Αμίν Τζεμαγιέλ: Ο πρώην Πρόεδρος του Λιβάνου αποκλειστικά στον "Π"

O Λίβανος εισήλθε τους τελευταίους μήνες σε μια νέα περίοδο ταραχών, με τον κόσμο να διαδηλώνει στους δρόμους με αφορμή τη φορολόγηση της γνωστής εφαρμογής επικοινωνίας του WhatsApp. Ήταν η σταγόνα όμως που ξεχείλισε τον ωκεανό της απογοήτευσης των πολιτών του Λιβάνου για μια χώρα που τις τελευταίες δεκαετίες υποφέρει όχι μόνο από πολεμικές συγκρούσεις, τις εθνοσεκταριστικές διαμάχες και την υπερχείλιση του συριακού πολέμου, αλλά και από τη συνεχιζόμενη διαφθορά, την κακοδιαχείριση και την πολιτική αστάθεια – λόγω και του μωσαϊκού θρησκευτικής και εθνοτικής καταγωγής των κατοίκων της χώρας. Ο «Π» είχε την ευκαιρία να συναντήσει στην Κύπρο τον Αμίν Τζεμαγιέλ με αφορμή την παρουσία του στο συνέδριο για τη Συρία που διοργάνωσε η εφημερίδα «Cyprus Mail» για την επέτειο των 75 χρόνων λειτουργίας της. Ο κ. Τζεμαγιέλ, στα 77 του αισίως, διετέλεσε Πρόεδρος του Λιβάνου την περίοδο 1982-1988 – μια εξαιρετικά ταραγμένη περίοδο της σύγχρονης ιστορίας της χώρας, με τον Λίβανο να βρίσκεται υπό διπλή στρατιωτική κατοχή από το Ισραήλ, λόγω του πολέμου, και από τη Συρία λόγω της εμπλοκής του καθεστώτος Άσαντ (του πατέρα Χαφέζ).

Περί χρηστής διοίκησης

Ερωτηθείς για το πώς αποτιμά τις τρέχουσες εξελίξεις στην περιοχή και ιδίως τις δημόσιες διαδηλώσεις στον Λίβανο (αλλά και στο Ιράκ) ο κ. Τζεμαγιέλ στάθηκε στο κομμάτι της χρηστής διοίκησης και της διαφθοράς. «Ο Λίβανος παραμένει ένα κράτος οι πολιτικές ελίτ του οποίου και η νομενκλατούρα παραμένουν βυθισμένες στη διαφθορά και στην εξυπηρέτηση προσωπικών συμφερόντων» ανέφερε ο πρώην Πρόεδρος. Για να σταθεί στο γεγονός πως «αν δεν υπάρξει ισχυροποίηση των θεσμών, της αποτελεσματικής λειτουργίας του κράτους και πάταξη της διαφθοράς, ο Λίβανος δεν θα ορθοποδήσει». Ο κ. Τζεμαγιέλ αποτίμησε την αντίδραση του λαού του Λιβάνου και στάθηκε στο ότι η οικονομία της χώρας βρίσκεται, τα τελευταία χρόνια σταθερά, στις χειρότερες θέσεις διεθνώς σε σχέση με το δημόσιο χρέος και το πώς αυτό επηρεάζει τον τρόπο ζωής των πολιτών – που πασχίζουν υπό το βάρος της ασφυκτικής οικονομικής πίεσης. Καταληκτικά, ο κ. Τζεμαγιέλ συνέκρινε την τρέχουσα περίοδο των πολιτικών εξελίξεων με την εποχή της δικής του πολιτικής δραστηριοποίησης –μια τριακονταετία σχεδόν πριν– τονίζοντας πως «ακόμη και σε δύσκολες περιόδους για τη χώρα με πόλεμο και κατοχή, ο λαός του Λιβάνου δεν βρίσκονταν κάτω από τις τρέχουσες συνθήκες πολιτικής και οικονομικής αστάθειας».



