ΠΟΥ, Ναβάλνι ή Άρντερν; Οι πιο δυνατοί υποψήφιοι για το φετινό Νόμπελ Ειρήνης

Μετά από μία χρονιά με κύρια χαρακτηριστικά του τις διεθνείς συρράξεις, την πόλωση, την οικονομική αβεβαιότητα αλλά κυρίως μία… πανδημία, η απονομή του Βραβείου Νόμπελ Ειρήνης 2020 σηματοδοτεί μια σπάνια στιγμή ελπίδας.

Ο νικητής της σημαντικής αυτής κατηγορίας θα ανακοινωθεί την Παρασκευή, ολοκληρώνοντας μία εβδομάδα απονομής βραβείων. Και μπορεί οι υποψηφιότητες να έχουν ήδη επισκιαστεί από τις εξελίξεις γύρω από την πανδημία, έχουν όμως προσελκύσει επικρίσεις από όλον τον κόσμο.

«Είμαι λιγότερο σίγουρος (για τον νικητή) φέτος, περισσότερο ό,τι ήμουν εδώ και πολύ καιρό», λέει στο CNNi ο Νταν Σμιθ διευθυντής του Διεθνούς Ερευνητικού Ινστιτούτου Ειρήνης στη Στοκχόλμη.

Όπως κάθε χρονιά, τα ονόματα των υποψηφίων κρατούνται ως επτασφράγιστο μυστικό από την νορβηγική Επιτροπή Βραβείων. Υπάρχουν 318 υποψήφιοι, μεταξύ αυτών 211 άτομα και 107 οργανισμοί, ωστόσο, σύμφωνα με την παράδοση τα ονόματά τους δεν θα αποκαλυφθούν παρά 50 χρόνια μετά.

Ένα βραβείο για την Covid;

Οι προτιμήσεις γι’ αυτήν την χρονιά διαμορφώνονται σε μεγάλο βαθμό από τα γεγονότα μιας μοναδικά ιδιαίτερης χρονιάς: μετά από 10 διαχείρισης του κορωνοϊού ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας βρίσκεται στην κορυφή της λίστας των περισσότερων προγνωστικών ενώ ξεχωριστή θέση έχει επίσης και το κίνημα Black Lives Matter σε μια χρονιά που σημαδεύτηκε από έντονες αντιρατσιστικές διαδηλώσεις σε πολλά σημεία του κόσμου.

Όποιο από τα δύο προκριθεί, θα μεταφραστεί σε κάποια πλευρά του κόσμου ως μια ασυνήθιστα πολιτική επιλογή: ο ΠΟΥ έχει επικριθεί, πιο έντονα από τον Αμερικανό πρόεδρο Τραμπ, για τους χειρισμούς του απέναντι στην Covid-19, αν και η μεγάλη πλειοψηφία των παγκόσμιων ηγετών έχει στηρίξει τις επιλογές του.

Πάντως, οι ειδικοί γύρω από τα Νόμπελ δεν θεωρούν ότι οποιαδήποτε από τις δύο αυτές υποψηφιότητες έχει πολλές ελπίδες νίκης.

Όπως αναφέρει το CNN.gr, η επιτροπή Νόμπελ συχνά κοιτάζει πέρα ​​από τους υποψηφίους που είναι πιο έντονα στην επικαιρότητα μιας χρονιάς. Αυτό καθιστά την πρόβλεψη του νικητή ιδιαίτερα δύσκολη άσκηση.

Αυτό κάνει την πρόβλεψη των νικητών του Νόμπελ τόσο δύσκολη άσκηση. αλλά η οργάνωση της Urdal προσπαθεί να κάνει ακριβώς αυτό και οι λίστες με πέντε πιθανούς νικητές έχουν αποδειχθεί σωστές τα τελευταία δύο χρόνια.

Οι ειδικοί παρατηρούν επίσης μια αυξανόμενη επίθεση κατά της ελευθερίας του Τύπου τα τελευταία χρόνια με τους ηγέτες να επιδιώκουν εμπρηστική ρητορική, και τα δικαιώματα των δημοσιογράφων να καταστέλλονται σε πολλές χώρες. Μια τέτοια επιλογή θα μπορούσε επίσης να προκαλέσει ευρύτερη ανησυχία για παραπληροφόρηση και ψεύτικες ειδήσεις.

