Ημικρατικοί: Αφού φαγωθούν τα δωδεκατημόρια αρχίζουν οι παρανομίες

Τι θα γινόταν άραγε αν ο κρατικός προϋπολογισμός για το 2018, ο οποίος εγκρίθηκε την περασμένη Τετάρτη μετά από δύο μήνες συνεδριάσεων της Επ. Οικονομικών και 35 τροπολογίες που επέφεραν στο κείμενο του νομοσχεδίου του οι βουλευτές, κατατίθετο εκπρόθεσμα στη Βουλή τον επόμενο Φεβρουάριο, Μάρτιο ακόμη και Απρίλιο του 2018;

Θα μπορούσε να λειτουργήσει και πώς το κράτος; Στο μεταξύ, θα έκαναν όλοι οι αρμόδιοι τις πάπιες ή θα έπαιζαν την κολοκυθιά για το ποιος ευθύνεται για τη μη υποβολή του στη Βουλή, η οποία στο μεταξύ αναστέλλει τη λειτουργία της μέχρι και μετά τις προεδρικές εκλογές; Σαφώς και όχι.

Το μείζον ζήτημα που προκύπτει φέτος, ακριβώς λόγω και της αναστολής των εργασιών της Βουλής για δύο σχεδόν μήνες, είναι πως σε αντιδιαστολή με τα πιο πάνω είναι θεμιτό να κάνουν όλοι τα στραβά μάτια, για το γεγονός ότι για κανένα από τα 43 νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου (ΝΠΔΔ) των οποίων ο προϋπολογισμός περνά από τη Βουλή δεν έχει ακόμη εγκριθεί.

Χειρότερα, μόνο τέσσερα ΝΠΔΔ έχουν καταθέσει τον προϋπολογισμό τους για το 2018, με τους υπόλοιπους 40 (μεταξύ των οποίων cyta, ΑΗΚ, ΡΙΚ και ΚΟΑ) να περιφέρονται ή στο δ.σ. τους ή στο αρμόδιο υπουργείο ή στο Υπ. Οικονομικών ή τέλος στο Υπουργικό Συμβούλιο.

Πώς μπορεί η πολιτεία στο σύνολό της να επιτρέπει την παρανομία; Και αν για τον Ιανουάριο έχει ήδη μεριμνήσει η Βουλή με την έγκριση δωδεκατημορίου (κάτι που αναμένεται να πράξει και για τον Φεβρουάριο) από τον Μάρτιο του 2018 -εκτός και αν η Επ. Οικονομικών συνέρχεται καθημερινά με μοναδικό θέμα εξέτασης τους προϋπολογισμούς- οι πληρωμές για την πλειονότητα των ημικρατικών θα είναι εντελώς παράνομες με κίνδυνο να μην μπορέσουν να καταβάλουν ούτε τους μισθούς των υπαλλήλων τους.

Τα δωδεκατημόρια

Με βάση το άρθρο 168 του Συντάγματος, εάν ένας προϋπολογισμός δεν έχει ψηφισθεί από τη Βουλή μέχρι την έναρξη του οικονομικού έτους, η Βουλή μπορεί με απόφασή της να εξουσιοδοτήσει τον επηρεαζόμενο οργανισμό δημοσίου δικαίου να προβεί για περίοδο ενός μηνός (ένα δωδέκατο του έτους, εξ ου και «δωδεκατημόριο») σε δαπάνες που κρίνονται απαραίτητες.

Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν μπορεί να δοθεί εξουσιοδότηση για δαπάνες που ξεπερνούν αυτές που έγιναν από τον ίδιο οργανισμό κατά την ίδια περίοδο (π.χ. Ιανουάριο) βάσει του προηγούμενου προϋπολογισμού.

Η Βουλή μπορεί με νέα απόφασή της να δώσει ανάλογη εξουσιοδότηση και για τον Φεβρουάριο, όπως πράττει άλλωστε τα τελευταία χρόνια. Βεβαίως, αν και οι ημικρατικοί γνωρίζουν τι προνοεί ο προϋπολογισμός τους, δεν γνωρίζουν τις προθέσεις των βουλευτών για επιπλέον περικοπές, και άρα η καθυστέρηση της έγκρισής τους και η διενέργεια δαπανών για Ιανουάριο- Φεβρουάριο, πόσω μάλλον για περισσότερους μήνες, βάσει του προϋπολογισμού του 2017, μπορεί να λειτουργεί εις βάρος των Κύπριων φορολογούμενων αφού δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο η Βουλή να θέλει να προβεί σε μειώσεις κονδυλίων, όπως άλλωστε πράττει και στον κρατικό προϋπολογισμό.

