Ερευνητική Επιτροπή: Προαναγγελθείσες πολιτικές ευθύνες

ΓΡΑΦΟΥΝ: ΣΩΤΗΡΗΣ ΠΑΡΟΥΤΗΣ / ΜΑΝΩΛΗΣ ΚΑΛΑΤΖΗΣ

Αναμενόμενα, και εν πολλοίς προαναγγελθέντα, είναι τα ευρήματα της ερευνητικής επιτροπής, όπως αυτά διατυπώνονται μέσα από το πολυσέλιδο πόρισμα που δημοσιοποιήθηκε χθες.

Πιο απλά, από τις δημόσιες συνεδριάσεις της επιτροπής, και κυρίως από τα υποβληθέντα ερωτήματα των μελών της σε πλειάδα μαρτύρων που κλήθηκαν να καταθέσουν, ήταν σχεδόν βέβαιο ότι στη λίστα με τις ευθύνες θα φιγούραραν πρώτοι οι (τελευταίοι) διευθύνοντες τη Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα, αλλά και ο πολιτικός προϊστάμενος του Υπ. Οικονομικών και κατ’ επέκταση η κυβέρνηση Αναστασιάδη. Συνεπώς αυτά που δημοσιοποιηθήκαν χθες για τους γνωρίζοντες τα διαδραματιζόμενα κατά τα τελευταία χρόνια δεν θα πρέπει να προκαλούν έκπληξη.

Την ίδια ώρα, όμως, προκύπτει και ότι η ερευνητική επιτροπή θεώρησε ως δεδομένο το ότι η Συνεργατική Κυπριακή Τράπεζα, ως η διάδοχη κατάσταση του Συνεργατικού Πιστωτικού Τομέα (ΣΠΤ), θα έπρεπε σώνει και καλά να σωθεί. Δηλαδή, δεν εξέτασε ποτέ το ενδεχόμενο η ΣΚΤ, έτσι όπως κατέληξε, να μην είχε δυνατότητα διάσωσης.
Ωστόσο, η επισήμανση της ίδιας (της ερευνητικής επιτροπής) στην αρχή του κεφαλαίου της απόδοσης ευθυνών είναι σε αντίφαση. Γράφει επί λέξει ότι: «Το οικοδόμημα του ΣΠΤ στην Κύπρο άρχισε ήδη να σείεται επικίνδυνα πριν από την ανακεφαλαιοποίησή του το 2013 - 2014. Και αυτό είναι το ένα βασικό δεδομένο. Το άλλο όμως εξίσου ουσιαστικό δεδομένο είναι ότι ο ΣΠΤ ανακεφαλαιοποιήθηκε γιατί κρίθηκε βιώσιμος και συνέχιζε να κρίνεται σαν τέτοιος για μια μεγάλη περίοδο μετά την ανακεφαλαιοποίηση, γι’αυτό και υπήρξε μία δεύτερη τέτοια το 2015».

Δηλαδή ψέγει το γεγονός ότι η Συνεργατική Τράπεζα ανακεφαλαιοπηθήκε δύο φορές με δημόσιο χρήμα, αλλά την ίδια ώρα θεωρεί ως δεδομένο ότι θα έπρεπε πάση θυσία να διασωθεί. Φυσικά εδώ υπεισέρχεται και η άλλη ανάγνωση. Ότι τα κοστοβόρα εγχειρήματα έγιναν για να σωθεί ο Συνεργατισμός (στην προκειμένη η ΣΚΤ) με προοπτική να πωληθεί στη συνέχεια, κάτι το οποίο δεν κατέστη δυνατό, αφού το παρατεταμένο και διογκούμενο πρόβλημα της αδυναμίας είσπραξης των δανείων που χορηγήθηκαν, και τα πλείστα δεν εξυπηρετούνταν, λειτούργησε ως η θηλιά στον λαιμό!

