Κίνδυνος να χαθεί το τρένο της ανάπτυξης

Σαφές μήνυμα για άμεση προώθηση των μεταρρυθμίσεων στέλνουν Ευρωπαϊκή Επιτροπή και Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μετά την ολοκλήρωση, χθες, της έκτης αποστολής μεταπρογραμματικής εποπτείας. Σε διαφορετική περίπτωση, υπονομεύονται οι μελλοντικές προοπτικές της ανάπτυξης. Η δήλωση της αποστολής, που δημοσιεύτηκε στις Βρυξέλλες, δεν παραγνωρίζει τις επιδόσεις τόσο της πραγματικής οικονομίας όσο και των δημόσιων οικονομικών, αλλά διαπιστώνει σημαντικές εθνικές αδυναμίες που παραμένουν και ένα ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Η διατήρηση υψηλών ποσοστών μεγέθυνσης περνά από την προώθηση μεταρρυθμίσεων και τη μείωση των κόκκινων δανείων.

Eπιβράδυνση

«Η δυναμική της ανάπτυξης προβλέπεται να επιβραδυνθεί περαιτέρω, γεγονός που οφείλεται κυρίως σε λιγότερο ευνοϊκούς εξωτερικούς παράγοντες. Αυτές οι προκλήσεις επιδεινώνονται περαιτέρω από βασικές αδυναμίες της κυπριακής οικονομίας, ιδίως από τα πολύ υψηλά επίπεδα μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ), το ιδιωτικό, το δημόσιο και το εξωτερικό χρέος σε ένα πλαίσιο χαμηλής αύξησης της παραγωγικότητας και από την υψηλή εξάρτηση από ροές ξένων κεφαλαίων», τονίζεται στη δήλωση.

Το παράθυρο

Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί θεωρούν ότι η μάχη για τη διατήρηση της δυναμικής της ανάπτυξης δεν έχει χαθεί, αρκεί να αναληφθεί δράση με την προώθηση σειράς μεταρρυθμίσεων.
«Οι ακόμη ευνοϊκές οικονομικές συνθήκες παρέχουν ένα παράθυρο ευκαιρίας για ενίσχυση του ρυθμού των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων προς τόνωση της δυνητικής ανάπτυξης», τονίζεται και παρατίθενται οι σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις:
-Ως βασική προτεραιότητα τίθεται η δικαστική μεταρρύθμιση, η οποία κρίνεται απαραίτητη για τη λειτουργία της οικονομίας. «Αυτό αφορά την αύξηση της εξειδίκευσης των δικαστηρίων, την εκκαθάριση της μεγάλης συσσώρευσης υποθέσεων και την αναθεώρηση των παρωχημένων κανόνων πολιτικής δικονομίας. Κάτι τέτοιο θα έχει επίσης θετικό αντίκτυπο στην πειθαρχία αποπληρωμής των δανείων από τους δανειολήπτες», τονίζεται.
-Ζητείται να αντιμετωπιστεί γρήγορα η ήδη πολύ καθυστερημένη μεταρρύθμιση του συστήματος έκδοσης και μεταβίβασης τίτλων ιδιοκτησίας.
-Κρίνεται απαραίτητο να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα του δημόσιου τομέα, ιδίως η λειτουργία της δημόσιας διοίκησης και της τοπικής αυτοδιοίκησης.
-Επιπρόσθετα, χρήζει βελτίωσης το επιχειρηματικό περιβάλλον, μεταξύ άλλων, μέσω της απλούστευσης των διαδικασιών εξασφάλισης αδειών για επενδύσεις στην Κύπρο, του ανοίγματος της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και της ολοκλήρωσης των έργων ιδιωτικοποίησης.
«Οι μεταρρυθμίσεις αυτές θα βοηθήσουν στη διαφοροποίηση των επενδύσεων σε άλλους τομείς πέρα από τους τομείς των κατασκευών και του τουρισμού, οι οποίοι αποτελούν σήμερα τους βασικούς μοχλούς ανάπτυξης».



