εξυγίανσής του, θα αποτελέσει βασικό έργο του νέου διοικητή.