Πρώτος ο Χάρης

Για τον υπ. Οικονομικών Χάρη Γεωργιάδη, η τριμελής επιτροπή σε σχέση με τις πολιτικές ευθύνες είναι πέραν από ξεκάθαρη. Κάνει λόγο για βαρύτατες ευθύνες και τις προσομοιάζει με αυτές «του όποιου μεγαλομετόχου ιδιωτικής εταιρείας η οποία καταλήγει σε διάλυση λόγω κακοδιαχείρισης του ιδίου».

Επισημαίνει ακόμη ότι «είχε τον κύριο λόγο στην επιλογή των κατάλληλων μελών της επιτροπείας της ΣΚΤ, με δικαίωμα διορισμού και παύσης τους αν αποδεικνύονταν ανεπαρκείς». Σε αυτό το σημείο θίγει το ότι όφειλε να παρακολουθεί πρωτίστως τις επιδόσεις του γενικού διευθυντή της ΣΚΤ και εάν διαπίστωνε την ακαταλληλότητά του θα έπρεπε να λάμβανε μέτρα αντικατάστασής του, με τη δηκτική προσθήκη ότι «η απομάκρυνσή του όμως από τον υπ. Οικονομικών δεν ήταν εύκολη απόφαση, λόγω της στενής φιλικής τους σχέσης».

Η επιτροπή αποδίδει επίσης ευθύνες στον κ. Γεωργιάδη για «τη λανθασμένη πορεία την οποία έλαβε η διαδικασία αποκρατικοποίησης».Υπέμνησε ακόμη αυτό που είπε ενώπιόν της ο υπ. Οικονομικών, ότι «η πώληση ήταν ένας πολύ καλός τρόπος αποκρατικοποίησης», για να προσθέσει η επιτροπή στο πόρισμά της:«Μήπως αυτό τον ενδιέφερε από την αρχή, παρά τις περί του αντιθέτου επανειλημμένες αρχικά δηλώσεις του ότι ο Συνεργατισμός έπρεπε να επιστρέψει εκεί όπου ανήκε;».

Το Υπουργικό

Η επιτροπή αποφαίνεται ο υπ. Οικονομικών, παρά τις περί του αντιθέτου δηλώσεις του ενώπιόν της, «δεν κρατούσε ενήμερο, ούτε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ούτε το Υπουργικό Συμβούλιο για τα χρονίζοντα προβλήματα, τα οποία ο ίδιος καλά εγνώριζε μέσα από την ενημέρωση που ιδιαίτερα είχε από τις εποπτικές αρχές». «Άφηνε την κατάσταση να την χειρίζεται ο ίδιος κατά την απόλυτον αυτού κρίσιν», προστίθεται στο πόρισμα.

Και ο Πρόεδρος

Η επιτροπή, αφού ερμηνεύει τις πρόνοιες του Συντάγματος για τις εξουσίες του Προέδρου και αναλύει το γιατί δεν κάλεσε να καταθέσει ενώπιόν της και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, καταλήγει με την ενδεχόμενη ευθύνη, δακτυλοδείχνοντας εκ νέου τον Χάρη Γεωργιάδη: «Αν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας φέρει κάποια ευθύνη για τα όσα οδηγούσαν στην εσπευσμένη πώληση μέρους της ΣΚΤ στην Ελληνική Τράπεζα, είναι γιατί διατήρησε στο Υπ. Οικονομικών πρόσωπο το οποίο για μία περίοδο πέραν των τεσσάρων ετών δεν κατόρθωσε να οδηγήσει τον ΣΠΤ έξω από την καταστροφική πορεία που εν γνώσει του ακολούθησε».

Είχε καταρρεύσει πολύ πριν το 2013

H τριμελής ερευνητική επιτροπή για τον Συνεργατισμό, στο πόρισμά της, αφιερώνει ένα πολύ μικρό μέρος στην περίοδο που λήγει με την ανακεφαλαιοποίηση του 2013, παρά το ότι παραδέχεται πως το οικοδόμημα είχε φτάσει στο χείλος της κατάρρευσης. Αναφέρεται σχεδόν «καθηκόντως» σε ευθύνες, χωρίς να κατονομάζει πρόσωπα ή διαμοιράζοντας την ευθύνη σε όλους... κάτι που οδηγεί σε «κανέναν».

Χαρακτηριστικά αναφέρεται πως «Το πρόβλημα (με την κακή διαχείριση) εμφανιζόταν ήδη από τα πρώτα χρόνια μετά την ανεξαρτησία της Κύπρου το 1960» και «αναμφίβολα ο ΣΠΤ έφθασε το 2013 στα πρόθυρα κατάρρευσης ώστε να καταστεί αναγκαία η ενίσχυσή του από το κράτος
ένεκα της μη αποπληρωμής των δανειακών υποχρεώσεων των δανειοληπτών...».

Επίσης στο πόρισμα καθίσταται σαφές ότι για την τραγική κατάσταση του Συνεργατισμού, πριν το 2013, δεν ευθύνεται η παγκόσμια οικονομική κρίση, η οποία επηρέασε τη δυνατότητα των δανειοληπτών να εξυπηρετήσουν τα δάνειά τους αλλά «δεν ήταν όμως η αιτία του προβλήματος. Αυτό προϋπήρχε για πολλές δεκαετίες. Πολλές δε από τις ΜΕΧ ήταν ήδη τέτοιες πολύ πριν την κρίση. Σε πολλές μάλιστα περιπτώσεις οι υπεύθυνοι γι’ αυτές δανειολήπτες εκμεταλλεύθηκαν την κρίση για να δικαιολογήσουν την ήδη υπάρχουσα αδυναμία η απροθυμία τους να είναι συνεπείς με τις οφειλές τους».

Γενικότητες

Στα συμπεράσματα του πορίσματος για τις ευθύνες πριν το 2013,αναφέρεται πως «δεν είναι αμέτοχες ευθυνών για την κατάσταση η οποία αφέθηκε σε μια μακρά σειρά δεκαετιών να εμπεδωθεί στον ΣΠΤ οι εκάστοτε κυβερνήσεις στο σύνολό τους». Ωστόσο δεν γίνεται καμία συγκεκριμένη αναφορά σε πρόσωπα, όπως δεν γίνεται και αναφορά στους υπουργούς Εμπορίου που μέχρι το 2003 είχαν ουσιαστικό έλεγχο της κατάστασης.

Η μόνη συγκεκριμένη αναφορά έχει να κάνει με τους κ. Χλωρακιώτη και Λύρα, οι οποίοι ούτως ή άλλως βρίσκονται ενώπιον της δικαιοσύνης. Αόριστη είναι και η απόδοση ευθυνών στα πολιτικά κόμματα όπως και στην Κεντρική Τράπεζα Κύπρου.

Για τις Επιτροπείες και τη Γραμματεία των Συνεργατικών Πιστωτικών Ιδρυμάτων, η επιτροπή διατυπώνει την άποψη «ότι υπάρχουν περιθώρια να τύχουν έρευνας από τις αστυνομικές αρχές οι ιθύνοντες και πολλών άλλων ΣΠΙ όπως για παράδειγμα των ΣΠΕ Άχνας, Αθηαίνου, Λατσιών, Κρασοχωρίων, Πρωτοβουλίας Γυναικών, χωρίς η αναφορά
να είναι εξαντλητική. Για έναν αριθμό ΣΠΙ ενδεχομένως να μην είναι ζήτημα αναζήτησης ποινικών ευθυνών, αλλά αστικών ευθυνών για τον τρόπο ανεξέλεγκτης χορήγησης δανείων». Η προ του 2013 περίοδος καταλαμβάνει μόνο 170 σελίδες περίπου από το σύνολο των 800.