2024: Η απόλυτη εκλογική χρονιά με 3,5 δις πολίτες στις κάλπες - Ποιες μπορεί να αλλάξουν τα πάντα

Χρονιά πολλών και κρίσιμων εκλογικών αναμετρήσεων είναι το 2024, με τα αποτέλεσμα τουλάχιστον δύο εξ αυτών να έχουν την δυναμική να αλλάξουν την πορεία των γεγονότων ανά το κόσμο. Συνολικά, μπροστά στις κάλπες μπορεί να βρεθούν έως και πάνω από 3,5 δισ. άνθρωποι, από 65 και πλέον χώρες με τους αριθμούς αυτούς να αποτελούν ρεκόρ. Το 2024 είναι η απόλυτη χρονιά των εκλογών, όπως σχολιάζει το Time.

Αναμφίβολα οι κρισιμότερες εκλογικές αναμετρήσεις είναι αυτές στις ΗΠΑ αλλά και οι Ευρωεκλογές, υπάρχουν όμως και άλλες κάλπες που κυοφορούν παγκοσμίου ενδιαφέροντος αποτελέσματα όπως αυτές στην Ινδία και Πακιστάν δυο πολυπληθή κράτη, πυρηνικές δυνάμεις και μάλιστα σε συνεχή ένταση μεταξύ τους.

Οποιαδήποτε αλλαγή στις ηγεσίες των χωρών, τα ”μηνύματα” από τις κάλπες και το μέγεθος της ”δύναμης” που θα αντλήσουν ή πιθανές ισορροπίες σε ό,τι αφορά τις εκλογές στο ευρωπαϊκό μπλοκ θα διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο στις γεωπολιτικές ισορροπίες, επηρεάζοντας αναμφίβολα τις εξελίξεις στον πόλεμο στην Ουκρανία και στην Μέση Ανατολή, τις οικονομικές-εμπορικές σχέσεις, τις αποφάσεις για την κλιματική κρίση κ.λπ.

Παράλληλα, αρκετές από τις εκλογικές αναμετρήσεις θα δοκιμάσουν τις αντοχές φιλελεύθερων δημοκρατιών εν μέσω βάσιμων ανησυχιών για άνοδο οπισθοδρομικών, σκληροπυρηνικών, ακροδεξιών, εθνικιστικών και αντιδημοκρατικών δυνάμεων.

Επίσης, αν και από τις κάλπες σε Ρωσία, Λευκορωσία δεν περιμένουμε εκπλήξεις ως προ το αποτέλεσμα, θα έχει ενδιαφέρον ο τρόπος διεξαγωγής τους και η συμμετοχή αλλά και η χημεία των ηγετών αυτών των χωρών με πιθανές αλλαγές στις ηγεσίας άλλων χωρών που επίσης έχουν εκλογές φέτος.

Η Γαλλίδα Λε Πεν και ο Ολλανδός Βίλντερς, δύο πρόσωπα που θα παλέψουν σκληρά για να βγει κερδισμένο "Ταυτότητα και Δημοκρατία" στις Ευρωεκλογές. Το κόμμα της Μελόνι πάντως δεν έχει ακόμη προσχωρήσει (ASSOCIATED NEWS).

Προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ, 5 Νοεμβρίου 2024

Οι προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ πάντα αποτελούν κορυφαίο γεγονός αφού η ανάδειξη νέας ηγεσίας μπορεί να καθορίσει και να ανατρέψει συμμαχίες, στρατηγικές, οικονομικές συμφωνίες σε παγκόσμιο επίπεδο. Το 2024 υπάρχει όμως ένας ακόμη λόγος που κάνει τις αμερικανικές κάλπες ακόμη πιο ενδιαφέρουσες και κρίσιμες. Και φυσικά ο λόγος είναι ο τέως αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ που μέχρι στιγμής είναι το απόλυτο φαβορί για να κερδίσει το χρίσμα από το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα και μπορεί να διεκδικήσει μια ακόμη θητεία στον Λευκό Οίκο έναντι του Δημοκρατικού Τζο Μπάιντεν.

