Πόλεμος στον «ιστό της αράχνης»: Τα υπόγεια τούνελ της Χαμάς «παγίδα» για τον στρατό του Ισραήλ

Καθώς η χερσαία επίθεση του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας πλανάται στον πιο συντριπτικό πόλεμο που έχει μέχρι τώρα με τη Χαμάς, μια από τις μεγαλύτερες απειλές τόσο για τα στρατεύματά του όσο και για τα 2,3 εκατομμύρια Παλαιστίνιους που έχουν παγιδευτεί στον παραθαλάσσιο θύλακα είναι θαμμένη βαθιά υπογείως.

Ενας εκτεταμένος λαβύρινθος από σήραγγες, που κατασκευάστηκε από την Χαμάς, εκτείνεται σε όλη την πυκνοκατοικημένη λωρίδα, αποτελώντας κρυψώνα για τους μαχητές, το οπλοστάσιο της με τους πυραύλους και τους περισσότερους από 200 ομήρους που έχουν απαχθεί μετά την άνευ προηγουμένου επίθεση στο έδαφος του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου.

Η εκκένωση και καταστροφή αυτών των σηράγγων θα είναι καθοριστικής σημασίας στην επιδίωξη του Ισραήλ να διαλύσει τη Χαμάς. Αλλά οι μάχες σε πυκνοκατοικημένες αστικές περιοχές και η υπόγεια κίνηση θα μπορούσε να αφαιρέσει από τον ισραηλινό στρατό ορισμένα από τα τεχνολογικά του πλεονεκτήματα, ενώ παράλληλα θα δώσει πλεονέκτημα στη Χαμάς τόσο πάνω όσο και κάτω από το έδαφος.

Οι αμυνόμενοι έχουν χρόνο να σκεφτούν πώς θα κινηθούν και υπάρχουν εκατομμύρια κρυφές τοποθεσίες στις οποίες μπορούν να βρεθούν. Μπορούν να επιλέξουν την ώρα της σύγκρουσης και δεν μπορεί ο εχθρός να τους δει αλλά εκείνοι τον βλέπουν.

Το βράδυ του Σαββάτου, ο ισραηλινός στρατός είπε ότι τα πολεμικά του αεροσκάφη έπληξαν 150 υπόγειους στόχους της Χαμάς στη βόρεια Γάζα, περιγράφοντάς τους ως τούνελ, χώρους μάχης και άλλες υπόγειες υποδομές. Τα χτυπήματα αυτά - ίσως ο πιο μεγάλος βομβαρδισμός σηράγγων από το Ισραήλ μέχρι σήμερα - ήρθαν την ώρα που ο ισραηλινός στρατός έχει εντείνει τις χερσαίες επιχειρήσεις του στη Γάζα.

Τι έχει δείξει το παρελθόν

Ο πόλεμος σε σήραγγες είναι χαρακτηριστικό της ιστορίας, από τη ρωμαϊκή πολιορκία της αρχαίας ελληνικής Αμβρακίας έως τους Ουκρανούς μαχητές που πολεμούσαν τις ρωσικές δυνάμεις σε σήραγγες 24 χιλιομέτρων της σοβιετικής εποχής κάτω από το εργοστάσιο χαλυβουργίας Azovstal της Μαριούπολης για περίπου 80 ημέρες το 2022.

Ο λόγος είναι απλός: οι μάχες σε τούνελ θεωρούνται από τις πιο δύσκολες για τους στρατούς. Ενας αποφασισμένος εχθρός σε ένα σύστημα με σήραγγες ή σπηλιές μπορεί να επιλέξει πού θα ξεκινήσει ο αγώνας - και συχνά να καθορίσει πώς θα τελειώσει - δεδομένων των άφθονων ευκαιριών για ενέδρα.

Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στη Λωρίδα της Γάζας, όπου βρίσκεται το σύστημα τούνελ της Χαμάς που το Ισραήλ έχει ονομάσει «Μετρό».

Οταν το Ισραήλ και η Αίγυπτος επέβαλαν τιμωρητικό αποκλεισμό στη Γάζα, αφού η Χαμάς κατέλαβε τον έλεγχο του εδάφους το 2007, η μαχητική ομάδα επέκτεινε την κατασκευή του δικτύου με τις σήραγες για να διακινήσει όπλα και άλλο λαθρεμπόριο από την Αίγυπτο. Ενώ η Αίγυπτος αργότερα έκλεισε τις περισσότερες από αυτές τις διασυνοριακές σήραγγες, η Χαμάς πιστεύεται τώρα ότι έχει ένα τεράστιο υπόγειο δίκτυο που εκτείνεται σε όλη τη Γάζα, επιτρέποντάς της να μεταφέρει όπλα, προμήθειες και μαχητές μακριά από τα ισραηλινά drones.

