«COP28/Ημέρα 7η: Οι πόλεις και οι μεταφορές» του Δρος Χαράλαμπου Έλληνα

Η 7^η ημέρα της συνόδου κλιματικής αλλαγής COP28 στο Dubai ήταν αφιερωμένη στην αστικοποίηση, στις πόλεις και το δομημένο περιβάλλον και τις μεταφορές, συμπεριλαμβανομένης της βιώσιμης κινητικότητας και της ναυτιλίας. Όμως, καθώς η σύνοδος κορυφής μπαίνει στο δεύτερο μέρος, η εστίαση αναπόφευκτα μετατοπίζεται στην οριστικοποίηση των δεσμεύσεων στο προσχέδιο συμφωνίας Stocktake για τον Παγκόσμιο Απολογισμό. Ο Simon Stiell, εκτελεστικός γραμματέας του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή, προειδοποίησε ότι το προσχέδιο Stocktake είναι επί του παρόντος μια «σακούλα γεμάτη με ευχές και βαριά σε στάσεις», που ουσιαστικά παρέχει «δομικά στοιχεία για ένα μελλοντικό αποτέλεσμα». Προέτρεψε τις χώρες και τους διαπραγματευτές να «ανεβάσουν το παιχνίδι τους» και να αποφύγουν να πέσουν στην παγίδα της βαθμολογίας και της «πολιτικής με τον χαμηλότερο κοινό παρονομαστή».

Ο συνασπισμός «BuildingtoCOP» φιλοξένησε μια υπουργική συνάντηση που συζήτησε την παγκόσμια πρωτοβουλία «Buildings Breakthrough». Εισηγήθηκε στο COP28 από τη Γαλλία, το Μαρόκο και το UNEP για να επιταχυνθεί η αλλαγή στον τομέα των κτηρίων που ευθύνεται για το 37% των παγκόσμιων εκπομπών που σχετίζονται με την ενέργεια και το 34% της τελικής χρήσης ενέργειας. Προτρέπει «οι σχεδόν-μηδενικές εκπομπές και τα ανθεκτικά κτήρια να γίνουν ο νέος στόχος έως το 2030». Ο μετασχηματισμός των κτηρίων θα είναι απαραίτητος στις παγκόσμιες προσπάθειες απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές. 27 χώρες έχουν ενταχθεί σε αυτή την πρωτοβουλία μέχρι στιγμής.

Το «C40 Cities», ένα παγκόσμιο δίκτυο σχεδόν 100 δημάρχων των κορυφαίων πόλεων του κόσμου, παρευρέθηκε στο COP28 και ζήτησε «σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων, μείωση των εκπομπών στο μισό έως το 2030 και περισσότερες άμεσες επενδύσεις στις πόλεις για να επιταχυνθεί η δίκαιη μετάβαση για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης». Οι πόλεις συνεισφέρουν πάνω από το 75% των παγκόσμιων εκπομπών, καθιστώντας τη δράση με επίκεντρο τις πόλεις ζωτικής σημασίας για την επίτευξη των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού. Περισσότερος από τον μισό πληθυσμό του πλανήτη ζει σε πόλεις και ο ΟΗΕ προβλέπει ότι θα αυξηθεί στο 68% έως το 2050. Αυτό καθιστά τον αστικό σχεδιασμό κορυφαία προτεραιότητα για τις κυβερνήσεις για να εξασφαλίσουν τον μετριασμό, την προσαρμογή και την ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή. Το C40 ανακοίνωσε ένα ενημερωμένο «Πλαίσιο μετάβασης για το κλίμα των πόλεων» που πρέπει να ακολουθήσουν οι πόλεις στον αγώνα τους κατά της κλιματικής κρίσης.

Επιδεικνύοντας τη σημασία που αποδίδει στις πόλεις, η προεδρία του COP28 φιλοξένησε μια υπουργική συνάντηση με θέμα «Αστικοποίηση και Κλιματική Αλλαγή», κατά την οποία, υπουργοί, περιφερειακοί ηγέτες, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και μη κυβερνητικοί φορείς κλήθηκαν να υποστηρίξουν την «Κοινή Δήλωση Αποτελεσμάτων για την Αστικοποίηση και την Κλιματική Αλλαγή». Σκοπός της είναι «να υποστηρίξει και να ενσωματώσει τη δράση για το κλίμα σε κάθε επίπεδο διακυβέρνησης, επιταχύνοντας παράλληλα την τοπική χρηματοδότηση για το κλίμα, για να διασφαλίσει ότι η χρηματοδότηση προσαρμογής που φτάνει στις πόλεις είναι επαρκής».

