Παγιδευμένοι στο «Τρίγωνο του Θανάτου» χιλιάδες άμαχοι στη Συρία

Ο Σούκρι Σεμπάμπ και η γυναίκα του έχουν δύο βράδια να κοιμηθούν. Η μόλις τριών εβδομάδων εγγονή τους δεν έχει σταματήσει να κλαίει: Χρειάζεται μια απλή φαρμακευτική αγωγή για τυμπανισμό, λέει ο Σεμπάμπ, αλλά είναι σχεδόν αδύνατο για εκείνους να τα βρουν. Ο Σεμπάμπ ζει στο Ρουκμπάν, έναν ανεπίσημο καταυλισμό για τους Σύρους εκτοπισμένους, σε μια προστατευόμενη ζώνη από τις ΗΠΑ στη νότια Συρία, περίπου 10 μίλια μακριά από την αμερικανική στρατιωτική βάση. Ο Σεμπάμπ επικοινωνεί με το CNNi εδώ και τέσσερις μήνες.

Για περισσότερες από 1.200 ημέρες, ο Σεμπάμπ λέει πως ο ίδιος και η οικογένειά του διαβιούν σε αυτό το σύμπλεγμα καταφυγίων, που βρίσκεται διασκορπισμένο κατά μήκος της ερήμου, στη Συρο-Ιορδανική μεθόριο.

Όπως σημειώνει το CNN.gr, οι ακτιβιστές της έχουν δώσει το προσωνύμιο «Τρίγωνο του Θανάτου». Τα Ηνωμένα Έθνη χαρακτηρίζουν τις συνθήκες εκεί «απελπιστικές», «καταστροφικές» και επιμένουν πως το μέρος αυτό είναι «ακατάλληλο για παιδιά».

Εδώ και χρόνια, οι εκτοπισμένοι στον καταυλισμό του Ρουκμπάν βρίσκονται στο έλεος πληρεξουσίων δυνάμεων αλλά και πολιτικών παικτών, που τους αφήνουν σποραδική πρόσβαση σε ανθρωπιστική βοήθεια και χωρίς καμία ασφαλή οδό επιστροφής στις εστίες τους. Μάλιστα, τους τελευταίους πέντε μήνες, η συριακή κυβέρνηση μπλοκάρει την πρόσβαση ανθρωπιστικού υλικού στον καταυλισμό.

«Καμία πλευρά δεν αναλαμβάνει την ευθύνη γι’ αυτούς τους ανθρώπους», αναφέρει ο Άρον Λουντ, ειδικός αναλυτής για τη Συρία και μέλος του Ιδρύματος Century, μιας ακομμάτιστης δεξαμενής σκέψης.



Σε δήλωσή του στο CNNi, αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, τονίζει πως οι ΗΠΑ «αναζητούν κάθε πιθανό δίαυλο, για να παράσχουν βοήθεια στο Ρουκμπάν».

Ωστόσο, μέχρι στιγμής, η Ουάσιγκτον δεν έχει παράσχει άμεσα βοήθεια στους δεκάδες χιλιάδες που παραμένουν εγκλωβισμένοι στο συγκεκριμένο καταυλισμό, παρά το γεγονός ότι οι ΗΠΑ προστατεύουν τη συγκεκριμένη περιοχή από το 2016.

Μάλιστα, οι ΗΠΑ επιμένουν να ρίχνουν το φταίξιμο μόνο στη συριακή κυβέρνηση και τους Ρώσους συμμάχους της. Η Δαμασκός αρνείται να ικανοποιήσει τα αιτήματα για την παράδοση ανθρωπιστικής βοήθειας στο Ρουκμπάν από το Φεβρουάριο, ωθώντας, αντίθετα, τους πολίτες να επιστρέψουν σε περιοχές που ελέγχονται από το καθεστώς του Μπασάρ αλ Άσαντ.

«Το Ρουκμπάν συνιστά ακόμη ένα παράδειγμα της πάγιας πρακτικής που εφαρμόζει το καθεστώς Άσαντ, με την υποστήριξη των Ρώσων, διευκολύνοντας την ταλαιπωρία των δικών του ανθρώπων, ενώ την ίδια στιγμή χρησιμοποιεί την κατάσταση ως εργαλείο προπαγάνδας για να εκτρέψει αλλού την ευθύνη για τη δική του απάνθρωπη συμπεριφορά», λέει στο CNNi, ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου, ο διοικητής Σον Ρόμπερτσον.