Οι εξελίξεις στην περιοχή

Ο κ. Τζεμαγιέλ ανέλαβε την εξουσία στον Λίβανο σε μια δραματική περίοδο ακριβώς μετά τη δολοφονία του αδερφού του Μπασίρ, ο οποίος είχε κερδίσει στις εκλογές του 1982. Συγκρίνοντας την εποχή εκείνη με τη σημερινή –με τις τόσες κατακερματισμένες συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή– ο κ. Τζεμαγιέλ αναφέρθηκε στο πώς ο Λίβανος, με εσωτερικά δομικά προβλήματα, επηρεαζόταν πάντα από τους πολέμους και τις συγκρούσεις στην περιοχή: Συρία, η αραβοϊσραηλινή διένεξη, οι προσφυγικές ροές στη χώρα (σ.σ. ο Λίβανος φιλοξενεί σήμερα σχεδόν 1,5 εκατ. Σύρους πρόσφυγες). «Ο Λίβανος ήταν πάντα εκτεθειμένος στις συγκρούσεις της περιοχής. Οι οποίες απλά επηρέαζαν τα ήδη σημαντικά του προβλήματα, αναζωπυρώνοντας τις εσωτερικές πολιτικές και θρησκευτικές διαμάχες».



Το Κυπριακό

Ερωτηθείς για το πώς η κατάσταση στη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο επηρεάζει τις εξελίξεις στην Κύπρο και το Κυπριακό, ο κ. Τζεμαγιέλ απάντησε θέτοντας τη βάση του Κυπριακού στη διάσταση της τουρκικής εισβολής και της συνεχιζόμενης, από το 1974, κατοχής. «Οι βάσεις των προβλημάτων Κύπρου και Λιβάνου είναι διαφορετικές» σημείωσε ο πρώην Πρόεδρος. Ωστόσο ο ίδιος θεωρεί πως «στην Κύπρο τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Η Κύπρος τελεί υπό τουρκική κατοχή, μια κατάσταση η οποία θυμίζει την περίοδο της διακυβέρνησής μου με τη διπλή κατοχή του Λιβάνου από το Ισραήλ και τη Συρία. Είναι δύσκολο να απαλλαγεί μια χώρα από την κατοχή μιας ξένης στρατιωτικής δύναμης» ανέφερε ο κ. Τζεμαγιέλ. Δεν παρέλειψε ωστόσο να επισημάνει πως οι δυναμικές της περιοχής επηρεάζουν άμεσα όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, ωστόσο «η Κύπρος παραμένει ένα σταθερό κράτος της περιοχής. Είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης».

Κύπρος και Λίβανος

Ο κ. Τζεμαγιέλ θυμάται έντονα τη δεκαετία του ’60, τη γέννηση της Κυπριακής Δημοκρατίας και τις επισκέψεις του στην Κύπρο. «Είχα την τιμή να γνωρίσω σχεδόν το σύνολο της ελληνοκυπριακής ηγεσίας και έχω θαυμάσιες αναμνήσεις από τη γνωριμία μου με τον πρώτο Πρόεδρο της Κύπρου, τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο» μας ανέφερε. Ο κ. Τζεμαγιέλ τόνισε πως οι διμερείς σχέσεις Κύπρου και Λιβάνου «παραμένουν εξαιρετικές» και πως «Κύπρος και Λίβανος δεν πέρασαν ποτέ σκαμπανεβάσματα στις μεταξύ τους διπλωματικές σχέσεις, διατηρώντας άριστους πολιτικούς, οικονομικούς και θρησκευτικούς δεσμούς». Ο κ. Τζεμαγιέλ, που προέρχεται από την κοινότητα των μαρωνιτών χριστιανών του Λιβάνου, στάθηκε στη βαθιά ιστορική και θρησκευτική σύνδεση μεταξύ του Λιβάνου και της μαρωνιτικής κοινότητας της Κύπρου – με σχέσεις που εκτείνονται στα βάθη των αιώνων. Δεν παρέλειψε μάλιστα να σταθεί και στο πώς οι δύο χώρες στήριξαν η μία την άλλη σε δύσκολες, για αυτές, χρονικές στιγμές: «Οι Κύπριοι που κατέφυγαν στον Λίβανο το 1974 έτυχαν πολύ θερμής υποδοχής και φιλοξενίας, κάτι που συνέβη και με τους Λιβανέζους που κατέφυγαν στην Κύπρο τη δεκαετία του ’80 εξαιτίας του πολέμου. Οι δύο λαοί, της Κύπρου και του Λιβάνου, συμπεριφέρθηκαν εξαιρετικά ο ένας στον άλλο κι αυτό αποτελεί τη βάση των σχέσεών μας από το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον», τόνισε ο κ. Τζεμαγιέλ. Προσέθεσε μάλιστα πως στο πλαίσιο των τριμερών συνόδων με τα κράτη της περιοχής, Κύπρος και Λίβανος προχωρούν με την εμβάθυνση των σχέσεών τους σε οικονομικό και ενεργειακό επίπεδο.