Σε αυτήν την κατεύθυνση θα κινούνταν η επιλογή της Επιτροπής για την Προστασία των Δημοσιογράφων (CPJ) ή των Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα (PSF), ενώ δεν αποκλείεται η επιλογή ενός και μόνο δημοσιογράφου.

Ένα ποικιλόμορφο σετ υποψηφίων

Από την πρώτη απονομή του το 1901 –στον συνιδρυτή του Ερυθρού Σταυρού Ερίκου Ντινάν και τον ειρηνιστή Φρεντερίκ Πασί- η Νορβηγική Επιτροπή Νόμπελ έχει υπάρξει ιδιαίτερα αινιγματική σχετικά με τη διαδικασία επιλογή του νικητή.

Φέτος, οι ειδικοί πιστεύουν ότι η λαϊκή εξέγερση του Σουδάν, η οποία εκδίωξε τον πρόεδρο Ομάρ Αλ Μπασίρ μπορεί να αναγνωριστεί από τα μέλη της επιτροπής.

«Νομίζω ότι οι εξελίξεις στο Σουδάν είναι η πιο σημαντική διαδικασία μεταμόρφωσης μιας διαμάχης που είδαμε τον τελευταίο χρόνο», λέει ο Χένρικ Ουρντάλ, διευθυντής του Ερευνητικού Ινστιτούτου Υγείας στο Όσλο (PRIO).

Κάποιοι παρατηρητές των βραβείων θεωρούν επίσης δυνατή την υποψηφιότητα του Αλεξέι Ναβάλνι, του πολιτικού αντιπάλου του Ρώσου προέδρου Πούτιν ο οποίος παραλίγο να χάσει τη ζωή του μετά από μια ανεξιχνίαστη ακόμη υπόθεση δηλητηρίασης. «Ο Ναβάλνι ήταν στη λίστα μας και πριν το συμβάν και η παρουσία του απλώς καταδεικνύει τις σύγχρονες προκλήσεις το να είναι κανείς αντιμαχόμενος πολιτικός στη Ρωσία», λέει ο Ουρντάλ.

Όμως και τα Ηνωμένα Έθνη συγκαταλέγονται ανάμεσα στους πιθανούς νικητές.

Η υπόθεση Τούνμπεργκ

Η έφηβη ακτιβίστρια υπέρ του περιβάλλοντος Γκρέτα Τούνμπεργκ υπήρξε πέρυσι μία από τις πιο σοβαρές υποψηφιότητες. Μια επιλογή της έχει να κάνει με το πώς ακριβώς η επιτροπή ορίζει την «ειρήνη».

Ωστόσο οι ειδικοί θεωρούν μια φετινή βράβευσή της, έκπληξη.

Όμως και η πρωθυπουργός της Νέας Ζηλανδίας Τζασίντα Άρντερν έχει θεωρηθεί στο παρελθόν πιθανή υποψήφια και η επιτυχία με την οποία η χώρα της ανταποκρίθηκε απέναντι στην πανδημία του κορωνοϊού σίγουρα της δίνει περισσότερους πόντους. Ωστόσο, η μη έντονη ανάμειξή της στην παγκόσμια πολιτική σκακιέρα καθιστά μάλλον απίθανο να της φέρει τη νίκη.

Αλλά και ο πρόεδρος Τραμπ, ο οποίος αυτές τις μέρες αναρρώνει μετά τη θετική του διάγνωση στον κορωνοϊό, συνδέθηκε με το βραβείο, χωρίς ωστόσο να θεωρείται πολύ δυνατός υποψήφιος. «Το να είναι κανείς υποψήφιος δεν είναι το ίδιο με τον να θεωρείται ως άξιος υποψήφιος» παρατηρεί ο Ούρνταλ. Κάθε άνθρωπος που πληροί τις προϋποθέσεις είναι πιθανό να χριστεί υποψήφιος από κάποιον άλλο, και κάθε Αμερικανός πρόεδρος είναι πιθανό να χαρακτηριστεί ως τέτοιος.

Η πολυαναμενόμενη ανακοίνωση θα γίνει την Παρασκευή από την Νορβηγική Επιτροπή Νόμπελ. Ωστόσο η απάντηση για το ποιος θα επωφεληθεί από την συζήτηση κεκλεισμένων των θυρών είναι πιο αόριστη παρά ποτέ.