H οφειλή των 7,5 δισ. προς το ΤΚΑ- Βιώσιμο το Ταμείο ως το 2080

Ο υπουργός Οικονομικών Χάρης Γεωργιάδης έκλεισε χθες την προοπτική το κυπριακό δημόσιο να αποπληρώσει το χρέος ύψους 7,5 δισ. ευρώ, καθώς μια τέτοια ενέργεια θα αυξήσει σε απαγορευτικά επίπεδα το δημόσιο χρέος. Αυτό που μπορεί να γίνει είναι να αξιοποιηθεί το Εθνικό Ταμείο Επενδύσεων, γνωστό ως Ταμείο Υδρογονανθράκων, ώστε ένα κομμάτι των επενδύσεών του να ανήκουν στο ΤΚΑ.

«Θεωρητικά μπορούμε να πούμε ότι ένα μέρος του αποθεματικού του Εθνικού Ταμείου Επενδύσεων θα είναι στο όνομα του ΤΚΑ», εξήγησε στην Επιτροπή Εργασίας της Βουλής ο υπουργός.

Σήμερα η οφειλή του κράτους προς το ΤΚΑ δεν αυξάνει το δημόσιο χρέος, καθώς αποτελεί μέρος των υποχρεώσεων της γενικής κυβέρνησης, δηλαδή είναι κομμάτι του δημόσιου τομέα και όχι μια οφειλή εκτός αυτού.

«Το ποσό ουσιαστικά μεταφέρεται από ένα χέρι της γενικής κυβέρνησης σε άλλο και τα 7,5 δισ. ευρώ δεν θεωρούνται δημόσιο χρέος. Γι΄ αυτό δεν έχει νόημα να δανειστεί η κυβέρνηση και να διογκώσει το πραγματικό χρέος» επεσήμανε ο κ. Γεωργιάδης.

Πρακτικά η συγκεκριμένη οφειλή είναι μια λογιστική καταγραφή, η τακτοποίηση της οποίας δηλαδή η εξόφλησή της, μπορεί θεωρητικά να γίνει μόνο εσωτερικά, εντός της γενικής κυβέρνησης και όχι εξωτερικά, με πραγματική εκταμίευση χρημάτων.

Ταυτόχρονα η αδυναμία της Κυπριακής Δημοκρατίας να αποπληρώσει καθαρά την οφειλή δεν σημαίνει ότι απειλείται η βιωσιμότητα του ταμείου (το αντίθετο μάλιστα), καθώς το κράτος εγγυάται το όλο σύστημα και καλύπτει τα ελλείμματα όπως έγινε το διάστημα 2010-2014 με το έλλειμμα στον λογαριασμό του επιδόματος ανεργίας, ύψους 260 εκατ. ευρώ. Με αυτήν τη λογική το αποθεματικό, αν και οφείλεται, λειτουργεί σαν μαξιλάρι, ως εφεδρεία, για την κάλυψη ελλειμμάτων.

«Η κυβέρνηση εγγυάται το αποθεματικό του ΤΚΑ, δηλαδή διασφαλίζει την κάλυψη οποιωνδήποτε ελλειμμάτων, όπως έγινε στην περίπτωση του ταμείου ανεργίας τα προηγούμενα χρόνια» εξήγησε ο υπουργός Οικονομικών, προς τα μέλη της Επιτροπής Εργασίας.

Την ίδια ώρα ο υπουργός σημείωσε ότι πραγματικό αποθεματικό θα δημιουργηθεί.

