Ο Τράμπ, ο Πούτιν και στη μέση η Κύπρος

Το «κυνήγι» τμήματος του κατεστημένου των ΗΠΑ και του Δημοκρατικού Κόμματος σε βάρος του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τράμπ, με αναζήτηση οποιοσδήποτε πληροφορίας μπορεί να τον οδηγήσει εκτός Λευκού Οίκου, έχει βάλει την Κύπρο στο μάτι του κυκλώνα. Η έντονη παρουσία Ρώσων στη χώρα, σε συνδυασμό με το διορισμό του Γουίλμπορ Ρος ως υπουργού Εμπορίου, αλλά και παλαιότερη συνεργασία του Τράμπ με τον Ντιμίτρι Ρουμπολόβλεφ (είχε αγοράσει ακίνητο του Τραμπ στη Φλόριντα), κατέστησε την Κύπρο έναν προφανή (και εύκολο) χώρο για την αναζήτηση πληροφοριών και στοιχείων που μπορεί να τεκμηριώνουν σχέσεις του Ντόναλντ Τραμπ με τον περιβάλλον του Βλαντιμίρ Πούτιν, αν όχι και με τον ίδιο το Ρώσο πρόεδρο.

Το τελευταίο διάστημα υπήρξε ένα μπαράζ δημοσιευμάτων (τόσο σχετικά με τον Γουίλμπορ Ρος, όσο και για τις συναλλαγές που είχε πραγματοποιήσει μέσω κυπριακών εταιρειών ο Πολ Μάναφορντ, πρώην επικεφαλής της καμπάνιας του προέδρου των ΗΠΑ), τα οποία άφηναν να εννοηθεί ότι υπάρχουν έγγραφα και στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η Κύπρος είναι ένας προνομιακός χώρος για ξέπλυμα χρήματος και ότι μάλιστα επίκειται αίτημα των αμερικανικών αρχών προς τις αντίστοιχες κυπριακές για την παροχή πρόσθετων στοιχειών.

Όλα αυτά κινητοποίησαν τις κυπριακές αρχές, οι οποίες ήρθαν σε επαφή τόσο με την πρεσβεία των ΗΠΑ στη Λευκωσία, όσο και με τη FinCen (την υπηρεσία του υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ που ασχολείται με το ξέπλυμα χρήματος) , αλλά στις επαφές αυτές δεν υπήρξε οποιαδήποτε έκφραση ανησυχίας ή επιθυμία για διερεύνηση κάποιας υπόθεσης. Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές το εκτελεστικό μέλος του ΔΣ της Κεντρικής, Γιώργος Συρίχας, είχε την περασμένη εβδομάδα στην Ουάσινγκτον συνάντηση με τη FinCen, έθεσε υπόψη των στελεχών της όλο το θόρυβο που έχει δημιουργηθεί, αλλά οι αμερικανοί δεν έδωσαν συνέχεια και δεν εξέφρασαν ανησυχία. Μάλιστα εξέφρασαν και την ικανοποίησή τους για το επίπεδο της συνεργασίας με την Κεντρική Τράπεζα. Σε ότι αφορά τη διήμερη επίσκεψη του αμερικανού βουλευτή των Δημοκρατικών Mike Quikly στη Λευκωσία, οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι δεν συναντήθηκε με καμία αρμόδια αρχή (Κεντρική, ΜΟΚΑΣ, αστυνομία) και εκφράζεται απορία για το πώς κατέληξε σε συμπεράσματα.

Οι ίδιες πηγές σημειώνουν ότι τα τελευταία χρόνια -και ειδικά από το 2012, με το θέμα του "ξεπλύματος" να αποτελεί και κομμάτι του Μνημονίου- έχει γίνει τεράστια πρόοδος στα ζητήματα «ξεπλύματος χρήματος», με την εποπτεία να είναι ιδιαίτερη πιεστική. Είμαστε υποχρεωμένοι να είμαστε πιο αυστηροί λόγω της ατμόσφαιρας πέριξ της Κύπρου και της κακής φήμης που είχαμε αποκτήσει, παραδέχεται πρόσωπο με γνώση των εξελίξεων. Το πρόβλημα, βέβαια, δεν ήταν η νομοθεσία (αυτή υπήρχε), αλλά η εφαρμογή της.

