Στριμωγμένος ο Ερντογάν - Η διάσπαση στο ΑΚΡ και ο αγώνας στους G20

Αλυσιδωτές εξελίξεις αναμένεται πως θα επιφέρει η συντριπτική ήττα του AKP και του Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη, με τις φήμες για διάσπαση του κόμματος να φουντώνουν, ενώ το ενδεχόμενο αποχώρησης του υπερεθνικιστικού κόμματος του Μπαχτσελί από τον κυβερνητικό συνασπισμό φαντάζει απόμακρο μεν, εφιαλτικό δε, αν συμβεί. Ο Μπαχτσελί προς το παρόν υποστηρίζει πως θα μείνει στο πλευρό του Ερντογάν να λύσουν τα προβλήματα της οικονομίας. Την ίδια στιγμή, οι φήμες που θέλουν άλλοτε ηγετικά στελέχη του AKP, αλλά και της Τουρκίας, όπως ο πρώην πρωθυπουργός Αχμέντ Νταβούτογλου και ο πρώην Πρόεδρος Αμπντουλάχ Γκιουλ, να ιδρύουν νέο κόμμα και να επιφέρουν με τον τρόπο αυτό διάσπαση στο κόμμα του Ερντογάν είναι πλέον εδραιωμένες στο δημόσιο διάλογο στην Τουρκία, ωστόσο παραμένει άγνωστο το χρονικό σημείο που θα επιλέξουν να το πράξουν. Aπό τις πρώτες κιόλας ώρες της ήττας διαφάνηκε πως το σκηνικό για τον Ερντογάν θα είναι δύσκολο στη διαχείριση, καθώς καλείται να μαζέψει τα κομμάτια και να δώσει μάχες σε επίπεδο διεθνών σχέσεων και οικονομίας. Ο Ερντογάν έχει ήδη μετατοπίσει το ενδιαφέρον στα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και συγκεκριμένα στη Σύνοδο G20 στην Ιαπωνία, όπου αναμένεται να συναντηθεί με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ. Ενημέρωσε μάλιστα πως αμέσως μετά θα επισκεφθεί την Κίνα, αλλά και την ΕΕ. Τα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής έχουν επιφέρει τεράστια προβλήματα στην Τουρκία το τελευταίο διάστημα, τόσο σε οικονομικό επίπεδο, όσο και σε επίπεδο διπλωματικών σχέσεων. Η στροφή αυτή σε ζητήματα εξωτερικών υποθέσεων δεν αναμένεται να φέρει, άμεσα τουλάχιστον, αισθητή αλλαγή στη στάση σε Ανατολική Μεσόγειο και Κυπριακό, καθώς έχει πολλά άλλα μέτωπα ανοιχτά από τα οποία θέλει να έχει όφελος. Ο Ερντογάν αντιλαμβάνεται επίσης πολύ καλά πως πρέπει να διατηρήσει τη συμμαχία με τον Μπαχτσελί, γι’ αυτό δεν παρέλειψε να αναφέρει την προσήλωση στους στόχους που έχουν τεθεί για αλλαγές και μεταρρυθμίσεις στο εσωτερικό μέχρι το 2023. Γνωρίζει επίσης πως οι σχέσεις με ΗΠΑ, Ρωσία και ΕΕ είναι πολύ σημαντικές για την οικονομία της χώρας, και αυτές καλείται πλέον να διαχειριστεί.

Επανακάμπτουν δυναμικά οι κεμαλιστές

Η Κωνσταντινούπολη αποτελούσε ένα τεράστιο στοίχημα για τον Ερντογάν για πολλούς λόγους, γι’ αυτό και η ήττα του Γιλντιρίμ αναμένεται να έχει σημαντικές επιπτώσεις. Κατ’ αρχάς, η Κωνσταντινούπολη είναι η πόλη που φιλοξενεί το ένα πέμπτο του πληθυσμού της Τουρκίας και παράγει το ένα τρίτο του ΑΕΠ της χώρας. Μέσα από την οικονομική αυτή ευμάρεια της πόλης χρηματοδοτούνταν οργανώσεις που πρόσκεινται στο κόμμα του Ερντογάν με σκιώδη τρόπο, χωρίς ιδιαίτερο έλεγχο. Το στοιχείο αυτό αποτελεί ένα από τα πράγματα που δεσμεύτηκε ο Ιμάμογλου να περιορίσει και να ελεγξει αν εκλεγεί. Θεωρεί μάλιστα πως θα πάει στον Ερντογάν και να του παρουσιάσει οδικό χάρτη δράσεων για το πρόγραμμά του. Ο δρόμος όμως του νεοεκλεγέντα δημάρχου δεν θα είναι στρωμένος με ροδοπέταλα, καθώς το κόμμα του Ερντογάν διατηρεί ακόμα την πλειοψηφία στο δημοτικό συμβούλιο της Κωνσταντινούπολης και δεν αναμένεται να μείνουν με δεμένα τα χέρια στους σχεδιασμούς Ιμάμογλου. Το AKP διατηρεί επίσης έλεγχο στους 25 από τους 39 δήμους της περιφέρειας της Κωνσταντινούπολης. Δεν αναμένεται ωστόσο να έρθουν σε μετωπική σύγκρουση, τουλάχιστον για την ώρα, καθώς η επικράτηση Ιμάμογλου για δεύτερη φορά σε μικρό χρονικό διάστημα έστειλε το μήνυμα πως ο κόσμος τον στηρίζει και ο Ερντογάν δεν θα ήθελε να αντιταχθεί τόσο νωρίς στη λαϊκή βούληση. Το γεγονός ότι ο ίδιος ο Ερντογάν τόνισε στο παρελθόν επανειλημμένα πως «όποιος κερδίσει την Κωνσταντινούπολη κερδίζει και την Τουρκία», σε συνδυασμό με τις δηλώσεις Ιμάμογλου μετά τη νίκη του πως αυτή αποτελεί νίκη για την Τουρκία και μια νέα σελίδα για τη χώρα, διαμορφώνουν ένα σκηνικό που παραπέμπει σε υποσχόμενο μέλλον για τον 49χρονο νεοεκλεγέντα, αν καταφέρει να παράξει έργο από τη θέση του δημάρχου. Ωστόσο, κανείς δεν πρέπει να βιαστεί να ξεγράψει τον Ερντογάν τόσο εύκολα, καθώς μπορεί να έχασε το στοίχημα των εκλογών της Κωνσταντινούπολης, ωστόσο παραμένει εξαιρετικά δυνατός και δημοφιλής.

