Εκρήξεις σε τάνκερ στον Κόλπο του Ομάν: Ποιος βρίσκεται πίσω από τις επιθέσεις;

Παγκόσμια ανησυχία εγείρει η επίθεση που δέχτηκαν τα δύο τανκερ στη Μέση Ανατολή, πυροδοτώντας εκ νέου την ένταση στην περιοχή όπου μυρίζει «μπαρούτι», με τους ηγέτες ολόκληρου σχεδόν του πλανήτη να σκέφτονται προσεκτικά τις επόμενες κινήσεις τους πάνω στη γεωπολιτική σκακιέρα με νέα πλέον δεδομένα.

Σε δηλώσεις του στο CNNi, Aμερικανός αξιωματούχος Άμυνας, ο οποίος δεν κατονομάζεται, επισημαίνει ότι η Ουάσινγκτον δεν αποκλείει το ενδεχόμενο τα πετρελαιοφόρα που τυλίχθηκαν στις φλόγες να έχουν χτυπηθεί από βλήματα ή νάρκες.

Όπως σημειώνει το CNN.gr, αν και δεν είναι σαφές ποιος κρύβεται πίσω από τη επίθεση, το Ιράν δείχνει τους εχθρούς του: ΗΠΑ και Σαουδική Αραβία, ενώ η Δύση την Τεχεράνη, η οποία κάνει λόγο για προβοκάτσια εναντίον της.

Το πλήρωμα πάντως του ενός από τα δύο δεξαμενόπλοια το εγκατέλειψε όταν εντόπισε έναν μηχανισμό, που δεν είχε εκραγεί, προσκολλημένο στα πλευρά του, έγινε γνωστό από έναν Αμερικανό αξιωματούχο.

Σύμφωνα με την πηγή αυτή, που μίλησε στο πρακτορείο Reuters ζητώντας να μην κατονομαστεί, ο μηχανισμός πιστεύεται ότι ήταν μια μαγνητική νάρκη.

Εάν επιβεβαιωθεί η πληροφορία αυτή, τότε η μέθοδος που ακολουθήθηκε για τη σημερινή επίθεση θα είναι παραπλήσια με εκείνη που «έδειξαν» οι ΗΠΑ τον περασμένο μήνα, όταν χτυπήθηκαν τέσσερα δεξαμενόπλοια στα ανοιχτά των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.

Λίγο νωρίτερα, άλλη πηγή που με γνώση της υπόθεσης, διέψευσε κατηγορηματικά ότι χρησιμοποιήθηκαν τορπίλες στη σημερινή επίθεση.

«Άλμα» στην τιμή του πετρελαίου

Οι επιθέσεις σε δύο δεξαμενόπλοια στον Κόλπο του Ομάν που τα άφησαν ακυβέρνητα και το ένα από τα δύο να φλέγεται, προκάλεσαν άλμα σχεδόν 3% στις τιμές του πετρελαίου κατά την έναρξη των ευρωπαϊκών συναλλαγών, και νέες ανησυχίες για την ασφάλεια των πλοίων και των πληρωμάτων τους που διαπλέουν τα Στενά του Χορμούζ.

Το δεξαμενόπλοιο Front Altair τυλίχθηκε στις φλόγες, ενώ έπλεε ανοιχτά του Ιράν στον Κόλπο του Ομάν, έπειτα από μια έκρηξη που σύμφωνα με μια πηγή, προκλήθηκε από μαγνητική νάρκη.

Το πλήρωμα του πλοίου - που ανήκει στη νορβηγική εταιρεία Frontline και φέρει σημαία Νήσων Μάρσαλ - περισυνέλεξε ένα πλοίο στην περιοχή και μεταφέρθηκε σε ένα ιρανικό σκάφος διάσωσης.

Το δεύτερο δεξαμενόπλοιο - ιδιοκτησίας γιαπωνέζικης εταιρείας - εκκενώθηκε αφότου επλήγη από μια τορπίλη, όπως ανέφερε η εταιρεία που ναύλωσε το πλοίο. Το πλήρωμα επίσης διασώθηκαν.

Οι επιθέσεις σημειώνονται ένα μήνα αφότου άλλα τέσσερα δεξαμενόπλοια χτυπήθηκαν από νάρκες στο στρατηγικής σημασίας αυτό θαλάσσιο πέρασμα.