Ο Γιαχία Σινουάρ, πολιτικός ηγέτης της Χαμάς, ισχυρίστηκε το 2021 ότι η ομάδα διέθετε τούνελ 500 χιλιομέτρων. Η ίδια η Λωρίδα της Γάζας είναι μόνο περίπου 360 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

Ο ισραηλινός στρατός γνώριζε την απειλή τουλάχιστον από το 2001, όταν η Χαμάς χρησιμοποίησε μια σήραγγα για να πυροδοτήσει εκρηκτικά κάτω από ένα συνοριακό φυλάκιο. Από το 2004, το διμοιρία Samur, ή «Νυφίτσες» του ισραηλινού στρατού Samur, ή «Weasels», έχει επικεντρωθεί στον εντοπισμό και την καταστροφή σηράγγων, μερικές φορές με τηλεκατευθυνόμενα ρομπότ. Όσοι μπαίνουν μέσα φέρουν οξυγόνο, μάσκες και άλλο εξοπλισμό.

Το Ισραήλ έχει βομβαρδίσει από αέρος και έχει χρησιμοποιήσει εκρηκτικά στο έδαφος για να καταστρέψει σήραγγες στο παρελθόν. Αλλά η πλήρης εξουδετέρωση της Χαμάς θα απαιτήσει την εκκαθάριση αυτών των σηράγγων.

Κατά τη διάρκεια ενός πολέμου το 2014, μαχητές της Χαμάς σκότωσαν τουλάχιστον 11 Ισραηλινούς στρατιώτες αφού διείσδυσαν στο Ισραήλ μέσω τούνελ. Σε άλλο περιστατικό, ένας Ισραηλινός αξιωματικός, ο υπολοχαγός Χαντάρ Γκόλντιν, σύρθηκε σε μια σήραγγα μέσα στη Γάζα και δολοφονήθηκε. Η Χαμάς κρατά τα λείψανα του Γκόλντιν έκτοτε.

Ο Αριελ Μπερνστάιν, ένας πρώην Ισραηλινός στρατιώτης που πήρε μέρος σε εκείνο τον πόλεμο, περιέγραψε την αστική μάχη στη βόρεια Γάζα ως ένα μείγμα από «ενέδρες, παγίδες, κρησφύγετα, ελεύθερους σκοπευτές».

Υπενθύμισε ότι οι σήραγγες είχαν ένα αποπροσανατολιστικό, σουρεαλιστικό αποτέλεσμα, δημιουργώντας τυφλά σημεία καθώς μαχητές της Χαμάς εμφανίζονταν από το πουθενά για να επιτεθούν. «Ηταν σαν να πολεμούσα με φαντάσματα», είπε. «Δεν τους βλέπεις».

Ο Ισραηλινός υπουργός Αμυνας, Γιοάβ Γκάλαντ, δήλωσε ότι αναμένει μια δύσκολη χερσαία επίθεση, προειδοποιώντας ότι «θα χρειαστεί πολύς χρόνος» για να εξαρθρωθεί το τεράστιο δίκτυο σηράγγων της Χαμάς.

Ως μέρος της στρατηγικής του, το Ισραήλ έχει μπλοκάρει όλες τις αποστολές καυσίμων στη Γάζα από τότε που ξέσπασε ο πόλεμος. Ο Γκάλαντ εκτίμησε ότι η Χαμάς θα κατασχέσει τα καύσιμα για τις γεννήτριες που αντλούν αέρα στο υπόγειο δίκτυο. «Για τον αέρα χρειάζονται πετρέλαιο. Για το πετρέλαιο, χρειάζονται εμάς», είπε.

Συνήθως, οι σύγχρονοι στρατοί βασίζονται στις των αεροπορικές επιδρομές για την καταστροφή των τούνελ. Τα ισραηλινά πλήγματα στη Γάζα μέχρι στιγμής σε αυτόν τον πόλεμο έχουν σκοτώσει πάνω από 8.000 ανθρώπους, σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας της Χαμάς. Αλλά αυτά τα χτυπήματα μπορούν να προκαλέσουν περιορισμένη μόνο ζημιά στο υπόγειο δίκτυο.