Βέβαια, η υποψηφιότητα Τραμπ θα πρέπει να ξεπεράσει πολλά εμπόδια αφού τα πάντα θα κριθούν στο ομοσπονδιακό Ανώτατο Δικαστήριο που καλείται να αποφανθεί επί απόφασης του δικαστηρίου του Κολοράντο ότι δεν μπορεί να ”κατέβει” στις εκλογές λόγω της εκτιμώμενης εμπλοκής τους στα γεγονότα της εισβολής στο Καπιτώλιο τον Ιανουάριο του 2021.

Στην κορυφή του χριστουγεννιάτικου δέντρο ένα καπέλο αλά Τραμπ με το σύνθημά του "Να κάνουμε ξανά σπουδαία την Αμερική" (VIA ASSOCIATED PRESS).

Πολλοί βέβαια προεξοφλούν πως η συντηρητική πλειοψηφία των δικαστών θα αποφανθεί υπέρ τους δικαιώματος του Τραμπ να μετάσχει στις εκλογές. Επίσης, το άνετο προβάδισμά του έναντι των Ρεπουμπλικανών αντιπάλων του σημαίνει ότι θα μπορούσε να κερδίσει χωρίς να είναι καν υποψήφιος στις προκριματικές εκλογές στο Κολοράντο - αλλά η απόφαση δημιουργεί ισχυρό προηγούμενο για παρόμοιες προσφυγές σε άλλες πολιτείες. Ηδη ανάλογη απόφαση με το Κολοράντο έλαβαν οι αρχές στο Μέιν αλλά θα υπάρξει προσφυγή στην Δικαιοσύνη.

Επίσης, ακόμη και εάν αυτό το μέτωπο ”κλείσει” το Τραμπ έχει μια σειρά δικαστικών εκκρεμοτήτων που αναμένεται να πάρουν τον δρόμο τους πριν τον Νοέμβριο του 2024 και ίσως επηρεάσουν την δημοφιλία του που επί του παρόντος όμως είναι αδιαμφισβήτητη.

Πάντως, σε αρκετές πλέον δημοσκοπήσεις με υποψήφιους για την προεδρία του Τραμπ και Μπαίνεν, ο πρώτος αν και οριακά, προηγείται.

Μια ανάληψη της εξουσίας στις ΗΠΑ από τους Ρεπουμπλικάνους, και ειδικά από τον Τραμπ θα μπορούσε να διαταράξει την αυστηρά ευθυγραμμισμένη πολιτική της Δύσης για την Ουκρανία, καθώς ορισμένες πτέρυγες του κόμματος ζητούν τον περιορισμό της στρατιωτικής και οικονομικής βοήθειας προς το Κίεβο. Θα μπορούσε επίσης να προκαλέσει νέους γύρους αντιπαραθέσεων, μέτρων και αντιποίνων στις εμπορικές σχέσεις με άλλες χώρες.

Τραμπ και Μπάιντεν, δείχνουν όλα για τις προεδρικές εκλογές (ASSOCIATED PRESS).

Η προηγούμενη κυβέρνηση των Ρεπουμπλικάνων υπό τον Τραμπ επέβαλε σαρωτικούς δασμούς στους ευρωπαίους συμμάχους σε μια προσπάθεια να προστατεύσει τους Αμερικανούς παραγωγούς. Και οι δύο πλευρές έχουν συμφωνήσει σε μια προσωρινή εκεχειρία, αλλά ο Τραμπ έχει δεσμευτεί να εισαγάγει δασμούς 10% σε όλες τις ξένες εισαγωγές εάν εκλεγεί.

Μια αλλαγή ηγεσίας θα μπορούσε επίσης να επηρεάσει επίσης τις εν εξελίξει συνομιλίες με σκοπό να επιτραπεί στην ΕΕ να εξάγει κρίσιμα ορυκτά που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή ηλεκτρικών μπαταριών στις ΗΠΑ χωρίς να επιβληθούν δασμοί βάσει του νόμου για τη μείωση του πληθωρισμού.

