Worst-case scenario: Η τεχνική προεργασία για ένα Brexit χωρίς συμφωνία

Το σενάριο αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ενωση παραμένει –δυστυχώς– ένα ενδεχόμενο που δεν μπορεί να αποκλειστεί. Σε τεχνικό επίπεδο τόσο η ΕΕ, όσο και τα κράτη μέλη, μεταξύ των οποίων και η Κύπρος, βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο σε ό,τι αφορά την προετοιμασία για τη διαχείριση μιας κατάστασης η οποία πριν από μερικούς μήνες έμοιαζε με ένα ακραίο ενδεχόμενο.

«Είμαστε προετοιμασμένοι γι’ αυτό το σενάριο», δήλωσε Ευρωπαίος αξιωματούχος στο Reuters, περιγράφοντας τις προετοιμασίες της ΕΕ σε περίπτωση αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης.

«Είμαστε σε επαρκή βαθμό προετοιμασμένοι και δεν αναμένουμε ιδιαίτερες δυσκολίες, με τις ρυθμίσεις που έχουν γίνει σε ευρωπαϊκό επίπεδο είμαστε αρκετά καθησυχασμένοι», σχολίασε χθες στο ΚΥΠΕ ο γενικός διευθυντής της ΟΕΒ Μιχάλης Αντωνίου.

Στο ίδιο πνεύμα, ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Χριστοδουλίδης, ενημερώνοντας την περασμένη εβδομάδα την Επιτροπή Εξωτερικών της Βουλής για την προετοιμασία της Κύπρου, αναφέρθηκε στη σύνταξη νομοσχεδίων για τη ρύθμιση τομέων που επηρεάζονται, τα οποία θα πρέπει να εγκριθούν από την ολομέλεια, ενώ και σε ευρωπαϊκό επίπεδο έχουν συμφωνηθεί μέτρα ετοιμότητας.

Η ισοτιμία

Το καθοριστικό για την κυπριακή οικονομία, η οποία έχει ιδιαίτερα στενές σχέσεις με το Ηνωμένο Βασίλειο –το 1/3 των τουριστών προέρχεται από το ΗΒ, ενώ η χώρα αποτελεί σημαντικό προορισμό για τις κυπριακές εξαγωγές– είναι πώς θα κινηθεί η στερλίνα και πόσο θα επηρεαστεί η ανάπτυξη. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει την πορεία του νομίσματος, αλλά μια σημαντική υποτίμηση, σε συνδυασμό με μια βαθιά συρρίκνωση της βρετανικής οικονομίας θα επηρεάσει την αγοραστική δύναμη των Βρετανών. Σημασία έχει και η διάρκεια της υποτίμησης και της συρρίκνωσης.

”Αν υπάρξει αύξηση της ανεργίας στη Βρετανία και μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος του βρετανικού νοικοκυριού η κυπριακή οικονομία θα επηρεαστεί, παρά το γεγονός ότι τουλάχιστον για τα περισσότερα προϊόντα τα οποία εξάγονται από την Κύπρο θα υπάρχει μηδενικός φορολογικός συντελεστής για ένα διάστημα”, σχολίασε ο γενικός διευθυντής της ΟΕΒ.

Σε ό,τι αφορά τον τουρισμό, το βασικό σενάριο με το οποίο δουλεύει ο τομέας είναι της διατήρησης των περσινών αριθμών, με ισχυρό το ενδεχόμενο μείωσης των αφίξεων.

Το καθεστώς ΦΠΑ και το τελωνείο

Το πρώτο πρακτικό πρόβλημα από τη μετατροπή του Ηνωμένου Βασιλείου σε τρίτη χώρα αφορά την εισαγωγή τελωνειακών διαδικασιών και την εφαρμογή της νομοθεσίας περί ΦΠΑ. Οι τελωνειακές διαδικασίες δεν αφορούν μόνο τις επιχειρήσεις, αλλά και τα αντικείμενα που παραλαμβάνουν φυσικά πρόσωπα, μέσω ηλεκτρονικών παραγγελιών.

Ειδικότερα, το Τμήμα Φορολογίας σε ανακοίνωσή του ενημερώνει τις επιχειρήσεις ότι σε περίπτωση εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς συμφωνία αποχώρησης παύει το καθεστώς των ενδοκοινοτικών συναλλαγών σε ό,τι αφορά το ΦΠΑ.

Συγκεκριμένα, τα αγαθά που θα παραλαμβάνονται από υποκείμενα στον φόρο πρόσωπα στη Δημοκρατία με προέλευση το HB, θα θεωρούνται εισαγωγές στη Δημοκρατία και αντίστοιχα όσα εμπορεύματα θα αποστέλλονται στο HB από τη Δημοκρατία θα αποτελούν εξαγωγές από τη Δημοκρατία και θα πρέπει να υπόκεινται και στις δύο περιπτώσεις στις αναγκαίες τελωνειακές διαδικασίες.

Σε σχέση με τις συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων, δεν θα υπάρχει η υποχρέωση για δήλωση των εν λόγω συναλλαγών στον Ανακεφαλαιωτικό Πίνακα Ενδοκοινοτικών Συναλλαγών (VIES) ή στη δήλωση INTRASTAT.