Σύμφωνα με το ιρανικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων, IRNA, η πρώτη επίθεση σημειώθηκε στις 08:50 (τοπική ώρα, 07:50 ώρα Κύπρου) σε απόσταση 25 ναυτικών μιλίων από το Μπαντάρ-ε Ζασκ στο δεξαμενόπλοιο με σημαία των Νησιών Μάρσαλ το οποίο μετέφερε φορτίο αιθανόλης που είχε φορτωθεί στο Κατάρ και προοριζόταν για την Ταϊβάν.

Γύρω στις 16:30 ώρα Κύπρου, το βαρέλι του Μπρεντ της Βόρειας Θάλασσας για παράδοση τον Αύγουστο κατέγραφε αύξηση κατά 2,28 δολάρια (+3,84%) στα 62,25 δολάρια Η τιμή για το βαρέλι του αμερικανικού αργού (WTI) για παράδοση τον Ιούλιο σημείωνε αύξηση κατά 1,86 δολάριο (+3,68%) στα 53 δολάρια.

«Πρέπει να θυμόμαστε ότι περίπου το 30% του (διά θαλάσσης μεταφερόμενου) αργού πετρελαίου διέρχεται από τα Στενά. Αν τα νερά καθίστανται επικίνδυνα, η προσφορά σε όλο τον Δυτικό κόσμο μπορεί να τεθεί σε κίνδυνο» ανέφερε σε δήλωσή του ο Πάολο ντ'Αμίκο, πρόεδρος της ένωσης δεξαμενόπλοιων INTERTANKO.

Το νέο περιστατικό σημειώνεται την ώρα που έχουν οξυνθεί οι εντάσεις ανάμεσα στην Τεχεράνη και την Ουάσινγκτον, η οποία κατηγορεί το Ιράν ότι κρύβεται πίσω από το πρώτο περιστατικό, που είχε σημειωθεί τον Μάιο.

Ο Πέμπτος Στόλος του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ - με έδρα το Μπαχρέιν - ανακοίνωσε νωρίτερα ότι έλαβε δύο «σήματα κινδύνου» νωρίς σήμερα το πρωί από δεξαμενόπλοια στον Κόλπο του Ομάν, τα οποία πιθανολογείται ότι αποτέλεσαν στόχο «επίθεσης», αναφέροντας πως «αμερικανικά πλοία βρίσκονται στην περιοχή και παρέχουν βοήθεια».

Οι εκρήξεις

To Κοkuka Courageous, με σημαία Παναμά της ιαπωνικής ναυτιλιακής εταιρείας Kokuka Sangyo Ltd, υπέστη ζημιά από «φερόμενη επίθεση», με αποτέλεσμα να υποστεί ρωγμή το κύτος του πάνω από την ίσαλο γραμμή, σύμφωνα με την εταιρεία διαχείρισης Bernhard Schulte Shipmanagement, η οποία πρόσθεσε ότι όλα τα μέλη του πληρώματος είναι ασφαλή, ενώ μόνο ένα από αυτά τραυματίστηκε ελαφρά.

Μια ναυλομεσιτική εταιρεία τόνισε ότι η έκρηξη που σημειώθηκε στο Κοkuka Courageous ίσως να προκλήθηκε από μια μαγνητική νάρκη. «Το Κοkuka Courageous είναι ακυβέρνητο χωρίς πλήρωμα», διευκρίνισε σχετικά πηγή από την εταιρεία.

Η Kokuka Sangyo Ltd ανέφερε επίσης ότι το πλοίο της χτυπήθηκε δύο φορές μέσα σε χρονικό διάστημα τριών ωρών.

Όπως τόνισε, από την πλευρά της, η κρατική εταιρεία διύλισης πετρελαίου της Ταϊβάν CPC Corp που είχε ναυλώσει το Front Altair, το δεξαμενόπλοιο «φέρεται να επλήγη από τορπίλη», περίπου στις 04:00 (GMT), 07:00 (ώρα Κύπρου), ενώ μετέφερε 75.000 τόνους νάφθας, ενός εύφλεκτου υδρογονάνθρακα σε υγρή μορφή

Από την άλλη, η εταιρεία Frontline ανέφερε ότι το δεξαμενόπλοιό της τυλίχθηκε στις φλόγες, χωρίς όμως να βυθιστεί, διαψεύδοντας προηγούμενη πληροφορία του ιρανικού πρακτορείου ειδήσεων IRNA, ότι το πλοίο είχε βυθιστεί.

