Ο οδικός χάρτης για ελάφρυνση του ελληνικού χρέους

Σταδιακά και υπό όρους θα δίνεται στην Ελλάδα η όποια ελάφρυνση χρέους αποφασιστεί από τους Ευρωπαίους σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, καθώς δεν θέλουν ούτε να συζητήσουν το ενδεχόμενο να χαλαρώσει η επιτήρηση.

Στις διεργασίες που λαμβάνουν χώρα σε Βρυξέλλες, Φρανκφούρτη, Λουξεμβούργο και Ουάσιγκτον και έχουν προχωρήσει, σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, εξετάζονται τα επόμενα βήματα, μετά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης για την περιγραφή των μεσοπρόθεσμων μέτρων ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους, τα οποία είναι απαραίτητα για τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα.

Οι διεργασίες θα κορυφωθούν κατά την εαρινή σύνοδο του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας στις 21-24 Απριλίου, ωστόσο, οι επίσημες ανακοινώσεις θα γίνουν μόνο όταν υπάρξει συνολική συμφωνία για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, αλλά και μεταξύ των εταίρων (Ευρώπης-ΔΝΤ) για το χρέος.

Ωστόσο, οι Γερμανοί είναι ξεκάθαροι: τα μέτρα ελάφρυνσης χρέους θα δίνονται βήμα-βήμα και στη βάση συγκεκριμένων μεταρρυθμίσεων που θα υλοποιεί η κυβέρνηση.

Η αρχή θα γίνει από την ψήφιση των μέτρων για το κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης. Τα μέτρα, που περιλαμβάνουν την προληπτική νομοθέτηση της μείωσης των συντάξεων και της περικοπής του αφορολόγητου, μαζί με τα αντίμετρα της περιόδου 2019-2020 είναι το πρώτο βήμα για την εκταμίευση της δόσης, αλλά και την εκπόνηση κοινής Ανάλυσης Βιωσιμότητας Χρέους (DSA) από το ΔΝΤ και την ΕΚΤ. Στα μέτρα που θα ενεργοποιήσουν τις αποφάσεις και θα ανοίξουν το δρόμο για τη μεσοπρόθεσμη ελάφρυνση χρέους περιλαμβάνονται ακόμη η κατάργηση του υπουργικού βέτο για τις ομαδικές απολύσεις, καθώς και το πάγωμα των Συλλογικών Διαπραγματεύσεων, τουλάχιστον έως τα τέλη του τρέχοντος προγράμματος.

Υπό αυτές τις προϋποθέσεις στο Eurogroup της 22ας Μαΐου, οι υπουργοί Οικονομικών θα εγκρίνουν τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος, τα οποία δεν θα καθοριστούν επακριβώς, αλλά θα περιγραφούν με τρόπο που θα ικανοποιεί το ΔΝΤ και θα του επιτρέπει να συμμετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα. Τη σκυτάλη, στη συνέχεια, παίρνει η ΕΚΤ, η οποία θα συνεδριάσει για να αποφασίσει την ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. Η πιθανή ημερομηνία είναι η συνεδρίαση της 8ης Ιουνίου στο Ταλίν της Εσθονίας.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, τα μέτρα για το χρέος, που θα εφαρμοστούν μετά το 2018 δεν θα ανακοινωθούν αναλυτικά τώρα, αλλά θα μπουν μέσα σε μία «δεξαμενή», η οποία θα περιλαμβάνει λύσεις ανάλογα με τις ετήσιες ανάγκες εξυπηρέτησης σε συγκεκριμένες χρονιές.

Στις αρχές του 2018 θα γίνει η τελική αξιολόγηση του προγράμματος. Εκεί θα κριθεί το κατά πόσο η Ελλάδα έχει υλοποιήσει όχι μόνο τους δημοσιονομικούς, αλλά και τους διαρθρωτικούς στόχους του τρίτου μνημονίου. Στο πλαίσιο αυτό, θα εξεταστεί πρώτα από όλα η πρόβλεψη για την ανάπτυξη και το πόσο επηρεάζει τους στόχους για τα πρωτογενή πλεονάσματα που έχουν τεθεί και δεν πρόκειται να πέσουν κάτω από το 3,5% για τα επόμενα πέντε χρόνια. Παράλληλα, θα εξεταστεί και η πορεία των διαρθωτικών μεταρρυθμίσεων, όπως τα εργασιακά και η απελευθέρωση των αγορών και των επαγγελμάτων, καθώς επίσης και η πορεία των αποκρατικοποιήσεων. Το τελικό τεστ θα γίνει τον Μάιο του ίδιου έτους, με την επικύρωση των στοιχείων του 2017 από τη Eurostat και την ετυμηγορία του ΔΝΤ για το κατά πόσο απαιτούνται πρόσθετα μέτρα ή όχι.

Εφόσον πληρούνται όλοι αυτοί οι όροι, οι Ευρωπαίοι θα ανακοινώσουν την ενεργοποίηση των μεσοπρόθεσμων μέτρων ελάφρυνσης, που θα περιλαμβάνουν διάφορες επιλογές, όπως:

– η επιμήκυνση των λήξεων των δανείων κατά μία δεκαετία,

– το πάγωμα πληρωμών τόκων για μία πενταετία, αν και η Γερμανία αντιτίθεται σε μία τέτοια προοπτική,

– η επιστροφή των ANFAs και SNPs από τα ελληνικά ομόλογα που διακρατούν οι κεντρικές τράπεζες,

– η αποπληρωμή ακριβότερων δανείων, όπως τα διμερή δάνεια και το δάνειο του ΔΝΤ, με κεφάλαια του ESM,

– το κλείδωμα του επιτοκίου από κυμαινόμενο σε σταθερό, στα χαμηλά σημερινά επίπεδα. Ωστόσο, η Γερμανία έχει ήδη δηλώσει ξεκάθαρα την αντίθεσή της στα χαμηλά επιτόκια, υποστηρίζοντας πως ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα κόστιζε περίπου 120 δισ. ευρώ στους Γερμανούς φορολογούμενους.

Τα συγκεκριμένα μέτρα θα ενεργοποιούνται στις περιόδους που οι δανειακές υποχρεώσεις είναι μεγάλες, κυρίως στην περίοδο 2021-2023 και πιθανότατα θα συνδεθούν με ένα Τέταρτο Μνημόνιο light, υπό τη μορφή της προληπτικής γραμμής πίστωσης (ECCL), που θα συνδέσει την επιστροφή της χώρας στις αγορές με την συνέχιση των μεταρρυθμίσεων.