Τα χρονοδιαγράμματα

Σύμφωνα με τον περί της Δημοσιονομικής Ευθύνης και του Δημοσιονομικού Πλαισίου Νόμο του 2014, οι προϋπολογισμοί των ΝΠΔΔ κατατίθενται στη Βουλή το αργότερο τρεις μήνες πριν από την έναρξη του οικονομικού έτους αναφοράς. Για φέτος, το χρονοδιάγραμμα ήταν το εξής: υποβολή στο καθ’ ύλην αρμόδιο υπουργείο μέχρι 30/6/2017, υποβολή στο ΥΠΟΙΚ μέχρι 20/7/2017, υποβολή στο Υπουργικό Συμβούλιο μέχρι 1/9/2017 και κατάθεση στη Βουλή το αργότερο μέχρι τις 2/10/2017.

Στην τελευταία εγκύκλιό του (ημερ. 12 Ιουνίου 2017) προς τους γ.δ. των υπουργείων, ο διευθυντής Προϋπολογισμού του ΥΠΟΙΚ, δίνοντας τις κατευθυντήριες γραμμές για την ετοιμασία των προϋπολογισμών για το 2018, υπογράμμιζε την αυστηρή τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων που έχουν καθοριστεί για να καταστεί δυνατή η έγκαιρη υποβολή των προϋπολογισμών των ΝΠΔΔ για ψήφιση πριν το τέλος του χρόνου, για αποφυγή της χρήσης δωδεκατημορίων.

Με τη σειρά της η Βουλή, προτού κλείσει, υπενθύμισε τους γ.δ. των υπουργείων για την κατάθεση των νομοσχεδίων που επείγουν ενόψει της αναστολής των εργασιών της...

Των πιο πάνω λεχθέντων, τονίζεται ότι το πρόβλημα αναδεικνύει στις εκθέσεις του ο γενικός ελεγκτής κάνοντας λόγο για παρανομίες και προβλήματα ρευστότητας. Καταληκτικά, υπενθυμίζεται πως για τους προϋπολογισμούς του 2016 ο υπουργός Οικονομικών πέρασε πρόταση στο Υπουργικό ότι η μη τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων θα θεωρείτο ακόμη και λόγος παύσης των δ.σ. των ημικρατικών, απόφαση στην οποία ουδείς επανήλθε...

Ποιοι ημικρατικοί/ταμεία περνούν από Βουλή

Από τα 43 συνολικά νομοσχέδια προϋπολογισμών νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, η συντριπτική πλειονότητα παραπέμπεται για εξέταση στην κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών (τα πανεπιστήμια εξετάζονται από την Επ. Παιδείας). Υποχρέωση, σύμφωνα με στοιχεία που τηρούνται στο Αρχείο της Βουλής, να καταθέσουν προϋπολογισμό έχουν οι εξής:

Αρχή Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού, Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου, Αρχή Λιμένων, Αρχή Τηλεπικοινωνιών, Επιτροπή Σιτηρών, Θεατρικός Οργανισμός Κύπρου, Κυπριακός Οργανισμός Αθλητισμού, Οργανισμός Αναπτύξεως Γης, ΚΟΤ, Οργανισμός Χρηματοδοτήσεως Στέγης, Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου, Αρχή Ραδιοτηλεόρασης, Ταμείο Θήρας, Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου, Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, Επίτροπος Ρυθμίσεως Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών και Ταχυδρομείων, Οργανισμός Νεολαίας, Πανεπιστήμιο Κύπρου, Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων, Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας, Αντιναρκωτικό Συμβούλιο Κύπρου (έχει μετονομαστεί σε Αρχή), Οργανισμός Αγροτικών πληρωμών, Ειδικό Ταμείο για Προώθηση και Ενθάρρυνση της Χρήσης Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και της Εξοικονόμησης Ενέργειας, Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, Οργανισμός Διαχείρισης Αποθεμάτων Πετρελαιοειδών, Ταμείο του Κέντρου Επαγγελματικής Αποκατάστασης Ατόμων με Αναπηρία, Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου, Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου, Παγκύπρια Ένωση Προσφύγων, Κεντρικός Φορέας Ισότιμης Κατανομής Βαρών, Ενιαίος Φορέας Εξώδικης Επίλυσης Διαφορών Χρηματοοικονομικής Φύσης, Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου και Δημοσιονομικού Συμβουλίου. Οι προϋπολογισμοί που έχουν κατατεθεί είναι του Ανεξάρτητου Ταμείου Ανακεφαλαιοποίησης, του Ταμείου Δημοσίων Δανείων (22/9/2017), του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών (6/10/2017) και του Ταμείου Τ/κ Περιουσιών (1/12/2017).