Το 23μελές πλήρωμα του Front Altair εγκατέλειψε το πλοίο μετά την έκρηξη και περισυλλέχθηκε από ένα πλοίο Hyundai Dubai που έπλεε κοντά. Το πλήρωμα έπειτα μεταφέρθηκε σε ένα ιρανικό σκάφος διάσωσης, όπως ανέφερε η Hyundai Merchant Marine.

Ιρανικές ομάδες έρευνας και διάσωσης διέσωσαν 44 ναυτικούς από το Front Altair και το Kokuka Courageous, μεταφέροντάς τους στο ιρανικό λιμάνι Τζασκ, μετέδωσε το IRNA.

Οι επιθέσεις έρχονται μια μέρα αφότου οι σιίτες αντάρτες της Υεμένης Χούθι, που υποστηρίζονται από το Ιράν, εκτόξευσαν πύραυλο εναντίον του αεροδρομίου της Άμπχα στο νοτιοδυτικό τμήμα της Σαουδικής Αραβίας, τραυματίζοντας 26 ανθρώπους. Οι Χούθι είχαν επίσης αναλάβει την επίθεση μιας επίθεσης με drone τον περασμένο μήνα σε αντλιοστάσια της Σαουδικής Αραβίας.

Και οι αντιδράσεις

Τα περιστατικά αυτά σημειώθηκαν την ώρα που ο πρωθυπουργός της Ιαπωνίας Σίνζο Άμπε βρισκόταν στην Τεχεράνη σε μια προσπάθεια να συμβάλει στην άμβλυνση των εντάσεων ανάμεσα στις ΗΠΑ και το Ιράν. Ο Άμπε κάλεσε όλες τις πλευρές να μην επιτρέψουν την κλιμάκωση των εντάσεων.

Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Μοχαμάντ Τζαβάντ Ζαρίφ χαρακτήρισε «ύποπτα» τα δύο περιστατικά, τονίζοντας με tweet του πως οι επιθέσεις έγιναν ενώ ο Σίνζο Άμπε συναντιόταν με τον ανώτατο ηγέτη του Ιράν αγιατολάχ Χαμενεΐ «για εκτεταμένες και φιλικές συνομιλίες». Ο Χαμενεΐ ανέφερε στον Άμπε ότι δεν θα επαναλάβει την «πικρή εμπειρία» να διαπραγματευτεί με τις ΗΠΑ, απορρίπτοντας κατηγορηματικά το ενδεχόμενο συνομιλιών με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ. Ο Ιρανός πρόεδρος Χασάν Ροχανί δήλωσε πως η ασφάλεια στον Κόλπο έχει μεγάλη σημασία για το Ιράν.

Την ίδια ώρα, η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Σάρα Χάκαμπι Σάντερς, δήλωσε ότι οι ΗΠΑ συνεχίζουν να εξετάζουν την κατάσταση στον Κόλπο του Ομάν, έπειτα από τις επιθέσεις, σημειώνοντας ότι ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ενημερώθηκε για τις επιθέσεις στα δύο δεξαμενόπλοια.

Ο Ρώσος υφυπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Ριαμπκόφ δήλωσε πως ο κόσμος δεν πρέπει να σπεύσει να κατηγορήσει το Ιράν για την επίθεση σε πετρελαιοφόρα στον κόλπο του Ομάν, μετέδωσε το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων RIA.

Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών «καταδίκασε κάθε επίθεση εναντίον εμπορικών πλοίων» και ζήτησε την «αποσαφήνιση των γεγονότων» και την «απόδοση ευθυνών» , τονίζοντας ότι ο κόσμος δεν μπορεί να επιτρέψει να γίνει μια μεγάλη σύγκρουση στον Κόλπο.

Το Λονδίνο, από την πλευρά του, εξέφρασε την έντονη ανησυχία του για τις αναφορές των επιθέσεων, σημειώνοντας ότι συνεργάζεται με εταίρους επί του περιστατικού.

Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μας εξέφρασε την ανησυχία του για τις επιθέσεις, τονίζοντας ότι «οι αναφορές που έχουμε λάβει… είναι εξαιρετικά ανησυχητικές». «Μια κλιμάκωση της κατάστασης είναι επικίνδυνη, αυτά είναι γεγονότα που μπορεί να οδηγήσουν σε κλιμάκωση», δήλωσε ο Μαας, ο οποίος μόλις επέστρεψε από περιοδεία του στο Ιράν και άλλες χώρες στην περιοχή.

