Εφικτή η παραγωγή φθηνής ενέργειας από τον ήλιο

Ποιο είναι το μέλλον της ηλεκτροπαραγωγής σε μια περιοχή όπως η Μεσόγειος, η οποία έχει ήλιο 330 μέρες τον χρόνο; Πώς επηρέασαν την επένδυση σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας τα κοιτάσματα φυσικού αερίου που ανακαλύφθηκαν στο Ισραήλ; Γιατί ο ήλιος θα καταστεί η φθηνότερη πηγή ενέργειας τα επόμενα χρόνια και πώς επηρεάζουν θετικά οι νέες τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας αυτή την προοπτική; Τα ερωτήματα απαντά με συνέντευξή του στον «Π» ο Εϊντάν Πάρνας, γενικός διευθυντής του συνδέσμου Green Energy Association του Ισραήλ, μία από τις προσωπικότητες με μεγάλη εμπειρία και συμβολή στην ανάπτυξη των ΑΠΕ στη χώρα του. Ο κ. Πάρνας βρέθηκε στην Κύπρο την περασμένη εβδομάδα. Μίλησε στο ετήσιο συνέδριο του ΠΑΣΥΞΕ για θέματα ΑΠΕ.

• Σε τι επίπεδο βρίσκεται το Ισραήλ στις ΑΠΕ; Τι επενδύσεις έγιναν στον κλάδο αυτό; Δόθηκαν κίνητρα για οικιακές ΑΠΕ;


• Το Ισραήλ προωθεί τη χρήση των ΑΠΕ από τη δεκαετία του '70. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το 94% των νοικοκυριών στη χώρα χρησιμοποιούν ηλιακούς θερμοσίφωνες, κάτι το οποίο εξοικονομεί ετησίως γύρω στο 4% της ηλεκτρικής ενέργειας. Μετά την ενεργειακή κρίση της δεκαετίας του '70, η κυβέρνηση επέβαλε υποχρεωτικά την εγκατάσταση ηλιακού θερμοσίφωνα για κάθε νεόκτιστη οικοδομή. Σήμερα έχουμε μια επιτυχημένη διεθνώς βιομηχανία παραγωγής ηλιακών θερμοσιφώνων. Παρ' όλα αυτά όταν μιλάμε για παραγωγή ενέργειας από τον ήλιο, το Ισραήλ υστερεί σε σχέση με τις χώρες του ΟΟΣΑ, καθώς σήμερα μόνο το 4% της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται στη χώρα προέρχεται από ΑΠΕ και κυρίως από τον ήλιο. Όσον αφορά την παραγωγή από αιολική ενέργεια αυτή δεν ευνοείται, επειδή ακριβώς το Ισραήλ αποτελεί διάδρομο για τα μεταναστευτικά πουλιά που περνούν από την Ασία προς την Ευρώπη και αντιστρόφως. Επίσης δεν έχουμε τόσο πολλούς ανέμους. Δεν έχουμε επίσης πολλά ποτάμια και νερό για παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας. Από το 2008 ωστόσο έχουμε κανονισμούς που επιτρέπουν την οικιακή και εμπορική εγκατάσταση φωτοβολταϊκών. Σήμερα έχουν εγκατασταθεί συνολικά φωτοβολταϊκά συστήματα δυναμικότητας 1,5 γιγαβάτ, τα οποία κυμαίνονται από 5 κιλοβατώρες (KW) τα μικρότερα και 55 μεγαβάτ (MW) τα μεγαλύτερα. Φέτος θα συνδέσουμε ένα φωτοβολταϊκό πάρκο δυναμικότητας 120 MW και τεχνολογίες αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας της τάξεως των 125 MW η κάθε μία. Το Ισραήλ διαθέτει μεγάλη ηλιακή ακτινοβολία με 1900 ώρες ηλιοφάνειας και 330 ηλιόλουστες μέρες. Οι εθνικοί στόχοι είναι 10% ΑΠΕ το 2020, 13% 2025 και 17% 2030.

• Πόσο εύκολη ή δύσκολη είναι αυτή η διαδικασία μετάβασης στην πράσινη ενέργεια; Ειδικά σε μια εποχή κατά την οποία έχουν ανακαλυφθεί κοιτάσματα φυσικού αερίου.

