Βραζιλία: Ένα βήμα πριν την αποφυλάκιση ο πρώην πρόεδρος Λούλα

Ο πρώην πρόεδρος της Βραζιλίας Λουίς Ινάσιου Λούλα ντα Σίλβα, φυλακισμένος για πάνω από ενάμιση χρόνο για διαφθορά, ενδέχεται να απελευθερωθεί σύντομα χάρη σε μια απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου χθες Πέμπτη.

Τα μέλη του Ανώτατου Δικαστηρίου τάχθηκαν (6-5) υπέρ της πρότασης να καταργηθεί δικαστική απόφαση που επείχε θέση νομολογίας, βάσει της οποίας οποιοσδήποτε ύποπτος μπορούσε να οδηγηθεί στη φυλακή εάν απορριπτόταν η πρώτη του έφεση πριν εξαντληθούν όλα τα ένδικα μέσα που διαθέτει, αφού την έκριναν αντισυνταγματική.

Η πολυαναμενόμενη απόφαση του 11μελούς Ανωτάτου Δικαστηρίου, που ανακοινώθηκε έπειτα από μακρές συζητήσεις και εντελώς οριακά, ενδέχεται να οδηγήσει στην απελευθέρωση σχεδόν 5.000 άλλων φυλακισμένων.

Αλλά οι αποφυλακίσεις αυτές δεν θα είναι αυτόματες, αφού κάθε υπόθεση θα πρέπει να εξετάζεται χωριστά.

Ο Λούλα, που εκτίει ποινή 8 ετών και 10 μηνών κάθειρξης για διαφθορά, οδηγήθηκε στη φυλακή τον Απρίλιο του 2018, λίγο καιρό μετά την απόρριψη της προσφυγής του από εφετείο, μολονότι είχε ακόμη τη δυνατότητα να προσφύγει σε ανώτερα δικαστήρια.

Αμέσως μετά την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου οι συνήγοροι του Λούλα, εμβληματικής μορφής της βραζιλιάνικης αριστεράς, ανήγγειλαν ότι θα ζητήσουν την άμεση απελευθέρωση του «πρώην προέδρου που έχει φυλακιστεί άδικα εδώ και 579 ημέρες».

Ανάμεσα στους εγκλείστους που θα μπορούσαν επίσης να αποφυλακιστούν προσεχώς φιγουράρουν δεκάδες πρόσωπα που καταδικάστηκαν, όπως και ο 74χρονος πρώην αρχηγός του Κράτους, στο πλαίσιο της έρευνας κατά της διαφθοράς που έχει γίνει γνωστή με την ονομασία «Πλύσιμο αυτοκινήτου εξπρές».

Οι εισαγγελείς που έχουν αναλάβει την υπόθεση αντέδρασαν αμέσως έντονα στην απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου, τονίζοντας σε ανακοίνωσή τους ότι εναντιώνεται «στο [κοινό] αίσθημα της απόρριψης της ατιμωρησίας» και στην «καταπολέμηση της διαφθοράς, που είναι προτεραιότητες για τη χώρα μας».

Ο Λούλα είχε κατηγορηθεί για παθητική διαφθορά και νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματική δραστηριότητα σε μια υπόθεση που αφορούσε την ανακαίνιση εξοχικού που σκόπευε να αγοράσει με αντάλλαγμα την ανάθεση συμβάσεων σε κατασκευαστική εταιρεία. Η ποινή του μειώθηκε σε δεύτερο βαθμό, από 12 σε 8 χρόνια και 10 μήνες κάθειρξη.

Από το κελί της φυλακής της ομοσπονδιακής αστυνομίας στην Κουριτσίμπα (νότια), ο πρώην πρόεδρος δεν έπαψε ποτέ να διατρανώνει την αθωότητα του και να δηλώνει θύμα συνωμοσίας με σκοπό να αποτραπεί η επάνοδός του στην εξουσία.

Ο δικαστής Ζιλμάρ Μέντζις, ένας από τους έξι που αποφάνθηκαν ότι η φυλάκιση πρέπει να γίνεται μετά την εξάντληση όλων των ένδικων μέσων, τόνισε κατά τη διάρκεια της ψηφοφορίας χθες Πέμπτη ότι η υπόθεση του Λούλα «μόλυνε τη συζήτηση» εξαιτίας της μεγάλης «πόλωσης» της βραζιλιάνικης κοινωνίας για την τύχη του πρώην προέδρου.

Η Γκλέισι Χόφμαν, η πρόεδρος του Κόμματος Εργαζομένων (PT), συνιδρυτής του οποίου ήταν ο Λούλα το 1980, χαιρέτισε την απόφαση, κρίνοντας ότι «ενίσχυσε τη δημοκρατία και το Σύνταγμα, που απειλούνται από την ακροδεξιά κυβέρνηση» υπό τον πρόεδρο Ζαΐχ Μπολσονάρου.

Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας ο Μπολσονάρου δεν έκρυβε την επιθυμία του να δει τον κεντροαριστερό πρώην πρόεδρο «να σαπίζει στη φυλακή».

«Βαρύ πλήγμα» για τον Σέρζου Μούρου

Ο Λούλα ήταν φαβορί κατά τις δημοσκοπήσεις ενόψει των προεδρικών εκλογών του Οκτωβρίου του 2018 στις οποίες δεν μπόρεσε να συμμετάσχει λόγω της φυλάκισής του, μετατρεπόμενος σε ανίσχυρο θεατή της νίκης του Μπολσονάρου.

Ο ακροδεξιός πρόεδρος ονόμασε υπουργό Δικαιοσύνης τον Σέρζου Μούρου, τον πρώην δικαστή ο οποίος είχε καταδικάσει σε πρώτο βαθμό τον Λούλα — μαύρο πρόβατο γι’ αυτόν — τον Ιούλιο του 2017.

Η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου είναι «βαρύ πλήγμα για τον Σέρζου Μούρου, που ήταν ακόμα πανίσχυρος πριν από έξι μήνες», σχολίασε μέσω Twitter ο αμερικανός δημοσιογράφος Γκλεν Γκρίνγουολντ, ο ιστότοπος του οποίου The Intercept Brasil έχει κάνει εκρηκτικές αποκαλύψεις που έθεσαν υπό αμφισβήτηση την αμεροληψία του πρώην δικαστικού.

Ο ιστότοπος άρχισε να δημοσιεύει τον Ιούνιο μηνύματα που αποκαλύπτουν ότι υπήρχε συνεργασία ανάμεσα στον Μούρου και τους εισαγγελείς που διενεργούσαν την έρευνα «Πλύσιμο αυτοκινήτου εξπρές».

Η αποφυλάκιση του Λούλα ίσως σημάνει νέο, πολύ διαφορετικό από το σημερινό μοίρασμα της πολιτικής τράπουλας στη Βραζιλία, όπου η αντιπολίτευση δεν ακούγεται από τον Ιανουάριο, όταν ανέλαβε την εξουσία ο Μπολσονάρου.