Ξεφουσκώνει το δημόσιο χρέος:Κάτω από 100% του ΑΕΠ μέχρι το τέλος 2017

Το βιβλίο του τέως διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας Πανίκου Δημητριάδη για τα γεγονότα του κουρέματος μονοπώλησε το ενδιαφέρον της επικαιρότητας, ωστόσο η είδηση της εβδομάδας που μας πέρασε είναι η μείωση του χρέους κάτω από το 100% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) πριν το τέλος του μήνα.

Το ποσοστό αυτό ήταν και ο πήχης που επικαλέστηκαν και οι διεθνείς δανειστές της χώρας το 2013 όταν αρνήθηκαν να διασώσουν τις μεγαλύτερες εμπορικές τράπεζες της χώρας, όπως είχε συμβεί σε ανάλογες περιπτώσεις στην Ιρλανδία και την Ισπανία το 2010 και 2012, θεωρώντας πως οτιδήποτε περισσότερο θα ήταν αδύνατον να εξυπηρετηθεί.

Έκτοτε, οι διεθνείς δανειστές τόνιζαν την ανάγκη να μειωθεί το δημόσιο χρέος σε όλες τους τις εκθέσεις, με πιο πρόσφατη την αξιολόγηση στις αρχές του μήνα, όπου τόνιζαν πως: Το υψηλό δημόσιο χρέος επηρεάζει τις προοπτικές ανάπτυξης της κυπριακής οικονομίας.

Την είδηση έδωσε ο υπουργός Οικονομικών Χάρης Γεωργιάδης απαντώντας σε ερωτήσεις βουλευτών της Επιτροπή Οικονομικών κατά τη συζήτηση του προϋπολογισμού του 2018 και εκτίμησε πως το χρέος θα υποχωρήσει στα 18,6 δισ. ευρώ, 98% ή 99% μέχρι το τέλος του χρόνου, από 107,8% που ήταν το 2016 ή 19.299 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών, η μείωση του χρέους οφείλεται στο υψηλό δημοσιονομικό πλεόνασμα που ανήλθε στο 1% του ΑΕΠ και την αποπληρωμή χρέους 600 εκατ. ευρώ πριν το τέλος Οκτωβρίου. Το υπουργείο εκτιμά πως το πρωτογενές πλεόνασμα στο τέλος της χρονιάς θα φθάσει τα 662 εκατ. ευρώ (3,5% του ΑΕΠ).

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Υπουργείου Οικονομικών, στο τέλος του 2018 και 2019 το δημόσιο χρέος προβλέπεται να μειωθεί στο 92,4% και 86,5%, ενώ το 2020 αναμένεται να περιοριστεί στο 81,8%. Η βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους είναι άμεσα συνυφασμένη με την επίτευξη μέσου ρυθμού ανάπτυξης γύρω στο 2% και πρωτογενών πλεονασμάτων της τάξης του 3% μεσοπρόθεσμα.

Το δημόσιο χρέος της χώρας έφτασε το 2013 στο 102,2% από 79,3% το 2012 και συνεχίζει να αυξάνεται ως ποσοστό επί του ΑΕΠ, ακολουθώντας την αρνητική ανάπτυξη της οικονομίας έως το 2015. Στη συνέχεια και ενώ όλοι ανέμεναν υποχώρηση του δημόσιου χρέους λόγω της αναθέρμανσης της οικονομίας, η έξοδος της χώρας από το μνημόνιο και τον φθηνό δανεισμό ανάγκασε το κράτος να δημιουργήσει αποθεματικό ασφαλείας ύψους ενός δισεκατομμυρίου. Σαν αποτέλεσμα, το δημόσιο χρέος ανέβηκε στο 107,1% το 2014 και 107,5% το 2015, κατατάσσοντας την Κύπρο ανάμεσα στις 15 πιο υποχρεωμένες χώρες του πλανήτη για το 2016.

Στην πρώτη θέση της λίστας βρίσκεται σταθερά η Ιαπωνία με 220,2% για το 2016, ωστόσο η χώρα δεν αντιμετωπίζει ιδιαίτερες πιέσεις αποπληρωμής, καθώς το 90% του χρέους βρίσκεται στα χέρια των Ιαπώνων αποταμιευτών και επενδυτών και κυρίως στα χέρια της Κεντρικής Τράπεζας της Ιαπωνίας. Στην τρίτη θέση είναι η Ελλάδα με 179,4%, το χρέος της οποίας βρίσκεται στα χέρια των διεθνών δανειστών και η ελληνική κυβέρνηση θέτει ξεκάθαρα το θέμα του κουρέματος για τη βιωσιμότητά της.

Στη λίστα με τα πέντε πιο υπερχρεωμένα κράτη είναι ακόμη δύο μέλη της ευρωζώνης, η Ιταλία με 132,5% και η Πορτογαλία με 130,4%, μαζί με τον γειτονικό Λίβανο, το χρέος του οποίου φθάνει στο 146,6%.

Ιδιωτικό χρέος

Την ώρα που το δημοσιονομικό χρέος δείχνει να ξεφουσκώνει, το ιδιωτικό χρέος στην Κύπρο υποχωρεί, παραμένοντας ωστόσο σε δυσθεώρητα μεγέθη.
Σύμφωνα με στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου (ΚΤΚ), το χρέος του μη χρηματοοικονομικού ιδιωτικού τομέα έφθασε στο 272,6% του ΑΕΠ στο τέλος Σεπτεμβρίου του 2016, έχοντας σημειώσει πτώση από 275,4% του ΑΕΠ το προηγούμενο τρίμηνο.

Οι δείκτες χρέους των νοικοκυριών και των μη χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων παρουσιάζουν σταδιακή μείωση στο 124,4% και 148,2% του ΑΕΠ αντίστοιχα στο τέλος Σεπτεμβρίου 2016, σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του προηγούμενου έτους (130,3% και 151,5% του ΑΕΠ αντίστοιχα κατά το τέλος Σεπτεμβρίου 2015).