Αλλαγές θα μπορούσαν να υπάρξουν ακόμη σε πολιτικές για την μετανάστευση, για την παροχή στήριξης σε ασθενέστερους πολίτες αλλά και σε πολιτικές που αφορούν το Κλίμα αφού μια από τις πρώτες αποφάσεις του Τραμπ ήταν να αποσυρθούν οι ΗΠΑ από την Συμφωνία των Παρισίων.

Ευρωεκλογές, 6-9 Ιουνίου

Είναι η μεγαλύτερη διασυνοριακή εκλογική διαδικασία με πάνω από 400 εκατ. ψηφοφόρους σε 27 χώρες που για 10η φορά στην ιστορία του μπλοκ καλούνται να εκλέξουν τους εκπροσώπους τους στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το μόνο δημοκρατικά εκλεγμένο όργανο της ΕΕ. Επίσης όμως θα είναι οι πρώτες εκλογές μετά το Brexit ενώ για μια ακόμη φορά μεγάλος εχθρός θα είναι η αποχή αφού παραδοσιακά οι ευρωεκλογές ”πάσχουν” από χαμηλή συμμετοχή.

Το 2024 όμως, και καθώς ζητήματα που αφορούν την καθημερινότητα και την τσέπη των πολιτών έχουν οξυνθεί, ίσως η προσέλευση να είναι πιο αυξημένη.

Βέβαια, καραδοκεί ένας άλλος μεγάλος κίνδυνος. Οι προβλέψεις για αύξηση της υποστήριξης προς τα ευρωσκεπτικιστικά και ακροδεξιά κόμματα, τα οποία μάλιστα ενισχύονται από τις πρόσφατες εκλογικές επιτυχίες στην Ολλανδία, την Ιταλία, τη Φινλανδία και τη Σουηδία, σπέρνουν αμφιβολίες για τη μελλοντική πορεία της ΕΕ.

Αξίζει να σημειωθεί πως οι τελευταίες δημοσκοπήσεις, όπως επισημαίνει το Euronews.com τοποθετούν την ακροδεξιά ομάδα Ταυτότητα και Δημοκρατία σε υψηλό ρεκόρ 87 εδρών στο στο Ευρωκοινοβούλιο των 720 μελών, που σημαίνει ότι να ανταγωνιστεί ”στα ίσα” τους Φιλελεύθερους για να γίνει το τρίτο μεγαλύτερο κόμμα του κοινοβουλίου.

Μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε καταστήσει την συγκεκριμένη ευρωομάδα ρυθμιστή των αποφάσεων του Ευρωκοινοβουλίου ως τρίτη δύναμη μετά τις δύο πρώτες δυνάμεις του Σώματος, δηλαδή το συντηρητικό Λαϊκό Κόμμα και τους σοσιαλιστές του Ομάδα της Προοδευτικής Συμμαχίας Σοσιαλιστών και Δημοκρατών, που αν και διαφωνούν σε πολλά ζητήματα συνεργάζονται για να εξασφαλίσουν τη λειτουργία των θεσμών της ΕΕ.

Η οικονομική ύφεση στις μεγάλες οικονομίες της ΕΕ, η αύξηση της δυσαρέσκειας στις αγροτικές περιοχές, η κλιματική αλλαγή και η μετανάστευση είναι όλα καθοριστικά ζητήματα στην προεκλογική εκστρατεία των κομμάτων.

Το αποτέλεσμα των εκλογών επίσης θα καθορίσει ποιος θα ηγηθεί της επόμενης Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με την νυν Πρόεδρο, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να αναμένεται να είναι ξανά υποψήφια.

Εκλογές σε Αυστρία, Βέλγιο, Πορτογαλία

Βέβαια οι ισορροπίες εντός της ΕΕ εξαρτώνται και από τις ηγεσίες των 27 χωρών. Γι′ αυτό μεγάλη σημασία έχουν και οι εκλογικές αναμετρήσεις σε κράτα- μέλη εντός του 2024.