Η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Φεντερίκα Μογκερίνι ζήτησε να αποφευχθούν όλες «οι προκλήσεις» στην περιοχή.

Το Ομάν και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, που έχουν και οι δύο ακτογραμμές κατά μήκος του Κόλπου του Ομάν, δεν απάντησαν άμεσα για να σχολιάσουν το συμβάν.

Η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα - αντίπαλοί του Ιράν στην περιοχή - έχουν δηλώσει στο παρελθόν ότι επιθέσεις σε περιουσιακά στοιχεία πετρελαίου στον Κόλπο θέτουν σε κίνδυνο τον παγκόσμιο εφοδιασμό πετρελαίου και την περιφερειακή ασφάλεια.

Ποιος βρίσκεται πίσω από τις επιθέσεις;

Η νέα εξέλιξη έχει προκαλέσει διεθνή συναγερμό καθώς ο «πόλεμος» δηλώσεων μεταξύ ΗΠΑ – Ιράν μαίνεται τον τελευταίο μήνα. Ως προς το ποιος ευθύνεται για τις στοχοποιήσεις εμπορικών πλοίων, παραμένει ασαφές καθώς το Ιράν αρνείται μετ’επιτάσεως κάθε ανάμειξη. Όπως σημειώνει το The Economist Intelligence Unit του Economist «παραμένει ασαφές ποιοι είναι οι υπαίτιοι πίσω από την πρόσφατη σειρά επιθέσεων στον Κόλπο του Ομάν. Οι ιρανικές αρχές θα εξακολουθήσουν να αρνούνται την ευθύνη, είτε άμεσα είτε έμμεσα μέσω των συμμάχων τους. Υπάρχουν υποψίες ακόμα πως πίσω από τις επιθέσεις βρίσκονται οι αντάρτες Χούτι που μάχονται κατά των σαουδαραβικών δυνάμεων στην Υεμένη. Δεδομένης της έλλειψης σαφούς πληροφόρησης, κρίνεται παρακινδυνευμένη ενδεχόμενη ερμηνεία της αμερικανικής κυβέρνησης πως οι πρόσφατες επιθέσεις αποτελούν ένδειξη ιρανικής επιθετικότητας στην περιοχή».

Κλιμάκωση της έντασης

Το ναυτικό αυτό συμβάν έρχεται περίπου ένα μήνα μετά την επίθεση σε τέσσερα τάνκερ (δύο της Σαουδικής Αραβίας, ενός των ΗΑΕ και άλλου ενός της Νορβηγίας), στα στενά του Ορμούζ, ανοιχτά των ακτών των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, Τζον Μπόλτον «είδε» πίσω από τις επιθέσεις εκείνες της 12ης Μαΐου «πιθανότατα το Ιράν» - χωρίς, ωστόσο, να δώσει περισσότερα στοιχεία. Η Τεχεράνη αρνείται κάθε ανάμειξη.

Μετά το τελευταίο αυτό περιστατικό, το θερμόμετρο στην περιοχή ανεβαίνει επικίνδυνα. Η αμερικανική διοίκηση κατηγορεί την Τεχεράνη ως «δύναμη αποσταθεροποίησης στη Μέση Ανατολή» και έχει εντείνει την ήδη επιθετική στρατηγική της, αναπτύσσοντας δυνάμεις στην ευρύτερη περιοχή, με την αποστολή του αεροπλανοφόρου Abraham Lincoln και βομβαρδιστικών B-52.

Από την άλλη, ο Μπόλτον, ανέκαθεν υπέρμαχος της πολεμικής οδού ως λύσης, έχει προαναγγείλλει την παρουσίαση στοιχείων στα Ηνωμένα Έθνη που θα αποδεικνύουν πέραν πάσης αμφιβολίας πως πίσω από την επίθεση του Μαΐου βρισκόταν η Τεχεράνη. Στοιχεία που, όπως ερμηνεύουν πολλοί, θα μπορούσε ίσως να προσφέρει το κατάλληλο έδαφος για ενδεχόμενη ανάληψη στρατιωτικής δράσης κατά του Ιράν.

Από την πλευρά της η Τεχεράνη κατηγορεί τις ΗΠΑ πως προκαλούν «απαράδεκτη» κλιμάκωση της έντασης», ενώ έχει απειλήσει να κλείσει τα Στενά του Ορμούζ, σημείο από όπου διακινείται το ένα τρίτο του παγκόσμιου πετρελαίου.