Οι αμερικανικές δυνάμεις που πολεμούσαν στο Βιετνάμ προσπάθησαν να καθαρίσουν το δίκτυο μήκους 120 χιλιομέτρων, γνωστό ως τούνελ Củ Chi, στο οποίο οι Αμερικανοί στρατιώτες ήταν αντιμέτωποι με φονικές παγίδες και πολύ σκοτεινές συνθήκες στα περίχωρα της Σαϊγκόν. Ακόμη και οι ανελέητοι βομβαρδισμοί από B-52 δεν κατέστρεψαν ποτέ τις σήραγγες. Ούτε τα ρωσικά χτυπήματα από αέρος κατάφεραν κάτι στην ουκρανική χαλυβουργία το 2022.

Για να γίνει κατανοητό πόσο δύσκολο μπορεί να είναι να καταστραφούν οι σήραγγες, η Αμερική χρησιμοποίησε ένα τεράστιο εκρηκτικό εναντίον ενός συστήματος με σήραγγες του Ισλαμικού Κράτους στο Αφγανιστάν το 2017 που ονομάζεται «η μητέρα όλων των βομβών» (BGU-43, ή MOAB) - το μεγαλύτερο μη πυρηνικό όπλο που χρησιμοποιήθηκε ποτέ σε μάχη από τον αμερικανικό στρατό.

Υπόγειοι κίνδυνοι

Ωστόσο, σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, οι προελαύνοντες στρατοί δεν αντιμετώπισαν την πρόκληση που αντιμετωπίζει τώρα το Ισραήλ με το σύστημα σηράγγων της Χαμάς. Η μαχητική ομάδα κρατά περίπου 200 ομήρους που απήγαγε στην επίθεση της 7ης Οκτωβρίου.

Η απελευθέρωση της 85χρονης Yocheved Lifshitz από τη Χαμάς την περασμένη Δευτέρα επιβεβαίωσε τις υποψίες ότι οι μαχητές έχουν βάλει ομήρους στα τούνελ. Η Lifshitz αποκάλυψε ότι την οδήγησαν σε ένα δίκτυο με σήραγγες που, όπως είπε, «έμοιαζε με ιστό αράχνης».

Η εκκαθάριση αυτών των σηράγγων με ομήρους παγιδευμένους εντός τους πιθανότατα θα είναι μια «αργή, μεθοδική διαδικασία», με τους Ισραηλινούς να βασίζονται σε ρομπότ και άλλες πληροφορίες για να χαρτογραφήσουν τις σήραγγες και τις πιθανές παγίδες τους. Η χρήση ομήρων ως ανθρώπινων ασπίδων θα προσθέσει ένα επιπλέον επίπεδο πολυπλοκότητας στον πόλεμο.

Οι πιθανές μάχες που θα αντιμετωπίσουν οι Ισραηλινοί στρατιώτες θα είναι επίσης κλειστοφοβικές και τρομακτικές. Πολλά από τα τεχνολογικά πλεονεκτήματα του ισραηλινού στρατού θα αχρηστευτούν, δίνοντας στη Χαμάς το πλεονέκτημα, εκτιμούν ειδικοί αναλυτές.

«Οταν, εξάλλου, μπαίνεις σε ένα τούνελ, είναι πολύ στενό, σκοτεινό και υγρό, και χάνεις πολύ γρήγορα την αίσθηση του χώρου και του χρόνου. Εχεις αυτόν τον φόβο για το άγνωστο, ποιος έρχεται στη γωνία; Είναι ενέδρα; Κανείς δεν μπορεί να έρθει να σε σώσει. Μετά βίας μπορείς να επικοινωνήσεις με τον έξω κόσμο, με τη μονάδα σου», τονίζουν χαρακτηριστικά.

Το πεδίο της μάχης θα μπορούσε να αναγκάσει τον ισραηλινό στρατό σε ανταλλαγές πυρών, στις οποίες όμηροι μπορεί να σκοτωθούν κατά λάθος. Παγίδες με νάρκες θα μπορούσαν επίσης να εκραγούν, θάβοντας ζωντανούς τόσο τους στρατιώτες όσο και τους ομήρους.

Ακόμη και με αυτούς τους κινδύνους, το Ισραήλ έχει κάνει σαφές ότι οι σήραγγες πρέπει να καταστραφούν για να επιτύχει τους στρατιωτικούς του στόχους.

Πηγή: huffingtonpost.gr