Αυστρία: Οι εκλογές στην χώρα των 9 εκατ. πολιτών μπορεί να αποδειχθούν οι πλέον κρίσιμες το 2024 μεταξύ των χωρών της ΕΕ που ”στήνουν” κάλπες την στιγμή που η ακροδεξιά είναι σε τροχιά ανόδου.

O επικεφαλής του ακροδεξιού FPO, Χέρμπερτ Κικλ, χαμογελά πλάι στον ομοϊδεάτή του Ιταλό, Ματέο Σαλβίνι, (ANTONIO MASIELLO VIA GETTY IMAGES).

Στις δημοσκοπήσεις, το ακροδεξιό Κόμμα Ελευθερίας της Αυστρίας (FPÖ)-που ηγείται το Χέρμπερτ Κικλ- εμφανίζεται να έρχεται πρώτο συγκεντρώνοντας ένα εντυπωσιακό ποσοστό του 30% στην πρόθεση ψήφου.

Τα ποσοστά του ενισχύονται σταθερά μετά την πτώση που ακολούθησε με το ”σκάνδαλο Ίμπιζα” το 2019, όταν ο τότε αντικαγκελάριος και ηγέτης του εμφανιζόταν σε βίντεο να παζαρεύει πολιτικές χάρες με πρόσωπα που συνδέονται με ρωσικά επιχειρηματικά συμφέροντα.

Οι πολιτικές του κόμματος κατά των lockdowns την περίοδο της πανδημίας κορονοϊού, η κριτική του για τις οικονομικές επιπτώσεις των κυρώσεων της ΕΕ στη Ρωσία, η ρητορική του στο μεταναστευτικό και γενικότερα οι λαϊκιστικές πολιτικές του, βοηθούν προσέλκυση δεξιών ψηφοφόρων.

Επίσης το κόμμα, έχει αριστοτεχνικά κεφαλαιοποιήσει τις εσωτερικές διαμάχες μεταξύ κεντρώων κομμάτων ενώ εκτιμάται πως εάν συνεχίσει με την ίδια δυναμική είναι πιθανό ο επόμενος καγκελάριος της Αυστρίας να προέρχεται από το FPÖ.

Bέλγιο: Οι εκλογές θα διεξαχθούν παράλληλα με τις Ευρωεκλογές στις αρχές Ιουνίου. Για όσους παρακολουθούν τις εξελίξεις στην χώρα των 11,5 εκατ. πολιτών, είναι γνωστό είναι μια από τις χώρες που φημίζονται για το κατακερματισμένο πολιτικό σκηνικό τους και τις πολύπλοκες διαδικασίες κατανομής της εξουσίας αλλά και τις μακράς διάρκειας διαβουλεύσεις για τον σχηματισμό πολυκομματικών κυβερνήσεων.

O Πρωθυπουργός του Βελγίου, Αλεξάντερ ντε Κρο (VIA ASSOCIATED PRESS).

Η παρούσα αποτελείται από επτά κόμματα.

Η εικόνα που δίνουν οι δημοσκοπήσεις για τις επικείμενες εκλογές δεν διαφέρουν. Το ακροδεξιο φλαμανδικό ανεξάρτητο Vlaams Belang προηγείτια στην Φλάνδρα κα το Σοσιαλιστικό Κόμμα προηγείται στη Βαλλονία, ενώ οι φιλελεύθεροι αναμένεται να κερδίσουν στις Βρυξέλλες.

Ο νυν επτακομματικός συνασπισμός φαίνεται να είναι σε τροχιά συγκέντρωσης ικανού αριθμού εδρών για να κυβερνήσει ξανά. Μάλιστα, ο πρωθυπουργός Αλεξάντερ ντε Κρό αναμένεται να αξιοποιήσει την ανάληψη της εξάμηνης προεδρίας στην ΕΕ από το Βέλγιο για να ενισχύσει την εκλογική του δύναμη στις εθνικές εκλογές.

Ωστόσο, το φλαμανδικό Συντηρητικό Φιλελεύθερο Κόμμα του Ντε Κρου καταγράφει ιστορικά χαμηλά ποσοστά στην έδρα του, τη Φλάνδρα.