Οι Μεταφορές συμμετείχαν σε μια σειρά εκδηλώσεων που διοργανώθηκαν από την προεδρία του COP28, οι οποίες περιλάμβαναν τις θεματολογίες «Ώθηση των Μεταφορών και της Κινητικότητας σε τροχιά για 1,5^οC», »Συνδυασμός Μεταφορών-Ενέργειας για την επίτευξη στόχων για το κλίμα» και μια συνάντηση στρογγυλής τραπέζης για την «Εξέλιξη των Οδικών Μεταφορών». Βασικές παρουσιάσεις έγιναν από τον IEA και το «Διεθνές Φόρουμ Μεταφορών» (ITF). Είναι σημαντικό να υπάρχει ισχυρή συνεργασία μεταξύ του ενεργειακού εφοδιασμού και των μεταφορών «για την ευθυγράμμιση των πολιτικών, την υπέρβαση κοινών προκλήσεων και τη συγκρότηση συνασπισμών για την απαλλαγή από τον άνθρακα από τους δύο τομείς παράλληλα».

Οι διευθύνοντες σύμβουλοι κορυφαίων παγκόσμιων ναυτιλιακών εταιρειών ανακοίνωσαν συνεργασία τους στο COP28 για να επιταχύνουν την απεξάρτηση των παγκόσμιων θαλάσσιων μεταφορών από τον άνθρακα που, αν ήταν μια χώρα, θα είχε την έκτη μεγαλύτερη εκπομπή άνθρακα. Εξέδωσαν κοινή δήλωση «για να συμφωνηθεί μια ημερομηνία λήξης νεόδμητης ναυτιλίας βασισμένης μόνο σε ορυκτά καύσιμα, προτρέποντας τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (IMO), τον παγκόσμιο ρυθμιστή, να δημιουργήσει τις ρυθμιστικές συνθήκες για να επιταχύνει τη μετάβαση στα πράσινα καύσιμα.῾

Η ΕΕ πιέζει για επιβολή φόρου στα αεροπορικά καύσιμα. Ο επίτροπος της ΕΕ για το κλίμα, Wopke Hoekstra, είπε ότι ένας τέτοιος φόρος θα αποφέρει «σημαντικό χρηματικά ποσά». Έγιναν εκκλήσεις για καθαρότερες πηγές ενέργειας στο «Φόρουμ Βιώσιμης Αεροπορίας» στο COP28, που διοργανώθηκε από την Ομάδα Δράσης Αεροπορικών Μεταφορών (ATAG). Προχωρώντας περαιτέρω, το Airports Council International (ACI) World υποστήριξε ρυθμιστικά πλαίσια που να διευκολύνουν τη μετάβαση των αεροδρομίων σε καθαρότερες πηγές ενέργειας.

Η Ασιατική Τράπεζα Ανάπτυξης (ADB) εγκαινίασε έναν «Κόμβο Οικονομικών Λύσεων Φύσης» για την Ασία και τον Ειρηνικό, με την υποστήριξη μεγάλου αριθμού εταίρων, με στόχο «να προσελκύσει τουλάχιστον $2 δισεκατομμύρια δολάρια σε επενδυτικά προγράμματα που ενσωματώνουν λύσεις βασισμένες στη φύση». Ο πρόεδρός της, Masatsugu Asakawa, δήλωσε: «Η φύση είναι ένας κρίσιμος απορροφητήρας άνθρακα, με δασικά και χερσαία οικοσυστήματα καθώς και ωκεανούς, που απορροφούν περίπου το 55% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα… Είναι ζωτικής σημασίας να προστατεύσουμε τη φύση στη μάχη μας ενάντια στην κλιματική αλλαγή».

Η ετυμηγορία του καθηγητή Jim Skea, προέδρου της IPCC, είναι ότι μέχρι στιγμής το COP είναι περιεκτικό και «σημειώνει πρόοδο».

Αλλά τα φώτα της δημοσιότητας της ημέρας έκλεψε ο Simon Stiell που προέτρεψε τους αντιπροσώπους να βελτιώσουν το παιχνίδι τους ή να αντιμετωπίσουν αποτυχία. Είπε ότι η συμφωνία για χρηματοδότηση «Απωλειών και Ζημιών» έχει δώσει στο COP28 μια καλή ώθηση, αλλά είναι μόνο η αρχή, προσθέτοντας ότι «στο τέλος της επόμενης εβδομάδας χρειαζόμαστε το COP να μετατραπεί σε ένα τρένο για να επιταχύνει τη δράση για το κλίμα.»