«Αντί το κράτος να δανείζεται με ζημιά για τη γενική κυβέρνηση και να λέμε ότι μεγαλώνουμε το πραγματικό αποθεματικό, αν συνδυάσουμε την προοπτική με τη λειτουργία του Ταμείου Επενδύσεων όχι μόνο ως διαχειριστή, αλλά και ως του φορέα που θα συγκεντρώνει τα μελλοντικά έσοδα από τους υδρογονάνθρακες».
Στην ίδια συνεδρίαση η υπουργός Εργασίας Ζέτα Αιμιλιανίδου έκανε γνωστό ότι το υπουργείο ετοίμασε και απέστειλε στη Νομική Υπηρεσία τροποποιητικό νομοσχέδιο που αφαιρεί την πρόνοια για επενδυτικό μηχανισμό του ΤΚΑ, αρμοδιότητα η οποία θα μεταφερθεί στο Εθνικό Ταμείο Επενδύσεων, περισσότερο γνωστό και ως Ταμείο Υδρογονανθράκων.

Βιώσιμο Ταμείο ως το 2080

H μακροχρόνια βιωσιμότητα του ασφαλιστικού εξαρτάται από τις μελλοντικές εισπράξεις των εισφορών και την επάρκειά του να καλύψει τις πληρωμές, εξήγησε στην Επιτροπή Εργασίας ο αναλογιστής Κώστας Σταυράκης αποσυνδέοντας την ύπαρξη του αποθεματικού με τη βιωσιμότητα του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Μάλιστα σημείωσε ότι το ΤΚΑ σήμερα είναι υγιές, χωρίς να υπάρχει αποθεματικό και το 2080 θα έχει αποθεματικό 10 δισ. ευρώ.

«Δεν πρέπει να ανησυχεί κανείς για την καταβολή των συντάξεων», διαβεβαίωσε η υπουργός Εργασίας.

Η εξήγηση γι΄ αυτό είναι απλή: το ασφαλιστικό είναι ένα σύστημα αναδιανομής ανάμεσα στις γενιές, με τους υφιστάμενους εργαζόμενους να πληρώνουν τους συνταξιούχους. 'Αρα το κρίσιμο στοιχείο είναι η ικανότητα παραγωγής εσόδων (εισφορών) και όχι το μέγεθος του αποθεματικού. Σε αντίθεση με τα επαγγελματικά σχέδια, στα οποία η βιωσιμότητά τους εξαρτάται από την ύπαρξη αποθεματικού.

Το αποθεματικό σε ένα ασφαλιστικό σύστημα έχει ρόλο, ως συμπληρωματική πηγή εσόδων μέσα από την αξιοποίησή του, αλλά και ως δεξαμενή για την κάλυψη τυχόν ελλειμμάτων.

Ο κ. Σταυράκης είπε πως μέχρι στιγμής, το 80% της βιωσιμότητας του ΤΚΑ καλύπτεται από τις εισφορές και το υπόλοιπο από τις επενδύσεις του αποθεματικού, οι οποίες μέχρι τώρα γίνονταν σε κρατικά ομόλογα.

«Κάθε χρόνο τα έσοδα του ταμείου (εισφορές και τόκοι) επαρκούν για την κάλυψη της δαπάνης συντάξεων», τονίζεται στα συμπεράσματα της αναλογιστικής μελέτης.
Η βιωσιμότητα του ΤΚΑ εξασφαλίστηκε με τη μεταρρύθμιση του 2006, η οποία προβλέπει εννέα αυξήσεις εισφορών ανά πέντε χρόνια (1,3% κάθε φορά, από το 0,5% καταβάλλουν εργοδότης και εργαζόμενος, αντίστοιχα και κατά 0,3% το κράτος). Μέχρι στιγμής έχουν γίνει δύο αυξήσεις, το 2009 και το 2014, η επόμενη θα πραγματοποιηθεί το 2019 και η τελευταία το 2031. Επιπλέον από το 2024 τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης συνδέονται με το προσδόκιμο της ζωής.

Ο κ. Σταυράκης τόνισε την ανάγκη συνεχούς παρακολούθησης της πορείας του ταμείου, γι΄ αυτό και κάθε τρία χρόνια εκπονείται αναλογιστική μελέτη και ζητείται συνεχής παρακολούθηση της οικονομικής κατάστασης του λογαριασμού επιδόματος ανεργίας, ο οποίος προβλέπεται ότι θα είναι ελλειμματικός ώς το 2030.