Πορτογαλία: Η χώρα προκήρυξε πρόωρες εκλογές τον Νοέμβριο, αφού ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός Αντόνιο Κόστα αναγκάστηκε να παραιτηθεί -αν και παραμένει ως υπηρεσιακός πρωθυπουργός- εξαιτίας έρευνας σε βάρος του για υπόθεση διαφθοράς.

Το δε Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS) από το οποίο προέρχεται, ελπίζει ότι ο νέος ηγέτης του, Πέδρο Νούνο Σάντος, θα μπορέσει να σχηματίσει κυβέρνηση και η χώρα να συνεχίσει να αποτελεί προπύργιο για την ευρωπαϊκή αριστερά πτέρυγα.

Διαδηλώσεις εργαζομένων στην Λισσαβόνα με βασικό αίτημα την αύξηση των μισθών εξαιτίας της ανοδικής πορείας του κόστους ζωής, (VIA ASSOCIATED PRESS).

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν μια αμφίρροπη αναμέτρηση με αντίπαλο κόμμα αυτός της συντηρητικής αντιπολίτευσης. Αμφότερα στις δημοσκοπήσεις, εμφανίζονται να συγκεντρώνουν ένα 27%.

Το ανησυχητικό όμως είναι πως και στην Πορτογαλία αναπτύσσει μεγάλη δυναμική ένα ακροδεξιό κόμμα: το Chega που έχει στόχο να ανατρέψει το παραδοσιακό δικομματικό σύστημα και ήδη συγκεντρώνει έως και 17% σε πρόθεση ψήφου.

Το κόμμα, έχει κατηγορηθεί πως δηλητηριάζει την δημόσια συζήτησε με ρατσιστική, αντι-ΛΟΑΤΚΙ, αντιμεταναστευτική, αντι-Ρομά ρητορική.

Κάλπες σε Ρωσία και στην σύμμαχο Λευκορωσία

Αν και δύσκολα αναμένονται ανατροπές στις εκλογές σε Ρωσία, Λευκορωσία και οι δύο παρουσιάζουν ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον που μπορεί να καταστεί πολύ μεγαλύτερο ανάλογα με τα αποτελέσματα των εκλογών πρωτίστως στις ΗΠΑ.

Ρωσία: Οι προεδρικές εκλογές έχουν προκηρυχθεί για τις 17η Μαρτίου 2024 και φυσικά ο Βλάντιμιρ Πούτιν είναι υποψήφιος ενώ η εκτίμηση για επανεκλογή του μπορεί να θεωρηθεί ασφαλής.

Αυτές όμως είναι και οι πρώτες προεδρικές εκλογές που διεξάγονται στην χώρα μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, που τον Μάρτιο θα μετρά δύο και πλέον χρόνια. Διάστημα κατά το οποίο η χώρα στο εσωτερικό της άλλαξε πολύ εξαιτίας: των δυτικών κυρώσεων, της φυγής μεγάλων εταιρειών, της επιστράτευσης, του μεγάλου αριθμού νεκρών στο μέτωπο, των κλυδωνισμών στο εσωτερικό των Ενόπλων Δυνάμεων κ.α.

Ο Βλάντιμιρ Πούτιν, (VIA ASSOCIATED PRESS).

Παράλληλα, οι πολικές και πρακτικές καταστολής όχι μόνο κατά του πολέμου, αλλά και σε ζητήματα όπως η ελευθερία του Τύπου, της έκφρασης, ο σεβασμός των δικαιωμάτων διαφόρων ομάδων (πχ ΛΟΑΤΚΙ) έχουν ενταθεί.

Ίσως λοιπόν το πιο ενδιαφέρον στοιχείο, σε μια χώρα που ο Πούτιν ουσιαστικά είναι σαν να κατεβαίνει στις εκλογές χωρίς αντίπαλο, να είναι το ποσοστό συμμετοχής. Το 2018 στις κάλπες προσήλθε το 67,5% των περίπου 110 εκατ. ψηφοφόρων, όπως αναφέρει το Reuters.

Επίσης, για πρώτη φορά κάλπες για προεδρικές εκλογές θα στηθούν και στα ουκρανικά εδάφη που προσάρτησε η Ρωσία κατά την διάρκεια του πολέμου.

*Στην Ουκρανία πάντως είναι αμφίβολο εάν θα διεξαχθούν οι προγραμματισμένες προεδρικές εκλογές το 2024 αφού η χώρα λόγω πολέμου, είναι επί του παρόντος υπό στρατιωτικό νόμο. Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι πάντως έχει δηλώσει ότι σκοπεύει να επιδιώξει άλλη μια θητεία.

Λευκορωσία: Ετοιμάζεται και αυτή για βουλευτικέ εκλογές και ανάδειξη μελών τοπικών συμβουλίων. Το ενδιαφέρον είναι πως αυτές θα είναι οι πρώτες κάλπες μετά τις προεδρικές εκλογές του 2020 που σημαδεύτηκαν από μεγαλειώδεις διαδηλώσεις και ακραία καταστολή. Διατυπώθηκαν κατηγορίες περί νοθείας για την διατήρηση του Αλεξάντρ Λουκασένκο-συμμάχου του Πούτιν- στην εξουσία.

Από τις διαδηλώσεις τον Αύγουστο του 2020 μετά την αμφισβητούμενη επανεκλογή Λουκασένκο, (VIA ASSOCIATED PRESS).

Φυσικά όλοι θα περιμένουν να δουν εάν θα ξεσπάσουν νέες διαδηλώσεις και τη δυναμική θα έχουν αυτές ενώ η αυτοεξόριστη, αντίπαλος του Λουκασένκτο το 2020, Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια -που υποστηρίζει πως κέρδισε τις εκλογές- έχει καλέσει σε μποϊκοτάζ. Άρα, ίσως το πιο σημαντικό ποσοστό που όλοι θα παρακολουθούν, και θα εξάγουν συμπεράσματα θα είναι αυτό της αποχής.

Σε κάθε περίπτωση, η δύναμη των τοπικών συμβουλίων και του κοινοβουλίου στη Λευκορωσία είναι μικρή. Επί Λουκασένκο, αυτά τα σώματα επιτελούσαν μια καθαρά διακοσμητική λειτουργία, αποτελώντας απλώς ένα άλλο κλιμάκιο απρόσωπων αξιωματούχων. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι κοινοβουλευτικές και τοπικές εκλογές δεν προκάλεσαν ποτέ μεγάλο ενδιαφέρον στους Λευκορώσους: συνήθως τέτοιες εκστρατείες πραγματοποιούνται ήρεμα, χωρίς διαμαρτυρίες, όπως αναφέρει το Open Democracy.

Οι κάλπες στην πολυπληθέστερη χώρα στον κόσμο, την Ινδία και στο ”αντίπαλο” Πακιστάν

Ινδία: Με 1,4 δισ. ανθρώπους, έγινε φέτος η χώρα με τον μεγαλύτερο πληθυσμό στον κόσμο αφήνοντας πίσω της την Κίνα, αποτελεί την 5η μεγαλύτερη οικονομία παγκοσμίως και φυσικά μια τεράστια αγορά ενώ είναι εταίρος με τις ΗΠΑ και διατηρεί άριστες σχέσεις με την Ρωσία.

Αυτά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, καθιστούν την εκλογική αναμέτρηση του 2024, εξαιρετικά σημαντική όσο και εάν οι πολιτικές εξελίξεις στην χώρα δεν είναι μεταξύ των πρώτων θεμάτων στην επικαιρότητα.

Στις κάλπες κρίνεται η παραμονή ή μη του αμφιλεγόμενου Νερέντα Μόντι, για μια τρίτη θητεία ενώ βασικό θέμα αποτελεί η έγκριση ή απόρριψη των πολιτικών που προωθούν τον ”ινδουιστικό εθνικισμό” σπέρνοντας τον τρόμο στις μειονότητες.

Πηγή: huffingtonpost.gr