Ανατολική Μεσόγειος και Κυπριακό

Σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής, το ζήτημα το οποίο φαντάζει ως πρωταρχικής σημασίας για την Τουρκία, ενόψει και της δύσκολης οικονομικής συνέχειας για τη χώρα, είναι το πώς θα καταφέρει να διαμορφώσει ένα πλέγμα σχέσεων με τις ΗΠΑ το οποίο να ξεκαθαρίζει το τοπίο σε σχέση με την τοποθέτηση της χώρας του Ερντογάν στον χάρτη των συμφερόντων. Ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας επιμένει πως η Τουρκία έχει αγοράσει τα ρωσικά αντιαεροπορικά πυραυλικά συστήματα S-400 και συζητά την ημερομηνία της παράδοσής τους, παρά το ενδεχόμενο της επιβολής κυρώσεων εκ μέρους των ΗΠΑ. Ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου εξέφρασε την πεποίθηση πως οι χώρες που συνεργάζονται στο πρόγραμμα των F-35 δεν υποστηρίζουν την απόφαση που έλαβαν οι Ηνωμένες Πολιτείες να σταματήσουν την εκπαίδευση Τούρκων πιλότων. Ωστόσο, ο Ερντογάν γνωρίζει πολύ καλά πως η χώρα του βρίσκεται σε μια οικονομική κατάσταση που δεν αποκλείεται να χρειαστεί ακόμα και πρόγραμμα στήριξης από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, κάτι που θα πρέπει να τον προβληματίζει ήδη έντονα, καθώς δεν θα ήθελε να δει τη χώρα του να εισέρχεται σε ένα σκληρό πρόγραμμα λιτότητας, ιδιαίτερα μετά από την ήττα στις πρόσφατες δημοτικές εκλογές στην Κωνσταντινούπολη. Η συνάντηση με τον Τραμπ στη Σύνοδο των G20, αν τελικά γίνει, θα έχει ουσιώδη σημασία για τα επόμενα βήματα της Τουρκίας στην περιοχή.

Αν. Μεσόγειος- Κυπριακό

Τη δεδομένη χρονική περίοδο ο Ταγίπ Ερντογάν και η Τουρκία έχουν πολλά ανοιχτά μέτωπα με χώρες και συμφέροντα τεράστια, τόσο σε διπλωματικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο, και εκεί αναμένεται να επικεντρώσουν την προσοχή τους. Αν θα υπάρξει οποιαδήποτε μετατόπιση στη στάση σε σχέση με τα ενεργειακά της Ανατολικής Μεσογείου ή στο Κυπριακό, αυτό θα προκύψει μέσα από μια πιο συνολική προσέγγιση ζητημάτων της περιοχής και σίγουρα τα θέματα που αφορούν την Κύπρο δεν βρίσκονται πρώτα στην ατζέντα των συζητήσεων του Ερντογάν τη δεδομένη στιγμή. Πάντως, Ελλάδα και Κύπρος αναμένεται να συνεχίσουν στο ίδιο μοτίβο τις ενέργειες και τα διαβήματα, με επίκεντρο την ΕΕ και την προοπτική για εφαρμογή στοχευμένων μέτρων, κάτι που σε καμία περίπτωση δεν προδιαγράφεται ως μια εύκολη επιδίωξη. Ο ίδιος ο Ερντογάν έχει ήδη δηλώσει πως μετά τη Σύνοδο G20 θα μεταβεί σε Κίνα και ΕΕ για συναντήσεις. Ο υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας επισημαίνει πως πρέπει, «με ψυχραιμία και νηφαλιότητα να συνεχίσουμε αυτή την πολιτική αρχών, η οποία αποδίδει, επιμένοντας, βεβαίως, η καταδίκη της Τουρκίας να εξειδικεύεται σε συγκεκριμένα μέτρα». Λευκωσία και Αθήνα «κέρδισαν μια σημαντική διπλωματική μάχη», σύμφωνα με τον κ. Κατρούγκαλο, ενώ ξεκαθάρισε πως «δεν συνεπάγεται, βέβαια, άμεση διακοπή των παράνομων τουρκικών ενεργειών». Όσον αφορά το Κυπριακό και την επανέναρξη διαπραγματεύσεων, είναι πλέον ξεκάθαρο πως για να υπάρξουν οποιαδήποτε βήματα προόδου θα πρέπει πρώτα να ξεκαθαρίσει τι θα γίνει με τη στάση της Τουρκίας και τις παράνομες γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ.