Η ανάκαμψη θα είναι σταδιακή

Η οικονομία της ΕΕ, σύμφωνα με τις εαρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αναμένεται να αναπτυχθεί κατά 4,2% το 2021 και 4,4% το 2022, χρονιά κατά την οποία αναμένεται να είναι σε πλήρη εξέλιξη η υιοθέτηση των πολιτικών και των χρηματοδοτήσεων του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Η οικονομία της ευρωζώνης αναμένεται να αναπτυχθεί κατά 4,3% και 4,4% αντίστοιχα.

Σε ό,τι αφορά την Κύπρο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σημειώνει ότι μετά την ύφεση του 5,1% το 2020, το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) της χώρας αναμένεται να ενισχυθεί κατά 3,1% και 3,8% αντίστοιχα για το 2021 και το 2022, ποσοστό χαμηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ. Η ανεργία θα μειωθεί σταδιακά στο 7,2% το 2022, ενώ αναμένονται θετικά ποσοστά πληθωρισμού, 1,7% το 2021 και 1,1% το 2022. Την ίδια στιγμή, το δημόσιο χρέος από 118,2% το 2020 αναμένεται να μειωθεί σε 107% του ΑΕΠ το 2022, ενώ τα δημοσιονομικά ελλείμματα θα συνεχιστούν μέχρι το 2022.

Από τις πιο πάνω εκτιμήσεις γίνεται ξεκάθαρο ότι η ανάκαμψη της κυπριακής οικονομίας αναμένεται να είναι σταδιακή, με τη χρηματοδότηση από τα προγράμματα της ΕΕ να δίνουν ώθηση στην οικονομική επαναδραστηριοποίηση. Σημειώνεται ότι η Κύπρος προχωρεί στην κατάθεση του τελικού σχεδίου που αφορά το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή (με την έγκρισή του αναμένεται να εκταμιευθεί το 13% του συνολικού ποσού που αναλογεί στην Κύπρο ή περίπου €120 εκατ.), που συμπεριλαμβάνει σημαντικές μεταρρυθμίσεις, η υλοποίηση των οποίων προϋποθέτει πολιτικές συναινέσεις.

Σημειώνεται ότι το πρόγραμμα εστιάζει κυρίως στην τεχνολογική αναβάθμιση/ψηφιοποίηση των οικονομιών, σε πολιτικές διασφάλισης του περιβάλλοντος και ενίσχυσης της απασχόλησης και ευημερίας των πολιτών. Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις, το πλάνο της Κύπρου χωρίζεται σε πέντε άξονες προτεραιοτήτων: τη δημόσια υγεία και πολιτική προστασία, την επιτάχυνση της μετάβασης σε μια πράσινη οικονομία, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και ανθεκτικότητας της οικονομίας και της αγοράς εργασίας, την εκπαίδευση και το ανθρώπινο κεφάλαιο.

Την ίδια στιγμή, στην έκθεση γίνεται αναφορά για τη σταδιακή απόσυρση των μέτρων στήριξης, σημειώνοντας ότι από τη μια θα πρέπει να γίνει σταδιακά, αλλά από την άλλη η παρατεταμένη στήριξη θα δημιουργήσει ανισορροπίες και στρεβλώσεις στην αγορά και την οικονομία. Στην τελική, θα πρέπει να αφεθούν οι δυνάμεις της αγοράς να δράσουν, ώστε να βρεθεί το νέο οικονομικό ισοζύγιο, με κάποιες επιχειρήσεις ενδεχομένως να μην μπορούν να αντεπεξέλθουν στο νέο οικονομικό και επιχειρηματικό περιβάλλον.

Σημειώνεται επίσης ότι ο τουρισμός αναμένεται να ανακάμψει σημαντικά το δεύτερο εξάμηνο του 2021, όσο η επιδημιολογική εικόνα βελτιώνεται στην Κύπρο αλλά και σε χώρες που η Κύπρος έχει σημαντικές οικονομικές σχέσεις. Τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό παρουσιάζεται αύξηση στις καταθέσεις/αποταμιεύσεις, απόρροια των περιοριστικών μέτρων, εφόσον η κατανάλωση και πολλές δραστηριότητες των νοικοκυριών μειώθηκαν σημαντικά.

Ο τομέας των κατασκευών και των ακινήτων βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο, με τα στατιστικά που αφορούν τις άδειες οικοδομής να καταδεικνύουν τη διάθεση για την ανάπτυξη κάποιων μεγάλων έργων, όπως τουριστικές μονάδες αλλά και την τάση για αδειοδότηση μικρότερων σε εμβαδόν, οικιστικών μονάδων. Υπάρχει σημαντικό ενδιαφέρον από την εγχώρια αγορά, τροφοδοτούμενο και από τα προγράμματα επιδότησης επιτοκίου αλλά και τη συσσώρευση ενδεχομένως αποταμιεύσεων (δεν υπάρχει καμία απόδοση λόγω των σχεδόν μηδενικών επιτοκίων), ενώ ξένοι επενδυτές και αγοραστές συνεχίζουν να διερευνούν την αγορά, ψάχνοντας για καλές ευκαιρίες.

Την ίδια στιγμή, ο τομέας των υπηρεσιών αναμένεται να αναδιαρθρωθεί μέσα από τις νέες οδηγίες και νομοθεσίες που εφαρμόζονται, αλλά και εν μέσω των αλλαγών στο διεθνές πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον, και πιο συγκεκριμένα σε χώρες με τις οποίες υπάρχουν στενές οικονομικές σχέσεις. Υπάρχουν νέα χρηματοοικονομικά προϊόντα, όπως τα επενδυτικά ταμεία, τα οποία δείχνουν να έχουν σημαντικές προοπτικές.

Γίνεται προσπάθεια προσέλκυσης και εγκατάστασης ξένων εταιρειών στο νησί. Σημαντικά στοιχεία μια τέτοιας απόφασης αποτελούν η τεχνολογική αναβάθμιση και η δημιουργία ενός επιχειρηματικού περιβάλλοντος, μέσα στο οποίο οι επιχειρήσεις θα μπορούν να λειτουργήσουν αποδοτικά και με ασφάλεια, η δυνατότητα δημιουργίας βάσης μέσω της μεταφοράς προσωπικού και των οικογενειών τους και το νομικό, φορολογικό και χρηματοοικονομικό περιβάλλον.

Σημειώνεται ότι ο τομέας των κατασκευών και των υπηρεσιών αναμένεται να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων, εφόσον αναμένεται σημαντικός αριθμός έργων υποδομής μέχρι το 2026, ενώ θα απαιτηθούν χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και υπηρεσίες συνδεδεμένες με την τεχνολογική αναβάθμιση. Υπάρχουν και άλλοι σημαντικοί τομείς που μπορούν να προσφέρουν σημαντικά στην οικονομία, όπως η εκπαίδευση και η ναυτιλία.

Κρίνεται αναγκαίο να υπάρξουν αποφάσεις και κινήσεις που θα δώσουν ώθηση στην οικονομία βραχυπρόθεσμα, ώστε με την αντιμετώπιση της πανδημίας να υπάρξει ισχυρή ανάπτυξη. Αλλιώς θα οδηγηθούμε σε μια οριζόντια πορεία φθοράς. Είναι εκείνη την περίοδο που θα προκύψουν σημαντικά ζητήματα σε ό,τι αφορά την ανεργία και τα προβλήματα βιωσιμότητας των επιχειρήσεων.