Η άνοδος και η πτώση του Μοχάμεντ Μόρσι

Την τελευταία του πνοή άφησε ο πρώην πρόεδρος της Αιγύπτου Μοχάμεντ Μόρσι, αφού κατέρρευσε μέσα στο δικαστήριο μετά το πέρας μιας ακροαματικής διαδικασίας.

Ο Μόρσι είχε ολοκληρώσει την απολογία του ενώπιον του δικαστηρίου προτού καταρρεύσει. Διακομίστηκε στο νοσοκομείο όπου διαπιστώθηκε ο θάνατός του.

Σε μια ανακοίνωσε που εξέδωσε, ο εισαγγελέας επισημαίνει ότι στην έκθεση των ιατρών δεν καταγράφονται εμφανή πρόσφατα τραύματα στο σώμα του Μόρσι.

Όπως μεταδίδει η κρατική τηλεόραση, ο 67χρονος Μόρσι βρισκόταν στο δικαστήριο για μια ακροαματική διαδικασία με την κατηγορία της κατασκοπείας, έπειτα από ύποπτες επαφές που είχε με την παλαιστινιακή οργάνωση Χαμάς.

Εξέτιε ποινή φυλάκισης 20 ετών μετά την καταδίκη του για τον θάνατο διαδηλωτών κατά τη διάρκεια των κινητοποιήσεων του 2012 και ποινή ισόβιας κάθειρξης για κατασκοπεία σε μια υπόθεση που σχετιζόταν με το Κατάρ.

Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στενός σύμμαχος του πρώην προέδρου, απέτισε φόρο τιμής σε εκείνον χαρακτηρίζοντάς τον «μάρτυρα. Και ο εμίρης του Κατάρ εξέφρασε τη «βαθιά του θλίψη».

Ποιος ήταν ο Μόρσι

Ο Μόρσι, ηγετικό στέλεχος των Μουσουλμανική Αδελφότητας, ήταν ο πρώτος δημοκρατικά εκλεγμένος πρόεδρος στη σύγχρονη ιστορία της Αιγύπτου. Εκλέχτηκε το 2012 μετά την ανατροπή του δικτάτορα Χοσνί Μουμπάρακ.

Κέρδισε το 51,7% των ψήφων και η θητεία του σήμανε την αιχμή της εξουσίας για την Μουσουλμανική Αδελφότητα της Αιγύπτου, η οποία είχε λειτουργήσει επί δεκαετίες ως μια υπόγεια πολιτική οργάνωση.

Ο Μοχάμεντ Μόρσι υποσχέθηκε μια μετριοπαθή ισλαμιστική ατζέντα για να οδηγήσει την Αίγυπτο σε μια νέα δημοκρατική εποχή, όπου ο δεσποτισμός θα αντικαθίστατο από τη διαφανή διακυβέρνηση, με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα.

Η θητεία του, ωστόσο, κόπηκε σύντομα, μόλις ένα χρόνο μετά, αφού ανατράπηκε έπειτα από τις μαζικές διαδηλώσεις εναντίον της εξουσίας του το 2013.

Ο Μόρσι είπε στους Αιγύπτιους ότι θα τους παρέδιδε μια «αιγυπτιακή Αναγέννηση με ισλαμικά θεμέλια». Αντ’ αυτού, απομάκρυνε από εκείνον εκατομμύρια πολίτες που τον κατηγορούσαν ότι σφετερίστηκε απεριόριστες εξουσίες, επέβαλε το συντηρητικό είδος του Ισλάμ, των Αδελφών Μουσουλμάνων και κακομεταχειρίστηκε την οικονομία, κατηγορίες που εκείνος αρνείτο.

Τον Ιούλιο του 2013, ο στρατός της Αιγύπτου κατέλαβε την εξουσία, φέρνοντας στην εξουσία τον τότε υπουργό Άμυνας Αμπντέλ-Φατάχ αλ-Σίσι.

Μετά το πραξικόπημα, ο Μόρσι συνελήφθη και αντιμετώπιζε κατηγορίες για τρεις διαφορετικές υποθέσεις: της κατασκοπείας, έπειτα από ύποπτες επαφές που είχε με την παλαιστινιακή οργάνωση Χαμάς, τον θάνατο διαδηλωτών κατά τη διάρκεια των κινητοποιήσεων του 2012 και τη διαρροή κρατικών μυστικών στο Κατάρ.

Ο Μοχάμεντ Μόρσι είχε καταδικαστεί στην εσχάτη των ποινών τον Ιούνιο 2015 για τις βιαιότητες κατά τη διάρκεια της εξέγερσης του 2011. Σε νέα δίκη, όμως, τον Νοέμβριο του 2016, το δευτεροβάθμιο δικαστήριο την ακύρωσε, καθώς και τις καταδικαστικές αποφάσεις κατά των πέντε συγκατηγορούμενών του, ανάμεσά τους και ο ανώτατος πνευματικός ηγέτης της Μουσουλμανικής Αδελφότητας Μοχάμεντ Μπάντιε.

Ο πρώην πρόεδρος, του οποίου το ιστορικό της υγείας του ήταν κακό, αφού είχε διαβήτη και ηπατική και νεφρική ανεπάρκεια, βρισκόταν σε απομόνωση στην φυλακή Tora στο Κάιρο.

«Είχαμε υποβάλει αιτήματα για αγωγή, ορισμένα είχαν γίνει αποδεκτά άλλα όχι» είπε στο Reuters ο δικηγόρος του Άμπντελ Μένεμ Άμπντελ Μακσούντ.

Το 2018, μια ομάδα τριών Βρετανών βουλευτών είχε αναφέρει ότι ο Μόρσι κρατείτο σε απομόνωση για 23 ώρες την ημέρα και του επιτρεπόταν μόνο μία ώρα για άσκηση. Μάλιστα η ομάδα, με επικεφαλής τον Crispin Blunt, είχε επισημάνει ότι οι συνθήκες του εγκλεισμού του Μόρσι θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως βασανιστήρια και θα μπορούσαν επίσης να μειώσουν το προσδόκιμο της ζωής του.

Σύμφωνα με τον Τζόναθαν Σάνζερ, του κέντρου σκέψης Foundation for Defence of Democracies (FDD), «δεδομένων των συνθηκών, ο Μοχάμεντ Μόρσι θα θεωρηθεί μάρτυρας. Και θεωρίες συνωμοσίας γύρω από τον θάνατό του σίγουρα θα διατυπωθούν ευρέως».

Η οργάνωση προάσπισης των δικαιωμάτων του ανθρώπου Human Rights Watch λίγο μετά την ανακοίνωση του θανάτου του Μόρσι, αντέδρασε ως εξής:

«Είναι φοβερό όμως ΑΠΟΛΥΤΑ προβλέψιμο, δεδομένης της αποτυχίας της κυβέρνησης να του παράσχει επαρκείς ιατρικές φροντίδες. Ακόμα λιγότερες επισκέψεις από την οικογένειά του» έγραψε στο Twitter η Σαρα Λία Ουίτσον, η διευθύντρια για τη Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική της Human Rights Watch.