• Ναι, το φυσικό αέριο καθυστέρησε το Ισραήλ από πολλές απόψεις. Πρώτον, αναγκάστηκε η κυβέρνηση να αναδιαμορφώσει την ενεργειακή πολιτική της. Το φυσικό αέριο ήταν νέο για το Ισραήλ και έπρεπε να καταλάβουμε πώς να το φορολογήσουμε, να κάνουμε έναν προγραμματισμό για τα αποθέματα που θα διατηρήσουμε για τις ανάγκες της χώρας και για αυτά που μπορούμε να εξάγουμε, να διαμορφώσουμε δηλαδή μια ολοκληρωμένη πολιτική. Αυτή η διαδικασία πήρε αρκετά χρόνια. Η έμφαση που δόθηκε στο φυσικό αέριο ξόδευε κατά το πλείστον τον χρόνο των κρατικών λειτουργών και των υπουργών Ενέργειας, καθυστερώντας την ανάπτυξη των ΑΠΕ. Είναι εύκολο να επικεντρωθεί κανείς στα «πολλά λεφτά» και στις μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες. Είναι όμως πιο δύσκολο να διαχειριστείς πολύ μικρές και μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις που επιδιώκουν την προώθηση των ΑΠΕ, σχετικά μικρές επενδύσεις. Το όνειρο του Ισραήλ να γίνει εξαγωγέας ενέργειας επισκίασε τις προοπτικές ανάπτυξης ηλιακής ενέργειας. Σήμερα βεβαίως που η ηλιακή ενέργεια είναι φθηνότερη από το φυσικό αέριο στην παραγωγή ρεύματος η κυβέρνηση μετατοπίζεται στην εγκατάσταση περισσότερων ηλιακών συστημάτων.

• Τι συμβουλές θα δίνατε στην Κύπρο, η οποία δεν πετυχαίνει τους ευρωπαϊκούς στόχους της σε ΑΠΕ; Γιατί είναι τόσο δύσκολο να προωθηθεί η πράσινη ενέργεια σε ένα νησί όπως η Κύπρος; Μπορεί να επιτευχθεί ο στόχος κάθε στέγη και φωτοβολταϊκό;

• Η διαχείριση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας σε ένα νησί, το οποίο μάλιστα έχει μεγάλη ηλιοφάνεια, είναι εντελώς διαφορετική από μια διασυνδεδεμένη αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Η μεγάλη διείσδυση ΑΠΕ μπορεί να προκαλέσει κατάρρευση στο σύστημα και απαιτεί διαφορετικές και μεγάλες επενδύσεις στην αποθήκευση ενέργειας. Από πολλές απόψεις, η καθυστέρηση στη διείσδυση των ΑΠΕ τόσο στο Ισραήλ όσο και στην Κύπρο επιτρέπει την εγκατάσταση φθηνότερων συστημάτων ΑΠΕ, καθώς οι τιμές μειώνονται συνεχώς σε συστήματα αποθήκευσης ενέργειας. Στην Καλιφόρνια έχει καταστεί υποχρεωτική η τοποθέτηση ηλιακών συλλεκτών (σ.σ. σε νέες κατοικίες). Στο Ισραήλ δεν έχουμε ακόμη ξεκινήσει την εφαρμογή ενός τέτοιου μέτρου παρά την καλή εμπειρία που είχαμε με την υποχρεωτική εγκατάσταση ηλιακών θερμοσιφώνων στα σπίτια τη δεκαετία του ’80. Παρ' όλα αυτά η αρμόδια κρατική υπηρεσία έχει υιοθετήσει έναν νέο εσωτερικό κανονισμό σύμφωνα με τον οποίο κάθε νέο κρατικό κτήριο θα πρέπει να περιλαμβάνει φωτοβολταϊκή στέγη. Αυτή η πρακτική στέλνει πολύ καλά μηνύματα στην ελεύθερη αγορά. Το Κοινοβούλιο του Ισραήλ έχει το μεγαλύτερο εγκατεστημένο φωτοβολταϊκό σύστημα, το μεγαλύτερο στον κόσμο, το οποίο είναι δυναμικότητας 450 KW.

• Πού βλέπετε το μέλλον της ενέργειας; Στα αιολικά, στα ηλιακά ή σε άλλες πηγές όπως για παράδειγμα στα βιοκαύσιμα, στην πυρηνική σχάση ή στο υδρογόνο;

• Στο προσεχές μέλλον, τουλάχιστον τα επόμενα 10 χρόνια, πιστεύω ότι θα επικρατήσει η εγκατάσταση ηλιακών συστημάτων, η αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας και η αιολική ενέργεια όπου υπάρχουν διαθέσιμες πηγές ανέμου (αν και φαίνεται να είναι αυξητική η τάση των πολιτών να αντιτίθενται στην αιολική ενέργεια). Αυτό πιστεύω ότι απορρέει από τις μεγάλες επενδύσεις που έχουν κάνει στην Ασία και ειδικά στην Κίνα τα μεγάλα εργοστάσια παραγωγής φωτοβολταϊκών συστημάτων και μπαταριών λιθίου (ειδικά για την ηλεκτροκίνηση). Μία σημαντική παράμετρος είναι η ενεργειακή απόδοση. Η φθηνότερη ηλεκτρική ενέργεια είναι αυτή που δεν καταναλώνεται και ειδικά στα ενεργειακά νησιά η διατήρηση της ενέργειας και η έξυπνη διαχείρισή της έχουν ιδιαίτερη σημασία. Πιστεύω πως τα έξυπνα τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας και οι τεχνολογίες διαχείρισης της ζήτησης μπορούν να επιτρέψουν μεγαλύτερη ολοκλήρωση των ΑΠΕ. Για παράδειγμα όταν έχουμε μεγάλη παραγωγή ηλιακής ενέργειας, όταν ο ήλιος δύσει χρειάζεται ενεργοποίηση των συμβατικών συστημάτων παραγωγής. Αυτές τις ώρες θα μπορούσαν τα νοικοκυριά να μειώσουν τη χρήση ηλεκτρισμού, χωρίς να περιορίζουν τις συνήθεις δραστηριότητές τους. Αυτή είναι η σωστή πρακτική. Η φόρτιση του ηλιακού μας οχήματος στις ώρες αιχμής, όταν δηλαδή η χώρα παράγει περισσότερη ηλιακή ενέργεια, είναι μια πρακτική που μπορεί να λύσει το πρόβλημα υπερπαραγωγής. Η σύγχρονη αγορά ηλεκτρικής ενέργειας είναι σαν ένα κονσέρτο ορχήστρας. Η παραγωγή δεν γίνεται από ένα τρίο εργοστασίων παραγωγής ρεύματος από συμβατικά καύσιμα που ρέει προς τη μία κατεύθυνση…

• Ειδικά για τη Μεσόγειο τι θα λέγατε;

• Θα απολαύσουμε φθηνή ηλιακή ενέργεια, κάτι που θα γίνεται ολοένα πιο εφικτό, ακόμη και σε ενεργειακά νησιά, όπως η Κύπρος, και το Ισραήλ λόγω των φτηνών μπαταριών.

• Είναι εφικτός ο στόχος για πλήρη απεξάρτηση από τα συμβατικά καύσιμα; Πότε θα βλέπατε να γίνεται αυτό;

• Είναι πιθανόν. Αλλά εξαρτάται από την εξεύρεση εναλλακτικών λύσεων στην αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας πέρα από την αποθήκευση λιθίου, η οποία έχει τεράστιες περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Για παράδειγμα υπάρχει ένα όριο για το πόσες μπαταρίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την υποστήριξη των ΑΠΕ. Θα χρειαστούμε πιστεύω νέες τεχνολογίες φιλικές προς το περιβάλλον.

• Στην περιοχή μας θα κατασκευαστεί ένα εργοστάσιο παραγωγής πυρηνικής ενέργειας. Πόσο θα επηρεάσει αυτό πιστεύετε τη ζωή στη Μεσόγειο;

• Πιστεύω πως η πυρηνική ενέργεια αποτελεί ιστορία. Το γεγονός ότι ένα έθνος όπως η Ιαπωνία δεν κατάφερε να διαχειριστεί σωστά την πυρηνική ενέργεια, αποτελεί ένα μάθημα που θα αποτρέψει οποιαδήποτε χώρα να επενδύσει σε πυρηνικά εργοστάσια. Το ρίσκο ενός σεισμού και ενός τσουνάμι είναι κάτι που κανείς δεν μπορεί πραγματικά να υπολογίσει. Επίσης τα πυρηνικά απόβλητα είναι κάτι για το οποίο δεν μπορεί να υπάρξει βιώσιμη λύση. Άλλωστε το ζητούμενο είναι ο φθηνός και αξιόπιστος ηλεκτρισμός 365 μέρες τον χρόνο. Η ηλιακή ενέργεια και οι μπαταρίες καθίστανται ολοένα και φθηνότερες και επιτρέπουν την καλύτερη κατανομή της παραγωγής. Αυτό μπορεί να επιτρέψει σε κάποιον να παράγει, να αποθηκεύει και να χρησιμοποιεί τη δική του ηλεκτρική ενέργεια χωρίς να χρειάζεται να στηρίζεται σε μονοπώλια ή μεγάλες επιχειρήσεις. Αυτό είναι το δυναμικό χαρακτηριστικό των ΑΠΕ. Είναι για αυτό που ειδικότερα η ηλιακή ενέργεια θα υπαγορεύσει το μέλλον της ηλεκτροπαραγωγής.