Η θυσία του DART - Η «αποστολή αυτοκτονίας» του σκάφους της NASA μπορεί να σώσει ζωές

Μπορούμε πραγματικά να αποτρέψουμε έναν από τους μεγάλους κινδύνους που απειλούν τη ζωή στη Γη από το Διάστημα; Η πρόσκρουση ενός αστεροειδή στον πλανήτη μας είναι ικανή να αφανίσει μια πόλη, μια χώρα, ίσως και τη ζωή την ίδια.

Μια πρώτη απάντηση θα μας δώσει η αποστολή... αυτοκτονίας του DART, του μικρού διαστημοπλοίου της NASA που προσέκρουσε τα ξημερώματα της Τρίτης (ώρα Ελλάδας), στον Δίμορφο, τον μικρό δορυφόρο του αστεροειδή Δίδυμου.

Οι τελευταίες φωτογραφίες από το DART στη δραματική πορεία του προς τον αστεροειδή μάς έδειξαν ότι βρήκε τον στόχο του και ότι η πρόσκρουση έγινε με ακρίβεια.

Από απόσταση ασφαλείας, γύρω στα 1.000 χιλιόμετρα, παρακολουθούσε ο ιταλικός μικροδορυφόρος LICIACube. Τρία λεπτά μετά την πρόσκρουση, ο LICIACube πέρασε περίπου 55 χιλιόμετρα από τον Δίμορφο για να καταγράψει τι έγινε. Οι κάμερες θα λειτουργούσαν για 10 λεπτά για να φωτογραφίσουν τον δορυφόρο και το νέφος με τα συντρίμμια.

Ωστόσο, τα δεδομένα θα χρειαστούν πολλούς μήνες για να φτάσουν στο σύνολό τους στη Γη και να ακόμη περισσότερος χρόνος για να αναλυθούν.

Στη Γη πάνω από 30 τηλεσκόπια παρατήρησαν τη σύγκρουση, μεταξύ τους και τα μεγαλύτερα στον κόσμο, όπως το ευρωπαϊκό Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο στη Χιλή. Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble και το νέο διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb θα παρακολουθήσουν και αυτά τι συνέβη.

Για τους επόμενους έξι μήνες τηλεσκόπια από τη Γη και το Διάστημα θα παρατηρούν κατά διαστήματα τον Δίδυμο και τον Δίμορφο. Στόχος να δουν τι άφησε πίσω της η πρόσκρουση και πόσο άλλαξε -αν άλλαξε- η τροχιά του Δίμορφου.

Ο Δίδυμος, στα δεξιά, και ο Δίμορφος, 2,5 λεπτά πριν από τη σύγκρουση, από απόσταση 920 χιλιομέτρων

Ο Δίμορφος 11 δευτερόλεπτα πριν προσκρούσει πάνω του το DART. Εδώ βρίσκεται σε απόσταση 68 χιλιομέτρων. Ο Δίμορφος, με πλάτος 160 μέτρα, είναι σχεδόν στρογγυλός και το έδαφος γεμάτο πέτρες και χαλίκια.

Αλλά θα υπάρξει και συνέχεια. Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος σχεδιάζει μια αποστολή που θα εκτοξευτεί το 2024 και θα προσεγγίσει στον Δίδυμο και τον Δίμορφο το 2026. Τέσσερα χρόνια μετά την πρόσκρουση, η αποστολή HERA θα δει σε τι κατάσταση είναι ο αστεροειδής και ο δορυφόρος του.

Στην αποστολή μετείχε και ομάδα από το Τμήμα Φυσικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, υπό τους καθηγητές Βογιατζή, Γκόλια και Τσιγάνη.

Για αυτά τα λίγα λεπτά ως την πρόσκρουση εργάζονταν από το 2014, στον σχεδιασμό και την εκτέλεση. Ακόμη και αν η αποστολή κατέληξε στην καταστροφή του σκάφους, το αίσθημα της ικανοποίησης, όπως είπαν σε δηλώσεις τους, είναι μεγάλο. Κρατούν και το ότι το DART βρήκε τον στόχο του μόνο του και κατευθύνθηκε με μεγάλη ακρίβεια σε αυτόν.

Ήταν λύση το DART;

Το «χειρουργικό» πλήγμα. με το DART έγινε για να δουν οι επιστήμονες αν είναι εφικτή μια μικρή αλλαγή πορείας για έναν αστεροειδή που κατευθύνεται στη Γη.

Η πρόσκρουση θα αλλάξει την ταχύτητα του Δίμορφου κατά λιγότερο από 1% και την περίοδο της τορχιάς του κατά λίγα λεπτά. Το πόσο ακριβώς θα μας το πουν οι μετρήσεις και από τη Γη. Μοιάζει πολύ λίγο, αλλά θα μπορούσε να είναι σωτήριο.

Σε περίπτωση που η ανάλυση δείξει ότι η αποστολή πέτυχε, μια παρόμοια αποστολή στο κοντινό ή και πιο μακρινό μέλλον θα σώσει τη Γη από ένα μεγάλο κίνδυνο.

Ο κίνδυνος από έναν αστεροειδή είναι μικρός, αλλά όχι ανύπαρκτος.

Η NASA εκτιμά ότι έχουμε εντοπίσει το 40% των αστεροειδών με μέγεθος ως 140 μέτρα, που είναι απειλητικοί για τη Γη. Κάθε εβδομάδα ανακαλύπτουμε άλλους 30-40 αστεροειδείς που περνούν κοντά στη Γη (σχεδόν όλοι σε απόσταση ασφαλείας), μεγαλώνοντας τον κατάλογο που ήδη έχει πάνω από 19.000. Μερικούς τους ανακαλύπτουμε μετά την πιο κοντινή προσέγγιση – το ιδανικό θα ήταν να το γνωρίζουμε δύο με τρία χρίονια πριν.

Για τους ακόμη μεγαλύτερους αστεροειδής, ένα «σπρώξιμο» από ένα μικρό διαστημόπλοιο, όπως το DART, μπορεί να μην καταφέρει και πολλά – ή και τίποτα. Το θετικό είναι ότι οι μεγάλοι είναι χαρτογραφημένοι και γνωρίζουμε ότι κανένας δεν θα μας απειλήσει για τα επόμενα 100 χρόνια.

Πηγή: protothema.gr