Επιστροφή ΦΠΑ

Σε ό,τι αφορά την επιστροφή ΦΠΑ για έξοδα των κυπριακών επιχειρήσεων στο Ηνωμένο Βασίλειο κατά τη διάρκεια του 2018, το αίτημα θα πρέπει να υποβληθεί ηλεκτρονικά πριν την ημερομηνία εξόδου του ΗΒ από την ΕΕ και όχι μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2019 όπως προνοείται από τη σχετική Οδηγία.

Οι παροχές υπηρεσιών κυπριακών επιχειρήσεων και αυτοαπασχολούμενων που είναι υποκείμενα σε ΦΠΑ στη Δημοκρατία, σε μη υποκείμενα στον φόρο πρόσωπα στο ΗΒ που εμπίπτουν στη Μικρή Μονοαπευθυντική Θυρίδα (ΜΟSS), θα θεωρούνται ότι παρέχονται στη χώρα του λήπτη (ΗΒ) χωρίς την υποχρέωση για επιβολή ΦΠΑ στη Δημοκρατία. Αναφορικά με τα αγαθά που παραλαμβάνονται από ιδιώτες με προέλευση το ΗΒ, αυτά θα ελέγχονται τελωνειακά κατά την παραλαβή τους και ενδεχομένως να προκύπτει υποχρέωση καταβολής εισαγωγικού ΦΠΑ επί της αξίας τους.

Σε περίπτωση εξόδου του ΗΒ από την ΕΕ με συμφωνία, εφόσον ισχύσει μεταβατική περίοδος, όλες οι συναλλαγές με το ΗΒ κατά τη μεταβατική αυτή περίοδο θα συνεχίσουν να ρυθμίζονται ωσεί το ΗΒ να είναι κράτος μέλος.

Τι θα ισχύσει για αεροπορικές μεταφορές και θεωρήσεις

H Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε τη Δευτέρα ότι ολοκλήρωσε την προετοιμασία της για το ενδεχόμενο αποχώρησης του ΗΒ από την ΕΕ χωρίς συμφωνία. Τα μέτρα που έχουν ληφθεί διασφαλίζουν σημαντικό βαθμό κανονικότητας την επόμενη ημέρα, παρά το γεγονός ότι οι σχέσεις του ΗΒ με την ΕΕ θα διέπονται από το γενικό διεθνές δημόσιο δίκαιο, συμπεριλαμβανομένων των κανόνων του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.

Στα μέτρα έκτακτης ανάγκης συγκαταλέγονται, μεταξύ άλλων, τα εξής:

Αεροπορική συνδεσιμότητα και ασφάλεια: θα διασφαλιστεί βασική αεροπορική συνδεσιμότητα προκειμένου να αποφευχθεί η πλήρης διακοπή της εναέριας κυκλοφορίας μεταξύ της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου.

Αμοιβαιότητα των θεωρήσεων (υπό τελική έγκριση): απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης για τους υπηκόους του ΗΒ που ταξιδεύουν στην ΕΕ, υπό τον όρο ότι το ΗΒ θα παραχωρήσει επίσης αμοιβαία και χωρίς διακρίσεις απαλλαγή από την υποχρέωση θεώρησης σε όλους τους πολίτες της ΕΕ.

Αλιευτικά δικαιώματα και αποζημιώσεις: τα μέτρα αυτά προβλέπουν τη δυνατότητα αποζημίωσης των αλιέων και των επιχειρήσεων των κρατών μελών της ΕΕ από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας για την προσωρινή παύση των αλιευτικών δραστηριοτήτων τους. Εξασφαλίζουν, επίσης, ότι η ΕΕ θα μπορεί να παραχωρήσει στα σκάφη του Ηνωμένου Βασιλείου πρόσβαση στα ύδατα της ΕΕ έως το τέλος του 2019, υπό την προϋπόθεση ότι τα σκάφη της ΕΕ θα έχουν και αυτά πρόσβαση στα ύδατα του Ηνωμένου Βασιλείου.

Χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες: προσωρινά, περιορισμένα μέτρα για να εξασφαλιστεί ότι δεν θα υπάρξει άμεση διαταραχή στην κεντρική εκκαθάριση των παραγώγων και στις υπηρεσίες κεντρικών αποθετηρίων για οικονομικούς φορείς της ΕΕ που επί του παρόντος χρησιμοποιούν οικονομικούς φορείς του Ηνωμένου Βασιλείου, καθώς και για να διευκολυνθεί η ανανέωση, για καθορισμένο χρονικό διάστημα 12 μηνών, ορισμένων συμβάσεων εξωχρηματιστηριακών παραγώγων, όταν η σύμβαση μεταφέρεται από αντισυμβαλλόμενο του Ηνωμένου Βασιλείου σε αντισυμβαλλόμενο της ΕΕ των 27.

Πρόγραμμα Erasmus +: οι φοιτητές και οι ασκούμενοι στο εξωτερικό που συμμετέχουν στο πρόγραμμα Erasmus+ κατά τον χρόνο αποχώρησης του ΗΒ μπορούν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους και να συνεχίσουν να λαμβάνουν τις σχετικές χρηματοδοτήσεις ή υποτροφίες.

Δικαιώματα κοινωνικής ασφάλισης: τα δικαιώματα (όπως οι περίοδοι ασφάλισης, μισθωτής και μη μισθωτής δραστηριότητας ή διαμονής στο Ηνωμένο Βασίλειο πριν από την αποχώρηση) των προσώπων που άσκησαν το δικαίωμα ελεύθερης κυκλοφορίας πριν από την αποχώρηση του ΗΒ διαφυλάσσονται.