Στη Συρία, η ανθρωπιστική βοήθεια παραδίδεται είτε διασυνοριακά με τη συναίνεση της γειτονικής χώρας είτε διά των Ηνωμένων Εθνών και άλλων ανθρωπιστικών ομάδων, με έδρα τη Δαμασκό.

Ωστόσο, η Ιορδανία έχει σταματήσει εδώ και χρόνια τις κανονικές διασυνοριακές παραδόσεις, αφήνοντας στην κυρίαρχη συριακή κυβέρνηση την έγκριση επί της ανθρωπιστικής βοήθειας του ΟΗΕ προς τον καταυλισμό.



Ειδικοί εκτιμούν πως οι ΗΠΑ μπορούν να κάνουν πολλά περισσότερα, ώστε να βοηθήσουν. Σε αντίθεση με άλλες περιοχές, όπου το καθεστώς Άσαντ έχει αρνηθεί ή αποτρέψει κάθε πρόσβαση σε ανθρωπιστική βοήθεια, στο Ρουκμπάν.

«Υπάρχει, εντός των ορίων της υπό πολιορκία περιοχής, μια αμερικανική βάση και αμερικανική πρόσβαση. Σ’ ένα βαθμό δεν ευσταθεί το επιχείρημα ότι αυτό είναι σφάλμα (μόνο) της συριακής κυβέρνησης. Ναι, είναι και δικό της σφάλμα, αλλά από εκεί και πέρα τι;», λέει ο Λουντ.

Και προσθέτει: «Οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να κάνουν πράγματα για το Ρουκμπάν, αλλά δεν το κάνουν. Θα μπορούσαν κάλλιστα να παρέχουν φαγητό και κυρίως φάρμακα στο Ρουκμπάν».

«Σίγουρα υπάρχει ενοχή των ΗΠΑ σε όλο αυτό. Φταίνε, όμως, μόνον αυτές; Όχι, απολύτως όχι. Αλλά είναι μια κατάσταση που οι ΗΠΑ έχουν καταλάβει ένα τμήμα της Συρίας και λένε πως δεν φέρουν καμία ευθύνη για τους ανθρώπους που βρίσκονται εκεί, το οποίο είναι λάθος», καταλήγει.



Παγιδευμένοι στην έρημο

Οι περισσότεροι που διαβιούν στον καταυλισμό έχουν διαφύγει από το Ισλαμικό Κράτος, τη συριακή κυβέρνηση ή και τα δύο, κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης στη Συρία. Πολλοί από αυτούς ήλπιζαν να διασχίσουν τα σύνορα προς την Ιορδανία, αλλά η χώρα αυτή τους έχει αρνηθεί την πρόσβαση από το 2016.

Σήμερα, περίπου 25.000 άνθρωποι παραμένουν «εγκλωβισμένοι… αργοσβήνοντας σε μια άγονη γη», είχε υπογραμμίσει νωρίτερα αυτό το μήνα ο Πάουλο Σέρτζιο Πινέιρο, επικεφαλής της Ανεξάρτητης Επιτροπής Ερευνών για τη Συρία, μιλώντας στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, σύμφωνα με το Reuters.

Ένα εκτιμώμενο 80% των ανθρώπων αυτών πιστεύεται ότι είναι γυναίκες και παιδιά.

«Η οικογένειά μου κι εγώ είμαστε σαν όλους τους άλλους μέσα στον καταυλισμό. Περιμένουμε απλώς για μια κάποια λύση», λέει ο Σεμπάμπ, που είναι επίσης μέλους του τοπικού συμβουλίου στο Ρουκμπάν.

Περιμένουν τόσο καιρό πλέον που ήδη οι δύο μεγαλύτεροι γιοι του έχουν παντρευτεί στο Ρουκμπάν. Τα τρία εγγόνια του έχουν επίσης γεννηθεί εκεί. Η οικογένεια ζει σε ένα καταφύγιο με τρία δωμάτια κατασκευασμένα από λάσπη: ένα για κάθε νεαρό ζευγάρι και τα παιδιά του κι άλλο ένα για τον Σεμπάμπ, τη γυναίκα του και τρία ακόμη παιδιά.

Περίπου ένα μήνα προτού το Ισλαμικό Κράτος ανακηρυχθεί σε χαλιφάτο τον Ιούνιο του 2014, εικόνες από δορυφόρο του ΟΗΕ αποκάλυψαν τουλάχιστον 90 αυτοσχέδια καταφύγια στο Ρουκμπάν. Έως το Μάρτιο του 2019, ο αριθμός τους ανερχόταν περίπου σε 7.800.

