Μίνιμουμ κανόνες για πρόληψη και αντιμετώπιση της παράνομης διακίνησης μεταναστών προτείνει η Κομισιόν

Ενίσχυση του νομοθετικού πλαισίου της ΕΕ για καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης ανθρώπων μέσω μεταξύ άλλων της επέκτασης της δικαιοδοσίας των κρατών μελών στα χωρικά ύδατα σε περίπτωση ναυαγίων, αλλά και της διασφάλισης πως δεν θα μπαίνουν στο στόχαστρο ανθρωπιστικές επιχειρήσεις, ανακοίνωσε την Τρίτη η Κομισιόν, παράλληλα με την πραγματοποίηση του Διεθνούς Συνεδρίου για τη δημιουργία μιας Παγκόσμιας Συμμαχίας για την Καταπολέμηση της Παράνομης Διακίνησης Μεταναστών.

Οι προτάσεις αυτές, που θα πρέπει να τύχουν επεξεργασίας και διαπραγμάτευσης από το Συμβούλιο της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, προβλέπουν την αναθεώρηση του νομοθετικού πλαισίου μετά από 20 χρόνια, μεταξύ άλλων για ενίσχυση του ρόλου των υπηρεσιών της ΕΕ και ειδικά της Europol, και την ενίσχυση του πλαισίου συνεργασίας με τρίτες χώρες.

Ειδικότερα, σε συνέντευξη Τύπου η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων, Ίλβα Γιόχανσον ανακοίνωσε τις προτάσεις της Κομισιόν για επικαιροποίηση της νομοθεσίας της ΕΕ μέσω οδηγίας για τον καθορισμό μίνιμουμ κανόνων για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της διευκόλυνσης της παράτυπης εισόδου στην ΕΕ, και κανονισμού για ενισχυμένη αστυνομική συνεργασία στην καταπολέμηση των δικτύων διακινητών.

Η πρόταση οδηγίας για τον καθορισμό ελάχιστων κοινών κανόνων επικεντρώνεται σε πέντε στόχους σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση της Επιτροπής.

Πρώτον, την αποτελεσματική δίωξη των δικτύων οργανωμένου εγκλήματος μέσω ενός πιο συγκεκριμένου ορισμού του αδικήματος της διακίνησης ώστε να εστιάζει σε δραστηριότητες που υποκινούνται από οικονομικό ή υλικό όφελος, ή μπορεί να προκαλέσει σοβαρή βλάβη σε ένα άτομο. Η δημόσια παρότρυνση για είσοδο στην ΕΕ χωρίς άδεια θεωρείται ποινικό αδίκημα που θα αφορά και τη διαφήμιση της διακίνησης μέσω ψηφιακών εργαλείων και μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Δεύτερο, εναρμονισμένες ποινές που αντικατοπτρίζουν τη σοβαρότητα του αδικήματος, αυξάνοντας τις ποινές για αδικήματα που προκαλούν το θάνατο ενός ή περισσότερων προσώπων από μέγιστη ποινή οκτώ χρόνων φυλάκισης στα 15 χρόνια.

Τρίτο, βελτίωση της εμβέλειας της δικαιοδοσίας, ώστε τα κράτη μέλη να έχουν δικαιοδοσία επίσης όταν τα σκάφη βυθίζονται σε διεθνή ύδατα με αποτέλεσμα τον θάνατο επιβαινόντων. Η δικαιοδοσία των κρατών μελών επεκτείνεται επίσης σε άλλες υποθέσεις, συμπεριλαμβανομένων των αδικημάτων που διαπράχθηκαν σε πλοία ή αεροσκάφη που είναι νηολογημένα στα κράτη μέλη και των αδικημάτων που διαπράχθηκαν από νομικά πρόσωπα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα στην ΕΕ. Ο στόχος είναι να μπουν στο στόχαστρο συγκεκριμένα τα εγκληματικά δίκτυα, καθώς δεν πρέπει να ποινικοποιούνται η ανθρωπιστική βοήθεια από ΜΚΟ, η εκτέλεση της νομικής υποχρέωσης έρευνας και διάσωσης, η βοήθεια από μέλη της οικογένειας και οι ίδιοι οι μετανάστες.

Τέταρτο, ενίσχυση των πόρων και των ικανοτήτων των κρατών μελών και των εθνικών αρχών ώστε να διασφαλίζεται η αποτελεσματική πρόληψη, έρευνα και δίωξη κατά διακινητών. Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να εργαστούν για την πρόληψη της διακίνησης μεταναστών, μέσω εκστρατειών ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, έρευνας και εκπαιδευτικών προγραμμάτων.

Πέμπτο, βελτίωση της συλλογής δεδομένων και της υποβολής εκθέσεων, μέσω της υποχρέωσης των κρατών μελών να συλλέγουν και να αναφέρουν στατιστικά δεδομένα σε ετήσια βάση για τη βελτίωση της κλίμακας, τον εντοπισμό περιπτώσεων και την αντιμετώπιση της διακίνησης μεταναστών.

Όσον αφορά τον κανονισμό για την ενίσχυση του ρόλου της Europol και της συνεργασίας μεταξύ των υπηρεσιών για την καταπολέμηση της διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων, προτείνεται η αναβάθμιση του ρόλου του Κέντρου κατά της Διακίνησης Μεταναστών της Europol. Ειδικότερα προβλέπεται, η ενίσχυση του συντονισμού σε επίπεδο ΕΕ με τη στήριξη των κρατών μελών, της Eurojust, της Frontex και της Επιτροπής, μέσω της παρακολούθησης των τάσεων, την διενέργεια ετήσιων εκθέσεων, στρατηγικής ανάλυσης και εκτίμησης απειλών και διερευνητικές και επιχειρησιακές ενέργειες.

Επίσης, η διυπηρεσιακή συνεργασία μέσω αξιωματικών - συνδέσμων από τα κράτη μέλη και από τη Eurojust, τη Frontex και τη Eurojust, οι οποίοι θα πρέπει να τοποθετηθούν στην Europol.

Ακόμα, η βελτίωση της ανταλλαγής πληροφοριών μέσω αυξημένων υποχρεώσεων των κρατών μελών να ανταλλάσσουν πληροφορίες με την Europol σχετικά με τη διακίνηση μεταναστών και την εμπορία ανθρώπων, ενώ νέο Κέντρο θα εντοπίζει περιπτώσεις διακίνησης μεταναστών που μπορεί να απαιτούν συνεργασία με χώρες εκτός ΕΕ, μεταξύ άλλων με την ανταλλαγή προσωπικών δεδομένων κατά περίπτωση.

Επίσης, αύξηση των πόρων μέσω της υποχρέωσης των κρατών μελών να ορίσουν εξειδικευμένες υπηρεσίες για την καταπολέμηση της διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων, και να συνδέσουν αυτές τις υπηρεσίες με την ασφαλή εφαρμογή δικτύου ανταλλαγής πληροφοριών (SIENA).

Τέλος, ισχυρότερη υποστήριξη της Europol μέσω της αποστολής προσωπικού, για αναλυτική, επιχειρησιακή, τεχνική και εγκληματολογική υποστήριξη προς τα κράτη μέλη, καθώς και της δημιουργίας εφεδρικής ομάδας εθνικών εμπειρογνωμόνων, η οποία θα μπορεί να τεθεί στην άμεση διάθεση της Εuropol για ανάπτυξη στα κράτη μέλη.

Για την εκπλήρωση αυτών των στόχων, η Επιτροπή προτείνει επίσης την αύξηση των οικονομικών και ανθρώπινων πόρων της Europol.