H αποστολή σημειώνει ότι η Κύπρος σημείωσε σημαντική πρόοδο στη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) των τραπεζών -λόγω της μεταβίβασης των μη εξυπηρετούμενων περιουσιακών στοιχείων της ΣΚΤ στην κρατική εταιρεία διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων ΚΕΔΙΠΕΣ και της πώλησης ενός μεγάλου χαρτοφυλακίου ΜΕΔ από την Τράπεζα Κύπρου- αλλά η δουλειά δεν τελείωσε.
«Σημαντικές προκλήσεις παραμένουν», τονίζεται.
Σε ό,τι αφορά τον τραπεζικό τομέα, ξεχωρίζει η απαίτηση για πλήρη εφαρμογή των νομοθεσιών περί αφερεγγυότητας και εκποιήσεων και η μη εμπλοκή του κράτους στη λειτουργία της ΚΕΔΙΠΕΣ.
«Ανεξάρτητα από αυτήν τη σημαντική πρόοδο, η μείωση των ΜΕΔ εξακολουθεί να αποτελεί βασική προτεραιότητα, καθώς το ποσοστό ΜΕΔ στο κυπριακό τραπεζικό σύστημα παραμένει το δεύτερο υψηλότερο στη ζώνη του ευρώ. Επιπλέον, τα ΜΕΔ που μεταφέρθηκαν στην ΚΕΔΙΠΕΣ και σε άλλες εταιρείες αγοράς πιστώσεων εξακολουθούν να επιβαρύνουν την οικονομία. Προκειμένου να συνεχιστεί η εξυγίανση των ΜΕΔ, είναι τώρα απαραίτητο να ενισχυθεί η πειθαρχία των δανειοληπτών σε ό,τι αφορά την αποπληρωμή των δανείων και να μειωθεί το μη βιώσιμο χρέος χρησιμοποιώντας πλήρως τα αναθεωρημένα πλαίσια αφερεγγυότητας και εκποιήσεων».

ΚΕΔΙΠΕΣ

Βασική προτεραιότητα είναι και η καθιέρωση της ΚΕΔΙΠΕΣ ως επιτυχημένης εταιρείας διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων σύμφωνα με τη σχετική απόφαση περί κρατικών ενισχύσεων.
«Αυτό περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός αποτελεσματικού πλαισίου διακυβέρνησης, την εξασφάλιση λειτουργικής ανεξαρτησίας από το κράτος και τη σύσταση ενός ικανοποιητικού εποπτικού πλαισίου», τονίζεται στη δήλωση.

Απαραίτητη η δημοσιονομική πειθαρχία

Η δήλωση της αποστολής επισημαίνει και τις ισχυρές βασικές δημοσιονομικές επιδόσεις το 2018 λόγω των υψηλών εσόδων, παρά το γεγονός ότι το πλεόνασμα της γενικής κυβέρνησης μετατράπηκε σε έλλειμμα λόγω των εφάπαξ μέτρων τραπεζικής στήριξης που σχετίζονται με την πώληση της Συνεργατικής Κυπριακής Τράπεζας (ΣΚΤ).
”Για το 2019 και το 2020, το δημοσιονομικό ισοζύγιο αναμένεται να συνεχίσει να εμφανίζει σημαντικά πλεονάσματα. Οι κίνδυνοι σχετίζονται κυρίως με τις δημοσιονομικές επιπτώσεις των μεταρρυθμίσεων στον τομέα της υγείας και το αποτέλεσμα των δικαστικών αποφάσεων σε σχέση με προηγούμενα μέτρα ελέγχου του μισθολογικού κόστους στον δημόσιο τομέα. Επιπλέον, μια πιο απότομη από την αναμενόμενη επιβράδυνση ενδέχεται να επηρεάσει δυσμενώς τα δημόσια έσοδα. Το δημόσιο χρέος αυξήθηκε σημαντικά το 2018 λόγω των τραπεζικών μέτρων στήριξης που σχετίζονται με την πώληση της ΣΚΤ, αλλά αναμένεται να μειωθεί σταθερά στη συνέχεια. Το υψηλό δημόσιο χρέος υπογραμμίζει τη σημασία να συνεχισθεί η συνετή διαχείριση των δαπανών για να σταθεροποιηθεί η καθοδική πορεία του δημόσιου χρέους σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης”, τονίζεται στη δήλωση.

Το Εστία

Αναφορά υπάρχει και στο Σχέδιο Εστία για την επιτυχία του οποίου καθοριστικής σημασίας θεωρείται ”η αυστηρή αξιολόγηση συμμόρφωσης με τα κριτήρια επιλεξιμότητας και η ταχεία ενεργοποίηση των διαδικασιών εκποιήσεων, σε περίπτωση που προκύψει εκ νέου αθέτηση υποχρεώσεων».

Η ανάπτυξη

Τα κλιμάκια της έκτης αποστολής αναφέρουν ότι παρά την επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας, η ισχυρή ανάπτυξη συνεχίστηκε για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, φθάνοντας το 3,9 % το 2018.
”Η ανάπτυξη οφείλεται στην εγχώρια ζήτηση και στις εξαγωγές υπηρεσιών, ιδίως στον τομέα του τουρισμού, ενώ ο πληθωρισμός παρέμεινε σε χαμηλά επίπεδα. Η εγχώρια ζήτηση αναμένεται να συνεχίσει να καταγράφει ισχυρές επιδόσεις το 2019, χάρη στην ταχεία μείωση της ανεργίας και την ελαφριά αύξηση στους μισθούς. Παρ’ όλα αυτά, η δυναμική της ανάπτυξης προβλέπεται να επιβραδυνθεί περαιτέρω”.