Η πρόσβαση σε πόσιμο νερό και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη μέσα στο Ρουκμπάν είναι περιορισμένη. Δεν υπάρχει αποχετευτικό σύστημα ούτε επίσημο σύστημα εκπαίδευσης. Οι παραδόσεις ανθρωπιστικής βοήθειας ήταν πάντοτε σποραδικές, αλλά κατά τη διάρκεια των πέντε τελευταίων μηνών, έχουν σταματήσει.

«Το φαγητό, βασικά φάρμακα και άλλες κρίσιμες για την επιβίωση προμήθειες δεν είναι πλέον διαθέσιμες», λέει ο Πινέιρο.

Μόλις δύο παραδόσεις έχουν γίνει στο Ρουκμπάν από τις αρχές του 2018. Στις 17 Μαρτίου, η Δαμασκός απέρριψε το αίτημα των Ηνωμένων Εθνών για την αποστολή μιας τρίτης αυτοκινητοπομπής, χωρίς να εξηγεί τον λόγο. Ο ΟΗΕ προχώρησε σε νέο αίτημα στις 9 Μαΐου, αλλά η κυβέρνηση δεν έχει απαντήσει έως τώρα.

Ο ειδικός αντιπρόσωπος των ΗΠΑ για τη Συρία, Τζιμ Τζέφρι, δήλωσε στο Φόρουμ Ασφαλείας του Άσπεν: «Εάν τους ταΐσουμε, θα φαίνεται σα να σκοπεύουμε να μείνουμε εκεί για πάντα και ενδέχεται να υπάρχουν εναλλακτικές για εκείνους».

Και πρόσθεσε: «Δεν μπορούμε να δεσμευτούμε για μια μακροχρόνια παραμονή στην αλ-Τανφ ή σε οποιαδήποτε άλλη περιοχή στη Συρία».

«Από το κακό στο χειρότερο»

Από τότε που η τελευταία αυτοκινητοπομπή έφτασε στο Ρουκμπάν, η ζωή πηγαίνει «από το κακό στο χειρότερο», λέει ο Σεμπάμπ.

Η υγεία της εγγονής του έχει βελτιωθεί εδώ και μερικές εβδομάδες, όταν ο ίδιος ξαγρυπνούσε δίπλα της, αλλά τώρα αντιμετωπίζει καινούργια εμπόδια. Η μητέρα του παιδιού δεν μπορεί να θηλάσει πλέον, αναγκάζοντας τον Σεμπάμπ να ψάξει για ένα από τα πιο σπάνια αγαθά στον καταυλισμό: παιδικές τροφές.

Έπειτα από αρκετή προσπάθεια, ο Σεμπάμπ κατόρθωσε να εξασφαλίσει δύο κούτες με παιδική τροφή για περίπου 60 δολάρια τη μία.

Το φαγητό εισέρχεται στο Ρουκμπάν μέσω λαθρεμπορίου, σε ιδιαίτερα υψηλές τιμές, «αλλά αυτό που έχει σημασία είναι ότι φτάνει εδώ», επιμένει ο Σεμπάμπ.

Όλες οι πλευρές, πάντως, αποποιούνται τις ευθύνες τους, υποστηρίζονται ότι όλοι όσοι βρίσκονται στον καταυλισμό έχουν την επιλογή να φύγουν από εκεί. Όμως για τους πολίτες στη Συρία, αυτός είναι πολύ σπάνια ένας καλός τρόπος διαφυγής από τα προβλήματά τους.

Σε περιοχές που τελούσαν μέχρι πρότινος υπό την πολιορκία της συριακής κυβέρνησης, η επιλογή που δινόταν στους πολίτες ήταν η παράδοση ή η πείνα. Ο Σεμπάμπ έχει βρεθεί αντιμέτωπος και στο παρελθόν με τέτοιου είδους επιλογές. Διέφυγε δύο φορές, μία από τον ISIS και άλλη μία από το καθεστώς Άσαντ, μέχρι να φτάσει στο Ρουκμπάν.

«Δεν θα φύγω από τον καταυλισμό, γιατί αρνούμαι να επιστρέψω σε περιοχές που ελέγχονται από το καθεστώς Άσαντ», λέει.

Και καταλήγει: «Δυστυχώς, δεν υπάρχει ελπίδα για κάποια λύση άμεσα».