Σε αυτό το πλαίσιο την τελευταία διετία έχουν κλείσει 5.000 λογαριασμοί, με τη διευκρίνηση ότι δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι υπάρχει κάτι επιλήψιμο. Ένας λογαριασμός μπορεί να κλείσει επειδή είναι ανενεργός ή επειδή λείπουν στοιχεία, που μπορεί να είναι ακόμη και το αντίγραφο ταυτότητας.

Οι έλεγχοι

Η Κεντρική Τράπεζα σε σημείωμά της προς τον Τύπο αναφέρει ότι παρακολουθεί, αξιολογεί και εποπτεύει την εφαρμογή των απαιτήσεων του σχετικού νομικού και κανονιστικού πλαισίου για το ξέπλυμα χρήματος από τα εποπτευόμενα ιδρύματα βασιζόμενη στα διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα.

«Εφαρμόζει», τονίζει, «ένα πλήρες πρόγραμμα ελέγχων τόσο επιτόπιων όσο και εξ αποστάσεως και λαμβάνει όλα τα ενδεικνυόμενα από το ισχύον πλαίσιο μέτρα με βάση τα αποτελέσματα των ελέγχων αυτών».

Κατά το 2016 η ΚΤΚ ολοκλήρωσε το τριετές πρόγραμμα (2014-2016) επιτόπιων ελέγχων πλήρους πεδίου σε όλα τα πιστωτικά ιδρύματα υπό την εποπτεία της. Το τριετές πρόγραμμα επιτόπιων ελέγχων αποτελούσε μέρος του Σχεδίου Δράσης (Παράρτημα 2 του Μνημονίου Συναντίληψης με την Τρόικα) για την Παρεμπόδιση του Ξεπλύματος Παράνομου Χρήματος και της Χρηματοδότησης της Τρομοκρατίας, με στόχο την αντιμετώπιση των όποιων ελλείψεων εντοπίστηκαν από τις αξιολογήσεις της Επιτροπής Moneyval του Συμβουλίου της Ευρώπης και του ελεγκτικού οίκου Deloitte Ιταλίας του 2013.

Επίσης κατά το 2016, η ΚΤΚ, μαζί με τις άλλες εγχώριες εποπτικές αρχές ολοκλήρωσε τη συνεργασία της με τη Διεθνή Τράπεζα σε σχέση με το έργο της αξιολόγησης των κινδύνων νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας που αναφύονται σε εθνικό επίπεδο (National Risk Assessment). Η συμφωνία που συνομολογήθηκε το 2015 προέβλεπε την αξιολόγηση των απειλών και της εγγενούς τρωτότητας της Κύπρου στους κινδύνους νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας στη βάση της διεθνώς αποδεκτής και αναγνωρισμένης μεθοδολογίας της Διεθνούς Τράπεζας. Με την αξιολόγηση των εν λόγω κινδύνων σε εθνικό επίπεδο, θα επιτευχθεί συμμόρφωση με τις πρόνοιες των διεθνών προτύπων του Financial Action Task Force (FATF) αλλά και της 4ης Οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας η οποία τίθεται σε εφαρμογή τον Ιούνιο του 2017.

Επιπλέον, η ΚΤΚ συνεργάζεται με τη ΜΟΚΑΣ για τη μεταφορά σε εθνικό νομικό δίκαιο της Οδηγίας (ΕΕ) 2015/849 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ης Μαΐου 2015 σχετικά με την πρόληψη της χρησιμοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ή για τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας. Στενή συνεργασία υπάρχει και με τις άλλες εποπτικές αρχές στην Κύπρο, στο πλαίσιο λειτουργίας της Συμβουλευτικής Αρχής που συστάθηκε δυνάμει του σχετικού νόμου, αλλά και με ξένες εποπτικές αρχές με βάση το ισχύον νομικό πλαίσιο και μνημόνια συναντίληψης που έχουν υπογραφεί.